ارزیابی عملکرد ایمنی جاده‌ای استان‌های ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران؛

چکیده

با افزایش اهمیت نقش ایمنی ترافیک در مباحث برنامه‌ریزی، برنامه‌های اجرایی و طرح‌های مطالعاتی مختلفی در جهت اجرای بهینه اقدامات ایمن‌سازی راه توصیه می‌شود. در این میان‌ بهره‌گیری از اصول و معیارهای تصمیم‌گیری و همچنین تکنیک‌های کارآمد حل مسائل تصمیم‌گیری، راه را برای مواجهه هرچه دقیق‌تر با مسائل فضای جغرافیایی باز می‌کند. پژوهش حاضر با نوآوری در متدولوژی و با هدف ارزیابی وضعیت استان‌های ایران در شاخص‌های ایمنی جاده‌ای، به بسط کاربرد روش پرومته و تحلیل‌های گرافیکی نتایج حاصله پرداخته است. ابزار تشخیصی و ارزیابی گسترده‌تر طراحی شده، تصمیم‌گیران را در آشنایی جامع‌تر با وضع موجود و تلاش برای بهینه‌سازی ایمنی جاده‌ای یاری می‌رساند. بعد از جمع‌آوری داد‌ه‌های کمّی مرتبط با ایمنی جاده‌های استان‌های کشور، شاخص‌سازی انجام و اوزان‌دهی به آنها‌ با استفاده از روش آنتروپی انجام شد. با استفاده از تکنیک پرومته و همگام با ابزارهای تحلیلی GAIA-WEB، PROMETHEE Network، صفحه GAIA و نمودارهای توصیفی، عملکرد استان‌های کشور مورد تحلیل قرار گرفتند. براساس نتایج به دست آمده، استان قم بهترین وضعیت را در برخورداری از شاخص‌های ایمنی جاده‌ای کشور به خود اختصاص داده و استان‌های سمنان، البرز و تهران در جایگاه‌های بعدی قرار داشتند. در این میان استان سیستان و بلوچستان نامناسب‌ترین وضعیت نسبی را در برخورداری از شاخص‌های ایمنی جاده‌ای در بین استان‌های کشور داراست. گفتنی است جایگاه برتر استان‌های قم، سمنان، البرز و تهران بیشتر به جنبه سیستمی / خدماتی ایمنی جاده‌ای متکی بوده و از لحاظ جنبه برآمدی (متوفیات و تخلفات جاده‌ای) در وضعیت نامناسبی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessing Road Safety Performance in Iranian Provinces

نویسنده [English]

  • Farhad Barandak
PhD student of geography and urban planning, Tabriz University, Tabriz, Iran;
چکیده [English]

Due to the increasing importance of the role of traffic safety in planning issues, various executive programs and study plans are recommended in order to achieve the optimal implementation of road safety measures. Utilizing decision-making principles and employing efficient solution-finding techniques helps provide a more accurate method of dealing with geographical issues. Using an innovation in methodology, the present research has expanded the application of the PROMETHEE method and carried out a graphical analysis of the results in order to assess the status of Iran's provinces according to road safety indices. The diagnostic tools and broader evaluation employed in the research helps decision makers gain a more comprehensive understanding of the current situation and strive to further optimize road safety. In the present applied research, after collecting quantitative data related to road safety, the indexing was constructed and various weightings were attributed to specific indices using the entropy method. The performance of Iranian provinces were analyzed and displayed using the PROMETHEE method, GAIA-WEB analytical tools, PROMETHEE Network, GAIA plane and descriptive chart. According to the results, the Qom province has the best road safety indicators in the country. Semnan, Alborz and Tehran provinces follow in second place. Furthermore, the Sistan and Baluchestan provinces have the most inadequate relative status in terms of road safety indices among all other provinces in the country. It is worth mentioning that the higher levels of road safety found in the Qom, Semnan, Alborz and Tehran provinces rely more on the system / services aspect, and in terms of productivity, i.e. road deaths and violations, they are not doing well.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Provinces of Iran
  • Road Safety
  • PROMETHEE
  • Performance

مراجع

  1. آذر، عادل و علی رجب‌زاده (1391). تصمیم‌گیری کاربردی رویکردیMADM ، تهران، انتشارات نگاه دانش.
  2. ابطحی، زینب (1388). «ارائه مدل ارزیابی عملکرد ایمنی جاده‌ای با در نظر گرفتن متغیرهای نامطلوب»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه شاهد.
  3. احمدوند، علی‌‌محمد و زینب ابطحی (1388). «روش‌های ارزیابی عملکرد ایمنی جاده‌ای»، فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک، سال 14، ش 12.
  4. بهنود، حمیدرضا، اسماعیل آیتی و محمدعلی پیرایش نقاب (1392). «تحلیل عملکرد، الگوگذاری و تعیین اهداف ایمنی راه با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها»، مهندسی حمل‌و‌نقل، دوره 4، ش 4.
  5. جعفری، محمدرضا، شهرام وثوقی، مهناز نصرآبادی و محمد خندان (1396). «مقایسه شرایط ایمنی جاده‌ای در ایران با 10 کشور آسیای جنوب شرقی با استفاده از شاخص توسعه شرایط ایمنی جاده‌ها»، دوماهنامه سلامت کار ایران، دوره 14، ش 5.
  6. ساریخانی، شادی (1397). «ارزیابی عملکرد ایمنی راه در ایران و کشورهای در حال توسعه با روش‌های فرارتبه‌ای»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه عمران، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره).
  7. سالنامه آماری، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای (1397).
  8. صفری، سعید، سجاد مرادی و حسین رئیسی (1396). «ارائه چارچوبی برای ارزیابی عملکرد و رتبه‌بندی شرکت‌های بیمه با رویکرد تصمیم‌گیری چندشاخصه (روش پرامتی غنی شده)»، پژوهشنامه بیمه، سال 32، ش 1.
  9. علوی، سمیه و احسان اسفندیاری (1398). «ارزیابی عملکرد استان‌ها در ایمنی حمل‌و‌نقل جاده‌ای»، فصلنامه مطالعات مدیریت ترافیک، ش 54.
  10. قبادی، مرتضی و معصومه احمدی پری (1395). «مکان‌یابی و آمایش صنایع پتروشیمی با رویکرد برنامه‌ریزی محیط زیست و بهره‌گیری از روش تلفیقی پرومته و فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی (مطالعه موردی: استان لرستان)»، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره 20، ش 4.
  11. ناری، محسن (1390). «بررسی و مقایسه دو روش ترکیبی (FAHP-PROMETHEE) و (FANP-PROMETHEE) در ارزیابی عملکرد شرکت‌های صنعتی (مطالعه موردی: صنعت مواد و محصولات شیمیایی)»، پایان‌نامه کارشناسی‌ ارشد، رشته مدیریت صنعتی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره).
  12. همدانی، علی، محمد رئیسی، مرتضی برزکی و حسین خسروشاهی (1395). «ایمنی حمل‌و‌نقل جاده‌ای: رویکرد تحلیل عاملی»، مدیریت تولید و عملیات، دوره 7، ش 2.
  13. Al haji, G. (2005). Towards a Road Safety Development Index (RSDI), Development of an International Index to Measure Road Safety Performance, UniTryck, Norrköping, Sweden.
  14. --- (2007). Road Safety Development Index (RSDI), Theory, Philosophy and Practice, UniTryck, Norrköping, Sweden.
  15. Babaee, S., M. Bagherikahvarin, R. Sarrazin, Sh. Yongjun and E. Hermans (2015). "Use of DEA and PROMETHEE II to Assess the Performance of Older Drivers", Transportation Research Procedia, Vol. 10.
  16. Bao, Q., D. Ruan, Y. Shen, E. Hermans and D. Janssens (2012). "Improved Hierarchical Fuzzy TOPSIS for Road Safety Performance Evaluation", Knowledge-Based Systems, Vol. 32.
  17. Behnood, H., E. Ayati‎, E‎. Hermans and M. Neghab (2014). "Road Safety Performance Evaluation and Policy Making by Data Envelopment Analysis: A Case Study of Provincial Data in Iran", Scientia Iranica, Vol. 21. No. 5.
  18. Behzadian, M., R. Kazemzadeh, A. Albadvi and B. Aghdasi (2010). "PROMETHEE: A Comprehensive Literature Review on Methodologies and Applications", European Journal of Operational Research, Vol. 200, No. 1.
  19. Berghe, W., M. Schachner, V. Sgarra and N. Christie (2020). "The Association between National Culture, Road Safety Performance and Support for Policy Measures", IATSS Research, Vol. 44, No. 3.
  20. Brans, JP and B. Mareschal (2005). "Promethee Methods In: Multiple Criteria Decision Analysis: State of the Art Surveys", International Series in Operations Research and Management Science, Vol. 78.
  21. Davidovic, J., D. Pesic, K. Lipovac and B. Antic (2020). "The Significance of the Development of Road Safety Performance Indicators Related to Driver Fatigue", Transportation Research Procedia, Vol. 45.
  22. Egilmez, G. and D. McAvoy (2013). "Benchmarking Road Safety of U.S. States: A DEA-based Malmquist Productivity Index Approach", Accident Analysis and Prevention, Vol. 53.
  23. Ganji, S., A. Rassafi and D. Xu (2019). "A Double Frontier DEA Cross Efficiency Method Aggregated by Evidential Reasoning Approach for Measuring Road Safety Performance", Measurement, Vol. 136.
  24. Hermans, E., T. Brijs and G. Wets (2008). Developing a Theoretical Framework for Road Safety Performance Indicators and a Methodology for Creating a Performance Index, Steunpunt Mobiliteit and Openbare Werken.
  25. Kang, L and C. Wu (2021). "Measuring the Development of Chinese Provincial Road Safety Over the Period 2007–2016", Measurement, Vol. 175.
  26. Liu, Q., Sh. Wang, W. Zhang, J. Li, Y. Zhao and W. Li (2017). "China's Municipal Public Infrastructure: Estimating Construction Levels and Investment Efficiency Using the Entropy Method and a DEA Model", Habitat International, Vol. 64.
  27. Lopes, F., M . Muñoz and P. Urbistondo (2018). "Regional Tourism Competitiveness Using the PROMETHEE Approach", Annals of Tourism Research, Vol. 73.
  28. Nuno, M and M. Quijada (2018). "Assessing Urban Road Safety Through Multidimensional Indexes: Application of Multicriteria Decision Making Analysis to Rank the Spanish Provinces", Transport Policy, Vol. 68.
  29. Sarrazin, R. and. Y. Smet (2015). "Applying Multicriteria Decision Analysis to Design Safe Road Projects", European Journal of Transport and Infrastructure Research, Vol. 15. No. 4.
  30. Shen, Y., E. Hermans, Q. Bao, T .Brijs and G. Wets (2013). "Road Safety Development in Europe: A Decade of Changes (2001–2010)", Accident Analysis and Prevention, Vol. 60.
  31. Shen, Y., E. Hermans, D. Ruan, K. Vanhoof, T. Brijs and G. Wets (2010). "A DEA-based Malmquist Productivity Index Approach in Assessing Road Safety Performance", Computational Intelligence, Vol. 4.
  32. Teimourzadeh, K., J. Pourmahmoud and S. Kordrostami (2019). "A Novel Approach to Evaluate the Road Safety Index: A Case Study in the Roads of East Azerbaijan Province in Iran", Iranian Journal of Management Studies (IJMS), Vol. 12, No. 2.
  33. World Health Organization (2018). "Global Status Report on Road Safety".

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار