زبان به‌مثابه قدرت قانون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی (نویسنده مسئول)؛

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی؛

3 استاد دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس؛

چکیده

قانون، مهم‌ترین قاعده و هنجار در زندگی مدرن محسوب می‌شود که به تنظیم روابط دولت با شهروندان و شهروندان با یکدیگر می‌پردازد. هر قانونی به یک نظام حقوقی تعلق دارد و بی‌راه نیست اگر گفته شود ارزش نظام حقوقی به کارایی و کیفیت قانون بستگی دارد. کیفیت قانون بیشتر در مراحل شکلی و پیشاقانونگذاری مشخص می‌شود که در این زمینه، زبان قانون از اهمیت والایی نسبت به دیگر مراحل برخوردار است. ارتباط همه اعضای جامعه با قانون، از طریق زبان صورت می‌گیرد. زبان، نقشی سازنده در کارکرد قانون دارد و این قانونگذار است که مقصود خود را با کلمات به قانون تبدیل می‌کند؛ درواقع می‌توان گفت زبان و قانون رابطه‌ای عمیق با هم دارند. نوع به‌کارگیری زبان در قانون، بیانگر کیفیت قانون است. بدین‌سان، تبیین نقش زبان در نظام حقوقی، به چگونگی کارکرد و کاربرد آن در قانون کمک کرده و نقشه راهی می‌شود برای نگارش مطلوب قانون. درنتیجه، این پژوهش با روش اسنادی به معرفی دانش زبان‌شناسی حقوقی پرداخته و اهمیت زبان را در نظام حقوقی تبیین می‌‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Language as the Power of Law

نویسندگان [English]

  • Farough Khezri 1
  • Hassan Vakilian 2
  • Ferdows Agha Golzadeh, 3
1 Master's student in Public Law, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabatabai University (corresponding author);
2 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Sciences, Allameh Tabatabai University;
3 Professor of Faculty of Human Sciences, Tarbiat Modares University;
چکیده [English]

Law is the most important rule and norm in modern life, which regulates the state’s relations with the citizens and the citizens with each other. Every law belongs to a legal system, and it is not unreasonable to say that the value of a legal system depends on the efficiency and quality of the law. The law quality is further determined in the formal and pre-legislative stages, in which the language of the law is of greater importance than in the other stages. All members of society communicate with the law through language. Language plays a constructive role in the functioning of law since the legislator expresses his intentions through words. Thus, it becomes clear that language and law are deeply related. The way language is used in law reflects the quality of the law. Accordingly, explaining the role of language in the legal system helps to know how language works and is used in law and becomes a roadmap to properly writing the law. As a result, this research introduced the knowledge of forensic linguistics through documentary methods and explained the importance of language in the legal system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Language function
  • the language of the law
  • philosophy of law
  • legal system
  • the rule of law

مراجع

  1. ۱. قرآن کریم.

    ۲. آشوری، داریوش (1387). زبانِ باز (پژوهشی درباره زبان و مدرنیت)، تهران، نشر مرکز.

    ۳. آقاگل‌زاده، فردوس (1391). زبان‌شناسی حقوقی، چاپ دوم، تهران، نشر علم.

    ۴. ـــــــــــــ (1382). «نگاهی به تفکر و زبان»، تازه‌های علوم‌شناختی، سال پنجم، ش ۱.

    ۵. __________ (1386). «زبان‌شناسی حقوقی (قانونی): رویکردی نوین در زبان‌شناسی کاربردی»، مجله بخارا، ش 63.

    ۶. آقاگل‌زاده، فردوس و فائزه فرازنده‌پور‌‌ (1395). الگوی خلاق (آموزه‌های زبان‌شناسی در تحلیل آرای قضایی)، تهران، نشر نویسه‌پارسی.

    ۷. آقایی، کامران (1393). مکتب‌های تفسیری در حقوق بر بنیاد هرمنوتیک حقوقی، چاپ دوم، تهران، نشر میزان.

    ۸. باطنی، محمدرضا (1393). پیرامون زبان و زبان‌شناسی (مجموعه مقالات)، چاپ چهارم، تهران، نشر آگه.

    ۹. __________ (الف1396). درباره زبان (مجموعه مقالات)، چاپ ششم، تهران، نشر آگه.

