خوشه‌بندی گفتمان‌های حاکم درباره ساختار مناسب برای سیاستگذاری علم و فناوری در ایران به روش میانگین فازی (FCM)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری سیاستگذاری علم و فناوری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت‌مدرس؛

2 استاد مهندسی فناوری اطلاعات، دانشگاه تربیت‌مدرس؛

3 استاد سیاستگذاری علم و فناوری، دانشگاه تربیت‌مدرس؛

چکیده

به‌رغم تحولات چشمگیر علم و فناوری در ایران طی سال‌های اخیر، انتقادات بسیاری ناظر بر اشکالات ساختاری در نظام سیاستگذاری علم و فناوری در ایران مطرح می‌شود. هدف اصلی مقاله حاضر که مبتنی‌بر پارادایم فلسفی تفسیرگرایی انجام شده، احصای گفتمان‌های متعدد درباره ساختار مناسب برای سیاستگذاری علم و فناوری در ایران به روش خوشه‌بندیِ میانگین فازی و مبتنی‌بر نظرات خبرگان است. به‌این‌ترتیب چارچوب سیاستگذاری علم و فناوری مبتنی‌بر مدل سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی گسترش داده شد. دلیل به‌کارگیری منطق فازی در این پژوهش که برای نخستین بار در روش تحلیل گفتمان استفاده می‌شود، تقریبِ بیشتر آن به ماهیتِ پیچیده و پرابهام علوم اجتماعی است. بر این اساس نظر پنجاه نفر از خبرگان با استفاده از پرسشنامه گردآوری و توسط نرم‌افزارهای MATLAB و SPSS تحلیل شد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد وضعیت موجود در قالب یک گفتمان نگاشت می‌شود؛ اما برای وضعیت بهبودیافته، دستِ‌کم دو «گفتمان مشارکتی» و «گفتمان مستقل» متصور است. همچنین ماتریس نهاد - وظیفه برای تکامل ساختار نهادی سیاستگذاری علم و فناوری در ایران ترسیم می‌شود. در نهایت بدون اینکه تلاشی برای حذف، ادغام یا افزودن نهادی انجام شود بعضی وظایف به بعضی نهادها تخصیص و بعضی وظایف از بعضی نهادها اخذ می‌شود. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Clustering the Prevailing Discourses about the Appropriate Structure for Science and Technology Policy in Iran by Using the FCM Algorithm

نویسندگان [English]

  • Esmaeel Kalantari 1
  • Gholamali Montazer 2
  • SayedSepehr Ghazinoory 3
1 PhD student in Science and Technology Policy, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University
2 Professor of Information Technology Engineering, Tarbiat Modares University
3 Professor of Science and Technology Policy, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

There have been significant developments in the field of science and technology in Iran in recent years, however, there are many criticisms of the structural problems in its science and technology policy-making system. This research is based on the philosophical paradigm of interpretivism, and its main purpose is to cluster and analyze various discourses regarding the appropriate structure required for science and technology policies in Iran. This was done by employing the Fuzzy C-Means Clustering Algorithm (FCM) and was based on interviews with experts. Thus, the science and technology policy framework based on the OECD model was developed and expanded. The Fuzzy logic used in this research was used for the first time in discourse analysis due to the fact that it is more closely related to the complex and pervasive nature of social sciences. Using a theoretical framework based on the OECD model, the opinions of 50 experts were collected using a questionnaire and analyzed via MATLAB and SPSS. The research findings showed that, the current situation was written in the form of a discourse, but in order to improve the situation, at least two "cooperative participatory discourses" and "intervening participatory discourses" can be drawn out. Furthermore, the institution-task matrix, which brings about the evolution of the institutional structure of science and technology policy in Iran, was outlined. Finally, without attempting to remove, merge, or add an institution, some tasks were assigned to some institutions and some tasks were removed from some institutions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Science and Technology Policy
  • Institutional Structure
  • Discourse
  • Clustering
  • Fuzzy C-Means (FCM)
  1. اصنافی، امیررضا (1397). «تأملی بر کاربرد روش تحلیل گفتمان در پژوهش‌های علم اطلاعات و دانش‌شناسی»، مطالعات کتابداری و علم اطلاعات، 23.
  2. بوشهری، علیرضا، مهدی محمدی و رضا انصاری (1387). نگاشت نهادی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.
  3. دانایی‌فرد، حسن (1390). «به سوی طراحی نظام ارزیابی عملکرد سیاست ملی علم ایران: پیشنهاد مدلی براساس اندازه‌گیری ارزش عمومی سیاست‌ها»، پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، (1)1.
  4. دهخدا، علی‌اکبر (1340). لغت‌نامه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  5. ذاکرصالحی، غلامرضا (1390). «بررسی وضعیت موجود علم و فناوری در ایران و جایگاه آن در برنامه‌های توسعه»، برنامه‌ریزی و بودجه، 115.
  6. ساباتیه، پل. ای (1393). نظریه‌های فرایند خط‌مشی عمومی، ترجمه حسن دانایی‌فرد، تهران، انتشارات صفار.
  7. ساروخانی، باقر و شیوا صادقی پور (1393). «منطق فازی ابزاری جهت ساخت و سنجش مفاهیم در علوم اجتماعی»، مطالعات اجتماعی ایران، (3)8.
  8. سلطانی، بهزاد، حجت‌الله حاجی‌حسینی، محمدرضا آراستی، سید‌سپهر قاضی‌نوری، محمدرضا رضوی، محمدعلی شفیعا، منوچهر منطقی، سید‌حبیب‌الله طباطبائیان و مرضیه شاوردی (1396). «مروری بر چالش‌های نظام ملی نوآوری ایران و ارائه سیاست‌ها و راهکارهایی برای بهبود آن»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، (23)7.
  9. سیف‌الدین، امیرعلی، محمدحسین سلیمی و میرمهدی سید‌اصفهانی (1387). «چالش‌های پیش روی سیاستگذاری علم و فناوری»، نشریه بین‌المللی مهندسی صنایع و مدیریت تولید دانشگاه علم و صنعت ایران، (4)19.
  10. شورای عالی انقلاب فرهنگی (1389). سند نقشه جامع علمی کشور.
  11. علی‌احمدی، علیرضا و امین وحیدی منفرد (1396). «نگاشت نهادی ملی در نظام علم و فناوری ایران با استفاده از مدل سیستمی مدل سیستم مانا جهت تحقق اسناد بالادستی»، پژوهش‌های مدیریت در ایران، (4)21.
  12. فرهنگستان زبان و ادب فارسی (1396).
  13. قاسمی، وحید (1390). سیستم‌های استنباط فازی و پژوهش‌های اجتماعی، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
  14. قاضی‌نوری، سید‌سپهر و سید‌سروش قاضی‌نوری (1387). «استخراج راهکارهای اصلاح نظام ملی نوآوری ایران با تکیه بر مطالعه تطبیقی کشورهای منتخب»، سیاست علم و فناوری، (1)1.
