تحلیلی بر اولویت‌های تحقق حکمروایی محلی در ایران برمبنای روش کیو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران (نویسنده مسئول)؛

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران؛

چکیده

آنچه طراحی ساختار حکمروایی محلی با رویکرد مطلوب را بیش از گذشته ضروری می‌کند آسیب‌هایی است که مدیریت مناطق روستایی در ایران با آن مواجه بوده و همچنین کارایی و اثربخشی پایین برنامه‌های توسعه روستایی و خدمات‌رسانی به مناطق محروم در چند دهه گذشته است. هدف از این تحقیق بررسی اولویت‌های تحقق حکمروایی محلی در ایران از دیدگاه کنشگران بخش‌های دولتی، خصوصی، جامعه محلی و پژوهشگران حوزه برنامه‌ریزی منطقه‌ای و روستایی است. بدین‌منظور مجموعه عوامل تأثیرگذار در حکمروایی محلی از پیشینه مطالعه استخراج و پس از پالایش و دسته‌بندی 31 عامل کلیدی منطبق با اصول هشتگانه حکمروایی خوب (قانون‌محوری، مسئولیت‌پذیری، پاسخگویی، شفافیت، اجماع‌محوری، مشارکت، عدالت و برابری، کارایی و اثربخشی) انتخاب شد. سپس 30 نفر از خبرگان و کنشگران صاحب‌نظر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و گویه‌های استخراج شده را با بهره‌گیری از جدول کیو اولویت‌بندی کردند. داده‌های جمع‌آوری شده در نرم‌افزار Q Methodology و با روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی PCA و چرخش واریماکس مورد تحلیل قرار گرفتند.
براساس یافته‌های تحقیق می‌توان اذعان کرد سه نوع دیدگاه متفاوت درخصوص اولویت‌های تحقق حکمروایی روستایی وجود داشته و ابعاد مشارکت، پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری به‌ترتیب در هر‌کدام از این گروه‌ها مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین هر سه گروه بر ضرورت تقویت فضای پرسشگری برای مطبوعات و رسانه‌ها و تقویت بعد پاسخگویی به‌عنوان اولویت کلیدی برای تحقق حکمروایی روستایی اتفاق‌نظر داشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Priorities for Achieving Local Governance in Iran Based on the Q Method

نویسندگان [English]

  • Asghar Tahmasebi 1
  • Malihe Soltanabadi 2
1 Assistant Professor, Faculty of Geographical Sciences, Khwarazmi University, Tehran (corresponding author);
2 PhD student of Geography and Rural Planning, Faculty of Geographical Sciences, Kharazmi University, Tehran;
چکیده [English]

What makes designing a local government structure with a promising approach more necessary than ever is the disadvantages faced by rural management in Iran and the low efficiency and effectiveness of rural development programs and services in disadvantaged areas in the past few decades. This study aimed to examine the priorities of achieving local governance in Iran from the perspective of public and private sectors, local communities, and researchers in regional and rural planning. Thus, a set of influential factors in local governance was extracted from the background studies. After refining and classifying, 31 key factors following the eight principles of good governance were selected. The principles of good governance were central law, accountability, accountability, transparency, central consensus, participation, justice and equality, and efficiency and effectiveness. Then, 30 experts and activists were selected using the purposive sampling method and prioritized the extracted items using a Q table. Finally, the collected data were analyzed in Q methodology software by PCA principal component analysis and Varimax rotation. The findings could acknowledge that there were three different views on the priorities of rural governance. Moreover, participation, accountability, and responsibility were emphasized in each of these groups, respectively. In addition, all three groups agreed on the need to strengthen the questioning environment for the press and media. Furthermore, they acknowledged that strengthening the accountability dimension is a key priority for achieving rural governance.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Local governance
  • capacity building
  • stakeholder participation
  • Q method

مراجع

  1. ۱. اطهاری، کمال (1386). «حاکمیت شایسته و ضرورت احیای حوزه عمومی»، جستارهای شهرسازی، ش 20-19.

    ۲. بازرگان، عباس (1387). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران، نشر دیدار.

    ۳. برک‌پور، ناصر و میثم بصیرت (1389). «چالش‌های حکمروایی روستایی در منطقه کلان‌شهری تهران»، کنفرانس بین‌المللی سکونتگاه‌های روستایی.

    ۴. پورعزت،‌ علی‌اصغر و الهام حیدری (1390). «شناسایی و دسته‌بندی چالش‌ها و موانع تجاری‏سازی دانش با استفاده از روش کیو»، سیاست علم و فناوری، (1) ۴.

    ۵. توکلی‌نیا، جمیله، مجید اسکندرپور و مجتبی برغمدی (1391). «درآمدی بر حکمروایی خوب شهری: ضرورت‌ها، الزامات و چالش‌های فراروی تحقق آن در ایران»، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال پنجم، ش ۱.

    1. حسام، مهدی، محمدرضا رضوانی و حدیثه آشور (1393). «سنجش رضایتمندی روستاییان از عملکرد دهیاری‌ها با رویکرد حکمروایی خوب روستایی (مطالعه موردی: روستاهای دهستان جنوبی ـ شهرستان گرگان)»، مجله آمایش جغرافیایی فضا (دانشگاه گلستان)، سال چهارم،‌ ش ۱۴.

    ۷. خسروی، نرگس (1396). «بررسی تطبیقی شاخص‌های حکمروایی مطلوب و توسعه پایدار روستایی (مورد مطالعه: شهرستان بیرجند)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند.

    ۸. خوشگویان‌فرد، علیرضا (1386). روش‌شناسی کیو، تهران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز تحقیقات.

    ۹. دربان آستانه، علیرضا و محمدرضا رضوانی (1390). «تبیین عوامل مؤثر بر حکمروایی روستایی در حکومت‌های محلی (مطالعه موردی: شهرستان قزوین)»، مدیریت شهری و روستایی، (29) ۱۰.

    ۱۰. ــــــــــ (1393). مبانی مدیریت روستایی، تهران،‌ دانشگاه تهران.

    ۱۱. دربان آستانه، علیرضا، محمدرضا رضوانی، سیدحسن مطیعی لنگرودی و سیدعلی بدری (1389). «سنجش و تحلیل عوامل مؤثر بر حکمروایی روستایی در حکومت محلی (مطالعه موردی: شهرستان قزوین)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 42، ش 73.

    ۱۲. رهنورد، فرج‌اله و باقر عباس‌پور (1386). «حاکمیت خوب و امکان پیاده‌سازی آن در ایران»، فصلنامه مطالعات مدیریت، ش 55.

    ۱۳. زاهدی، شمس‌السادات (1386). توسعه پایدار، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

    ۱۴. عظیمی آملی، جلال و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری (1393). حکمروایی روستایی (مدیریت توسعه پایدار)، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

    ۱۵. فرهادی، صامت و زهره زارع (1389). «نگرشی بر مدیریت روستایی چین با رویکرد حکمروایی»، مجله مسکن و محیط روستا، ش 132.

    ۱۶. قلیچی، حسین (1385). ««نقد کتاب حکمروایی، سیاست و دولت نوشته یان پی‌یر و پیترگای»، نشریه سیاست داخلی (وزارت کشور)، ش ۱.

    ۱۷. کاظمیان، غلامرضا، وجه‌اله قربانی‌زاده، رضا واعظی و مرضیه شاه‌محمدی (1398). «الگوی نقش و ساختار حکمروایی محلی در نظام مدیریتی ایران»، مدیریت دولتی، دوره 11، ش 2.

    ۱۸. مرادی، ولی (1383). «مدیریت و برنامه‌ریزی شهری»، دنیای مسکن، سال اول، ش ۴-۳.

    ۱۹. معاونت امور دهیاری‌ها (1387). «عملکرد حوزه معاونت امور دهیاری‌ها در سال 1387»، ماهنامه دهیاری‌ها، ش 26.

    ۲۰. مقیمی، محمد (1394). اداره امور حکومت‌های محلی (مدیریت شوراها و شهرداری‌ها)، تهران، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

    ۲۱. ویسی، هادی، زهرا احمدی‌پور و محمدرضا قالیباف (1391). «آسیب‌شناسی دولت محلی (مطالعه موردی شوراهای اسلامی کلان‌شهرهای ایران)، برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره ۱۶، ش ۲.

    1. Adisalem, M) .2015(. "The Performance of Good Governance on Land Administration at Local/Woreda Level: The Case of Naeder Adet Woreda, Tigiray Region, Ethiopia", International Journal of Political Science and Development, 3 (9).
    2. Barkin, D. (2000). "Local Governance: A Model of Sustainable Rural Resource Management for the Third World", International Journal Agriculture Resources, Governance and Ecology, 1 (1).
    3. Bartlett, W. and V. Popovski (2013). Local Governance and Social Cohesion in Ukraine, Seventh Work Programme.
    4. Douglas, Davide J.A. (2005). "The Restracturing of Local Government in Rural Regions: A Rural Development Perspective", Journal of Rural Studies 21, Available at:www.elsevier.com.
    5. Graham, J., B. Amos and T. Plumptre )2003(. "Principles for Good Governance in the 21st Century", Policy Brief, No. 15, Institute on Governance, www.iog.ca.
    6. Hendriks, F. (2013). "Understanding Good Urban Governance: Essentials, Shifts, and Values", Urban Affairs Review, 50 (4).
    7. International Cooperation and Development European Commission (2016). "Supporting Decentralization, Local Governance and Local Development Through a Territorial Approach", Luxembourg: Publications Office of the European Union.
    8. Johnson, Ronald W., Jr. Minis and P. Henry (2007). Toward Democratic Decentralization: Approaches to Promoting Good Governance, Near East Bureau, US AID, Washington, D.C.
    9. Mallik, V. (2013). Local and Community Governance for Peace and Development in Nepal, German Development Institute, Bonn.
    10. Margre, Jaume and Xavier Bertrana (2004). "Local Governments and Public City Managers in Seventeen European Countries", http://www.csital.org/pdf/documents/2006_01 _Local Government_S.pdf
    11. Mdee, Anna and Lisa Thorley (2016). "Good Governance, Local Government, Accountability and Service Delivery in Tanzania", An ESRC Research Project.
    12. Murdoch, J. and S. Abram (1998). "Defining the Limits of Community Governance", Journal of Ural Nkum, 2002, Local Governance for Rural Poverty Reduction, European forum on Rural Development Cooperation, Policies & Approaches for Rural Poverty Reduction: What Works in Practice? [online], http://www.ruralforum.info/papers/nkumen.
    13. Stark, Nancy (2010). Effective Rural Governance, Rural Policy Research Institute, U.S.A.
    14. UNDP (2000). "Characteristics of Good Governance", The Urban Governance Initiative (TUGI).
    15. Watts, Simon and Paul Stenner (2012). Theory and Q Methodology: From Stephenson to Constructionism, Doing Q Methodological Research: Theory, Method and Interpretation; SAGE Publications Ltd.: Thousand Oaks, CA, USA.
    16. Woods, M. (1995). "Discourses of Power and Rural it, Local Politics in Somerset in the Century", Political Geography, 16 (6).
    17. Woods, Ngaire (2000). "The Chalenge of Good Governance for the IMF and the World Bank Themselves", World Development, Vol. 25, No. 5.
    18. Young, Sokphea, Soparth Pongquan and Sophal Ear (2011). "Local Good Governance of Rural Infrastructure Development Planning: Case Studies of Commune Councils in Cambodia", International Journal of Environmental and Rural Development, Vol. 2, No. 1.
    19. Zabala, A. (2014). "Q-method: A Package to Explore Human Perspectives Using Q Methodology", The R Journal, 6 (2), https://journal.r-project.org/archive/2014- 2/zabala.pd.
    20. Zhang, X., Sh. Fan, Linxiu Zhang and Jikum Huang (2004). "Local Governance and Public Good Provision in rural China", Journal of Public Economics, Vol. 88, Issue 12.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار