بازخوانی مفهوم نهادهای عمومی غیردولتی با نگاهی به قوانین حاکم در حقوق اداری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار حقوق عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران؛

چکیده

مؤسسات عمومی غیر‌دولتی یکی از اقسام مؤسسات و نهادهای دارای ماهیت حقوق عمومی در کشور است که قوانین مختلف، آثار، اختیارات و تکالیف گوناگونی برای این‌گونه نهادها در نظر گرفته‌اند. با‌این‌حال مفهوم دقیق این مؤسسات در حقوق اداری ایران روشن نیست و به ویژه تعارضی که در تعریف مؤسسات عمومی غیردولتی در دو قانون محاسبات عمومی و مدیریت خدمات کشوری وجود دارد، موجب ابهام در شناسایی و تعریف این نهادها شده و مشکلات عملی فراوانی را به وجود آورده است. با توجه به این نقیصه، مقاله حاضر با روش کتابخانه‌ای و به شکل توصیفی - تحلیلی در پی بازخوانی و نقد و تحلیل تعاریف موجود در دو قانون فوق و مشخص کردن حدود و ثغور حاکمیت و مصادیق هر یک از این دو قانون در نظام حقوق اداری کنونی کشور است. در مجموع به نظر می‌رسد که در نظام حقوق اداری ایران، دو تعریف کاملاً مجزا از این‌گونه نهادها وجود دارد که هر یک در حیطه مربوط به خود معتبر است؛ یکی به شکل عام و دیگری در حوزه خاصِ مالی و محاسباتی. بر این اساس برخی دستگاه‌های شناخته ‌شده به عنوان عمومی غیردولتی ذیل هر دو قانون یاد شده، عمومی غیردولتی محسوب می‌شوند و برخی دستگاه‌ها ذیل یکی از این دو قانون.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Reviewing the Concept of Non-governmental Public Organizations based on the Governing Laws of Iranian Administrative Law

نویسنده [English]

  • Sajjad Afshar
Assistant Professor of Public Law, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran
چکیده [English]

In Iran, non-governmental public institutions are among the types of institutions where various public laws, effects, powers and duties are outlined for. However, the exact meaning of these institutions is unclear in Iranian Administrative Law. In particular, the inconsistency that exists between the definition of non-governmental public institutions in the Public Accounting Law and Public Civil Services Management Law, has caused ambiguity in identifying and defining these institutions resulting in the creation of many practical problems. Therefore, by employing the library method in the descriptive-analytical form, the present article seeks to reread, criticize and analyze the definitions in the above two laws and clarify the limits and examples of each of these two laws in the present legal system of the country. In general, it seems that in the Iranian administrative law system, there needs to be two completely separate definitions for such institutions, each of which is valid in its respective field and where one is general and the other is related to a specific area of finance and accounting. This way some organizations known as non-governmental public institutions are considered to be as such under both of the mentioned laws and some organizations are considered to be so according to one of these two laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Institution
  • Non-governmental Public Institution
  • Administrative Law
  • Public Accounting Law
  • Civil Services Management Law
  • Executive Organization
  1. افشاری، فاطمه و ولی رستمی (1398). «واکاوی استقلال مالی مؤسسات عمومی غیردولتی از منظر حقوق مالیه عمومی»، دو‌فصلنامه پژوهش حقوق اسلامی، دوره 20، ش 1 (49 پیاپی).
  2. امامی، محمد و کورش استوارسنگری (1389). حقوق اداری، جلد اول، چاپ هفتم، تهران، نشر میزان.
  3. جاوید، محمد‌جواد و سجاد افشار (1397). «رهیافت متن‌گرایی در تفسیر حقوقی؛ با تأکید بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال بیستم، ش 61.
  4. رستمی، ولی و سید‌مجتبی حسینی‌پور (1388). «نظارت مالی بر مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی دانشگاه تهران، دوره 39، ش 4.
  5. رضایی‌زاده، محمد‌جواد (1385). حقوق اداری (1)، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  6. رضایی‌زاده، محمد‌جواد و محسن داوری (1394). «تفکیک صلاحیت اشخاص حقوق عمومی در نظام حقوقی ایران»، فصلنامه حقوق اداری، سال دوم، ش 8.
  7. شمس، عبدالله (1385). آیین دادرسی مدنی، جلد اول، چاپ دوازدهم، تهران، انتشارات دراک.
  8. طباطبایی مؤتمنی، منوچهر (1385). حقوق اداری، چاپ دوازدهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  9. عباسی، بیژن و مینا اکبری (1395). «نقش نهادهای عمومی غیردولتی در خصوصی‌سازی ایران و آثار آن»، فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، دوره 21، ش 3.
  10. غمامی، سید‌محمد‌مهدی، کمال کدخدامرادی و مهدی فلاحیان (1396). «ماهیت حقوقی شرکت‌های وابسته به مؤسسات عمومی غیردولتی»، دو‌فصلنامه پژوهش حقوق اسلامی، دوره 18، ش 46.
  11. کاتوزیان، ناصر (1386). اموال و مالکیت، چاپ هفدهم، تهران، بنیاد حقوقی میزان.
  12. --- (1393). فلسفه حقوق، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
  13. کدخدایی، عباسعلی، سید‌محمد طباطبایی‌نژاد و علی فتاحی زفرقندی (1398). «صلاحیت دیوان محاسبات کشور در نظارت مالی بر مؤسسات عمومی غیردولتی (مطالعه موردی رأی هیئت تخصصی دیوان عدالت اداری در خصوص نظارت دیوان محاسبات بر حساب‌های شهرداری‌ها)»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، دوره 8، ش 23.
  14. مولایی، آیت و بهروز سعادتی‌راد (1398). «مشکلات نظارت قضایی بر نهادهای انقلابی با تأکید بر سازمان تبلیغات اسلامی»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، ش 107.
  15. Alder, John (2013). Constitutional and Administrative Law, Hampshire, Palgrave Macmillan, Ninth Edition.
  16. Carey, Henry. F (2012). Privatizing Democratic Peace; Policy Dilemmas of NGO Peacebuilding, Hampshire, Palgrave Macmillan, First Edition.
  17. Marique, Yseult (2007). "The Rule-Making Powers of Independent Administrative Agencies (QUANGOs)", Electronic Journal of Comparative Law, Vol. 11.
  18. Stott, David and Alexandra Felix (1997). Principles of Administrative Law, London, Cavendish Publishing, First Edition.