  15. کاسکو، بارت (1380). تفکر فازی، ترجمه علی غفاری و همکاران، چاپ دوم، مشهد، انتشارات دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
  16. کلانتری، اسماعیل، غلامعلی منتظر و سید‌سپهر قاضی‌نوری (1398‌الف). «تدوین سناریوهای گذار به وضعیت بهبودیافته ساختار سیاستگذاری علم و فناوری در ایران»، پژوهش‌های مدیریت راهبردی، (3)25.
  17. --- (1398‌ب). «نظریه شبکه‌های سیاستی: رهیافتی برای تبیین مشکلات ساختار نهادی سیاستگذاری علم و فناوری در جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات انقلاب اسلامی، (3)16.
  18. گال، ام. جی. و دبیلو گال (1386). روش‌های تحقیقات کمّی و کیفی در علوم تربیتی و روانشناسی، ترجمه احمدرضا نصر و همکاران، جلد اول، تهران، انتشارات سمت.
  19. معین، محمد (1350). فرهنگ فارسی، تهران، انتشارات امیرکبیر.
  20. نظری، محسن و حسین دستار (1397). «عوامل تعیین‌کننده تصویر قیمتی فروشگاهی: رهیافت فراترکیب»، تحقیقات بازاریابی نوین، (1)8.
  21. هداوند، مرضیه، مهدی فاتح راد و سید‌حبیب‌الله طباطبائیان (1395). «تحلیل فرایند سیاستگذاری در نظام ملی نوآوری ایران با استفاده از چارچوب نگاشت نهادی»، سیاست راهبردی و کلان، (4)4.
  22. Abdullah, L., W. Salihin, W. Abdullah and A. Osman (2012). "Fuzzy Sets in the Social Sciences: An Overview of Related Researches", Journal Teknologi, 41(E).
  23. Anderson, L.W. and R.B. Burns (1989). Research in Classroom: The Study of Teachers, Teaching and Instruction, New York, Pergamon.
  24. Bandyopadhyay, S., U. Maulik and A. Mukhopadhyay (2007). "Multiobjective Genetic Clustering for Pixel Classification in Remote Sensing Imagery", IEEE Transactions on Geoscience and Remote Sensing, 45(5).
  25. Boase, J. P. (1996). "Institutions, Institutionalized Networks and Policy Choice, Health Policy in the US and Canada", Governence, 9(3).
  26. Clark, J. and K. Guy (1998). "Innovation and Competitiveness: A Review", Technology Analysis and Strategic Management, 10(3).
  27. Dror, Y. (1971). Design for Policy Sciences, Elsevier Science Ltd.
  28. Dye, T. R. (1976). Policy Analysis: What Governments do, Why Hey do it and What Difference it Makes, Tuscaloosa, AL: The University of Alabama Press.
  29. Edler, J., P. N. Cunnigham, A. Gok and P. Shapira (2013). Impact of Innovation Policy: Synthesis and Conclusions, Compendium of Evidence on the Effectiveness of Innovation Policy Intervention, MIOIR, the University of Manchester and NESTA, London.
  30. Edler, J. and J. Yeow (2016). "Connecting Demand and Supply: The Role of Intermediation in Public Procurement of Innovation", Research Policy, 45.
  31. Edwards, D. and J. Potter (1992). Discursive Psychology, London, Sage.
  32. European Commission (2015). "Supply and Demand Side Innovation Policies: Annexes of First Policy Brief, Directorate-General for Research and Innovation", 7th Framework Program (FP7), Brussels.
  33. Hansen, E.G., F. Ludeke-Freund, X. Quan and J. West (2015). Beyond Technology Push vs. Demand Pull: The Evolution of Solar Policy in the U.S., Germany and China, Centre for Sustainability Management (CSM), Leuphana University of Leuneburg.
  34. Harper, D. J. (2007). Discourse Analysis, In Slade, M. and S. Priebe (eds.), What Works for What?, London, Brunner- Routledge.
  35. Heloulou, I., M. S. Radjef and M.T. Kechadi (2017). "Automatic Multiobjective Clustering Based on Game Theory", Expert Systems With Applications, 67.
  36. Kalantari, E., Charkhtab J. Moghadam (2015). "Identifying and Ranking the Industry and Technology Considerations Affecting Transfer of High Technologies at Various Technology Readiness Levels (TRLs)", Industrial Management Journal, 7(1).
  37. Kalantari, E., G. Montazer and S. Ghazinoory (2021). "Modeling the Characteristics of Collaborative Science and Technology Policy Network", Technology Analysis and Strategic Management, DOI, 10.1080/09537325.2021.1908537.
  38. Kaveh, A. and P. Zakian (2017). "Improved GWO Algorithm for Optimal Design of Truss Structures", Engineering with Computers, 34(4).
  39. Kim, L. and C. J. Dahlman (1992). "Technology Policy for Industrialization: An Integrative Framework and Korea`s Experience", Research Policy, 21.
  40. Kim, K. D. and L. Hossain (2013). "Policy Network Apprpach to Coordinated Disaster Response", arXiv, 1312.3693.
  41. Leith, P., R. Warman, A. Harwood, K. Bosomworth and P. Wallis (2018). "An Operation on the Neglected Heart of Science Policy: Reconciling Supply and Demand for Climate Change Adaptation Research", Environmental Science and Policy, 82.
  42. Lotfi, A. Z. (2008). "Is There a Need for Fuzzy Logic?", Information Sciences, 178(13).
  43. Mowery, D. C., R. R. Nelson and B. R. Martin (2010). "Technology Policy and Global Warning: Why New Policy Models are Needed (Why Putting New Wine in Old Bottles Won`t Work)", Research Policy, 39.
  44. OECD (2005). Governance of Innovation Systems, Vol. 1: Synthesis Report, OECD Publication.
  45. --- (2012). "OECD Science, Technology and Industry Outlook 2012".
  46. Otto, C., D. Wang and A. K. Jain (2018). "Clustering Millions of Faces by Identity", IEEE Transactions on Pattern Analysis and Machine Intelligence, 49(2).
  47. Powers, B. A. and T. R. Knapp (1990). A Dictionary of Nursing Theory and Research, London, Sage.
  48. Preskill, H. and D. Russ-Eft (2005). Building Evaluation Capacity, London, Thousand Oaks and New Delhi, Sage Publications.
  49. Ragin, C. C. (2008). Redesigning Social Inquiry Fuzzy Sets and Beyond, Chicago, The University of Chicago Press.
  50. Roolaht, T. (2011). The Demand-side Innovation Policies in the Context of Small EU Member Countires, Nõudluspoolsed Innovatsioonipoliitikad ja jätkusuutlik Areng Euroopa Liidu väikeriigis, Estonian Discussions on Economic Policy, 19(1).
  51. Sarewitz, D. and Jr.R.A. Pielke (2007). "The Neglected Heart of Science Policy: Reconciling Supply of and Demand for Science", Environmental Science and Research, 10.
  52. Smithson, M. and J. Verkuilen (2006). Fuzzy Set Theory Applications in The Social Sciences, California: Sage Publications.
  53. Soofi, A. S. (2017). "A Comparative Study of Chinese and Iranian Science and Technology and Techno-Industrial Development Policies", Technological Forecasting and Social Change, 122.
  54. Taylor, M. (2008). "Beyond Technology-Push and Demand-Pull: Lessons From California`S Solar Policy", Energy Economics, 30.
  55. Tsipouri, L. (2013). "Innovation Strategies Articulating Supply Side and Demand Side Aspects", Discussion Paper for 2013 ERAC Mutual Learning Seminar on Research and Innovation Policies, Session 2, Brussels.
  56. UNCTAD. (2005). "Science, Technology and Innovation Policy Review, The Islamic Republic of Iran, Geneva", United Nations Publications.
  57. --- (2011). "A Framework for Science, Technology and Innovation Policy Reviews: Helping Counties Leverage Knowledge and Innovation for Development", New York and Jeneva, United Nations Publication.
  58. --- (2016). "Science, Technology and Innovation Policy Review, The Islamic Republic of Iran, New York and Geneva", United Nations Publications.
  59. UNESCO (2010). "UNESCO Science Report 2010, The Current Status of Science Around the World", Paris, UNESCO Publishing.
  60. --- (2015). UNESCO Science Report, Towards 2030, Paris, UNESCO Publishing.
  61. Willing, C. (2001). Introducing Quality Research in Psychology, Buckingham, Open University Press.
  62. Wilson, C. A. (2006). Public Policy: Continuty and Change, USA, McGraw-Hill.
  63. Xu, R. and D. Wunsch (2005). "Survey of Clustering Algorithms", IEEE Transactions on Neural Networks, 16(3).