    ۱۰. __________ (ب1396). زبان و تفکر، چاپ دوازدهم، تهران، نشر آگه.

    ۱۱. باقری، مهری (1394). مقدمات زبان‌شناسی، چاپ نوزدهم، تهران، نشر قطره.

    ۱۲. توازنی‌زاده، عباس (1386). «نگاهی اجمالی به اهمیت و جایگاه نحوه نگارش قانون با تأکید بر قانون برنامه توسعه»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 8725.

    ۱۳. جعفری‌تبار، حسن (1388). فلسفه تفسیری حقوق، تهران، شرکت سهامی ‌انتشار.

    1۴. جعفری‌لنگرودی، محمدجعفر (1384). ترمینولوژی حقوق، چاپ پانزدهم، تهران، انتشارات گنج دانش.

    ۱۵. جوِل، جفری (1388). «حاکمیت قانون در جهان امروز»، ترجمه مسلم آقایی‌طوق، نشریه حقوق اساسی، سال ششم، ش 11.

    ۱۶. حاجی‌ده‌آبادی، احمد (1395). بایسته‌های تقنین (با نگاهی انتقادی به قانون مجازات اسلامی)، چاپ سوم، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه ‌اسلامی.

    ۱۷. حبیبی، حسن (1374). «زبان حقوقی»، مجله کانون، سال چهل‌وسوم، ش 16.

    ۱۸. ـــــــــــ (1383). «طرح تدوین اصطلاحات و تعبیرات حقوقی (براساس قوانین و مقررات و دیگر اسناد حقوقی صدساله اخیر و گزارش کوتاهی از زبان حقوقی این دوره)»، نامه فرهنگستان، سال ششم، دوره 6، ش 4، پیاپی 24.

    ۱۹. خسروی، احمد و حامد نوروزی (1399). «حق بر فهم قانون»، مجله دادگستری، سال هشتادوچهارم، ش 110.

    ۲۰. دانلان، کیت‌سدویک (1374). «فلسفه تحلیلی و فلسفه زبان»، ترجمه شاپور اعتماد و مراد فرهادپور، ارغنون، ش 7 و 8.

    ۲۱. دِرفُردتن، دیتمارفون (1397). درآمدی بر فلسفه قانون، ترجمه محمدحسن خویشتن‌دار، تهران، نشر نگاه معاصر.

    ۲۲. دوسوسور، فردینان (1396). دوره زبان‌شناسی عمومی، ترجمه کورش صفوی، چاپ ششم، تهران، نشر هرمس.

    ۲۳. راسخ، محمد (1384). بنیاد نظری اصلاح نظام قانونگذاری، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس‌ شورای ‌اسلامی.

    ۲۴. ـــــــــــ (1385). «ویژگی‌های ذاتی و عَرَضی قانون»، مجلس و پژوهش، سال سیزدهم، ش 51.

    ۲۵. رنانی، محسن (1397). «زبان به‌مثابه توسعه»، فصلنامه دریچه، سال سیزدهم، ش 47 و 48.

    ۲۶. زمخشری، محمودبن عمربن محمد (1391). تفسیر کشّاف، جلد دوم، ترجمه مسعود انصاری، چاپ دوم، تهران، انتشارات ققنوس.

    ۲۷. سالاری‌نسب، مهدی (1388). «نقش زبان در تصویب و تفسیر قانون (رویکردی هرمنوتیکی به قانون با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.

    ۲۸. سایت دانشنامه اسلامی. http://wiki.ahlolbait.com

    ۲۹. سلطانی، سیدعلی‌اصغر (1394). قدرت، گفتمان و زبان، چاپ چهارم، تهران، نشر نی.

    ۳۰. سماواتی ‌پیروز، امیر (1388). «در جستجوی مشخصه‌های زبان حقوقی»، خبرنامه آیینه (دانشگاه شهید بهشتی)، ش 5 و 6.

    ۳۱. شیروی، عبدالحسین (1390). حقوق تطبیقی، چاپ دهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم ‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).

    ۳۲. شین، سنفورد (1397). زبان و حقوق، ترجمه ابوالفضل رنجبری و داود کوهی، تبریز، انتشارات آیدین.

    ۳۳. عبدالکریمی، بیژن (1385). تفکر و سیاست، چاپ دوم، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.

    ۳۴. عزیزی، سیروس و نگار مومنی (1395). جرائم زبانی از دیدگاه زبان‌شناسی حقوقی، تهران، نشر میزان.

    ۳۵. کردعلیوند، روح‌الدین (1392). «زبان‌شناسی حقوقی»، نشریه انسان و فرهنگ (ویژه‌نامه زبان و متن)، سال دوم، ش 3.

    ۳۶. کشاورز، بهمن (1376). آیین نگارش حقوقی و کلیات عملی علم حقوق، چاپ دوم، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.

    ۳۷. مالوری، فیلیپ (1381). ادبیات و حقوق، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران، نشر آگه.

    ۳۸. مانی، مهنوش و مهرداد فاضلی (1397). زبان؛ راهی نرم به سوی توسعه، ناشر پویش فکری توسعه (انتشار دیجیتال).

    ۳۹. مرکزمالمیری، احمد و سعید عطار (1397). «آسیب‌شناسی قانونگذاری در ایران از منظر رویه ابتکار قانونگذاری»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست‌و‌پنجم، ش 96.

    ۴۰. مَگی، براین (1398). سرگذشت فلسفه، ترجمه حسن کامشاد، چاپ نهم، تهران، نشر نی.

    ۴۱. ملکیان، مصطفی (1389). «بحثی پیرامون دانش‌های زبانی»، سلسله جزوات درس‌گفتاری سال‌های ۱۳89-1388، گزیده‌ای از جلسات 11، 12 و 13 تحلیل فلسفی.

    ۴۲. میرزائی، اقبال‌علی (1394). مبانی فلسفی تغییر قوانین، تهران، انتشارات مجد.

    ۴۳. نصیری، مرتضی (1382). «ملاحظاتی در باب قانونگذاری»، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال دهم، ش 38.

    ۴۴. وکیلیان، حسن و احمد مرکزمالمیری (1395). «مقدمه‌ای بر فلسفه قانونگذاری: در تکاپوی ارتقای کیفیت قانون»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هجدهم، ش 51.

    ۴۵. وکیلیان، حسن (1390). گفتارهایی در قانون و قانونگذاری، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.

    ۴۶. هارت، هربرت (1390). مفهوم قانون، ترجمه محمد راسخ، چاپ دوم، تهران، نشر نی.

    ۴۷. هایک، فریدریش‌فون (1393). قانون، قانونگذاری و آزادی3، ترجمه مهشید معیری و موسی غنی‌نژاد، تهران، نشر دنیای اقتصاد.

    ۴۸. هگل، گئورگ‌ و یلهلم ‌فریدریش (1394). عناصر فلسفه حق، ترجمه مهبد ایرانی‌طلب، چاپ سوم، تهران، نشر قطره.

    1. Bix, B. (2003). Law, Language and Legal Determinacy, Oxford, Clarendon Press.
    2. Crabbe, V. C. R. A. C. (n.d.)(2009). Legislative Drafting, London, Published by Routledge-Cavendish.
    3. Endicott, T. (2016, April 15). "Law and Language", Retrieved August 25, 2020, from https://plato.stanford.edu/entries/law-language/
    4. Fluckiger, Alexandre (2016). La démocratie Directe: Un Facteur de Qualité de La Loi en Suisse?, In: Albertini, Pierre (ed.), La Qualité de la Loi - Expériences Française et Européenne, Paris, Mare and Martin, https://archive-ouverte.unige.ch/unige: 81922.
    5. Leonard, R.A. (2006). "Forensic Linguistics: Applying the Scientific Principles of Language Analysis to Issues of the Law", International Journal of the Humanities, 3, Retrieved from http://www.humanities-journal.com. Vol. 3, Issue 7.
    6. Marmor, A. (2013). Varieties of Vagueness in the Law. The Language of Law, 85-106. doi:10.1093/acprof:oso/9780198714538.003.0004
    7. McMenamin, G.R. and D. Choi (2002). Forensic Linguistics: Advances in Forensic Stylistics, Boca Raton, CRC Press.
    8. Wacks, R. (2008). Law: A Very Short Introduction, Oxford University Press.
    9. Xanthaki, H. (2008). On Transferability of Legislative Solutions: The Functionality Test, in: C.A. Stephanou and H. Xanthaki (2008), Drafting Legislation: A Modern Approach, Aldershot, England, Ashgate.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار