بررسی محدودیت‌های آسان بودجه‌ای در شرکت‌های دولتی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد؛

2 کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی، دانشکده علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد؛

چکیده

محدودیت آسان بودجه‌ای چارچوب مناسبی برای تحلیل شرایط مالی واحدهای دولتی اعم از دولت مرکزی، دولت محلی و بنگاه‌های دولتی است که از دهه 1980 در ادبیات اقتصادی مطرح شد. در این مقاله مسیر‌های مختلف بروز محدودیت آسان بودجه‌ای در شرکت‌های دولتی ایران شناسایی و مقدار اعتبارات مربوط به هر مسیر تحلیل شده است. شواهد نشان می‌دهد امتیاز شرکت‌های دولتی در بهره‌برداری از منابع طبیعی به ویژه نفت و گاز و سایر معادن، اعتبارات بانکی و سایر اعتبارات دولتی از عوامل بروز محدودیت‌های آسان بودجه‌ای در شرکت‌های دولتی ایران است. نتایج برآورد مدلی با آمار بودجه 382 شرکت دولتی، نقش مهم این منابع در تأمین مالی این شرکت‌ها را تأیید می‌کند. همچنین مدل دیگری نیز برآورد شده است تا تأثیر این منابع بر سودآوری شرکت‌های دولتی بررسی شود. نتایج مدل نشان داد که هر‌چه شرکت‌ها از منابع مالی آسان بیشتر استفاده کرده‌اند؛ سودآوری کمتری داشته‌اند. این وضعیت باعث شده تا فعالیت‌های رانت‌جویانه در شرکت‌های دولتی گسترش یابد. این فعالیت‌ها از یک‌سو بی‌انضباطی مالی گسترده‌ای ایجاد کرده که به کارایی این شرکت‌ها آسیب زده، فرصت‌هایی برای فساد اقتصادی فراهم کرده و شفافیت مالی در این شرکت‌ها را کاهش داده است و از سوی دیگر ذی‌نفعان این شرکت‌ها را در اجرای برنامه‌های بهبود عملکرد بی‌انگیزه کرده است. بنابراین پیشنهاد می‌شود برنامه سخت‌تر کردن محدودیت‌های بودجه‌ای شرکت‌های دولتی به همراه اصلاح فرایندهای رابطه دولت با این شرکت‌ها و نیز شفاف‌تر کردن وضعیت مالی، مبادلات و امور پرسنلی آنها به موازات برنامه خصوصی‌سازی این شرکت‌ها پیگیری شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Soft Budget Constraints in Iranian State-Owned Enterprises

نویسندگان [English]

  • Ali Cheshomi 1
  • Sima Keshavarz 2
1 Assistant Professor, Department of Economics, Faculty of Economics and Business Administration, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
2 Masters of Economics science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Soft budget constraints (SBC), which were introduced into economic literature in the 1980s, act as a suitable framework within which the financial conditions of government units can be analyzed; this includes the central government, the local government, and state-owned enterprises. In this article, the different channels of SBC, which exist in Iranian state-owned enterprises, have been identified and the amount of credit allocated to each channel has been analyzed. Evidence shows that, the privilege given to state-owned enterprises in their exploitation of natural resources, especially oil, gas and other such resources, bank loans and other government loans, are among the factors and funding that cause SBC restrictions in these enterprises.
A model with a budget data from 382 enterprises was constructed, the results obtained from this model confirm the important role of these funds in financing these enterprises. Also, another model was made to examine the impact of these funds on the profitability of state-owned companies. The results showed that when soft financial funds are increased, the profit made by these enterprises decrease resulting in rent seeking activities in state-owned companies. As a result, widespread financial indiscipline is created, which has damaged the efficiency in these enterprises, reduced financial transparency in them and provided opportunities for economic corruption. They have also caused the stakeholders of these enterprises to lose interest in implementing steps to improve productivity. Thus the results suggest, a plan is required to harden the budget constraints of these enterprises and to reform the processes of government relations. Furthermore, an improvement in the transparency of financial transactions and personnel affairs should be pursued in parallel with the privatization these enterprises.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soft Budget Constraint
  • State-owned Enterprises
  • Investment
  • Profitability

مراجع

  1. حکیم شوشتری، ناهید و مینو عدالت‌پور (1383). قوانین و مقررات مربوط به شرکت‌های دولتی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  2. سابا، ژوزف و راسل مویر (1385). بهبود عملکرد شرکت‌های دولتی، ترجمه یوسف جمسی و لیلا بندری، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  3. Anderson, J., G. Korsun and P. Murrell (1999). "Which Enterprises (Believe They) Have Soft Budgets: Effects of the Ownership and Decentralization in Mongolia", Journal of Comparative Economics, 28(2).
  4. Bai, C. and Y. Wang (1999). "The Myth of the East Asian Miracle: The Macroeconomic Implications of Soft Budgets", American Economic Review, 89(2).
  5. Bartel, A. and A. Harrison (1999). "Ownership Versus Environment: Why are Public Sector Firms Inefficient"?, NBER Working Paper 7043.
  6. Bertero, Elisabetta and Laura Rondi (2000). "Financial Pressure and the Behaviour of Public Enterprises Under Soft and Hard Budget Constraints: Evidence From Italian Panel Data", Journal Of Public Economics, 75.
  7. Bird, R. M. and A. Tassonyi (2003). "Constraining Subnational Fiscal Behavior in Canada", in J. Rodden, G.S. Eskeland and J. Litvack (eds), Fiscal Decentralization and the Challenge of Hard Budget Constraints, Cambridge, MA and London, MIT Press.
  8. Brandt, Loren and Xiandong Zhu (1997). Soft Budget Constraints and Inflation Cycles: A Positive Model of the Post--Reform Chinese Economy'', Unpublished Manuscript, Department of Economics, University of Toronto.
  9. Cai, Hongbin, Hanming Fang and Lixin Colin Xu (2011). "Eat, Drink, Firms, Government: An Investigation of Corruption from the Entertainment and Travel Costs of Chinese firms", The Journal of Law and Economics, 54(1).
  10. Coricelli, F. and S. Djankov (2001). "Hardened budgets and Enterprise Restructuring: Theory and an Application to Romania", Journal of Comparative Economics, 29(4).
  11. Dewatripont, Mathias and Eric Maskin (1995). "Credit and Efficiency in Centralized and Decentralized Economies", The Review of Economic Studies, 62(4).
  12. Faure-Grimaud, A. (1996). "Soft Budget Constraint and Stock Price Information", Mimeo, London School of Economics.
  13. Granick, David (1990). Chinese State Enterprises: A Regional Property Rights Analysis, Chinago, IL, The University of Chicago Press.
  14. Huang, H. and C. Xu (1998). "Soft Budget Constraint and the Optimal Choices of Research and Development Projects Financing", Journal of Comparative Economics, 26(1).
  15. Jerneck, Max. (2020). "When Soft Budget Constraints Promote Innovation: Kornai Meets Schumpeter in Japan", Industrial and Corporate Change, Vol. 29, No. 6.
  16. Kornai, J. (1979). Economics of Shortage, North-Holland, Amsterdam.
  17. --- (1986). "The Softness of Budget Constraint", Kyklos, 39.
  18. Kornai, Janos, Eric Maskin and Gerard Roland (2003). "Understanding the Soft Budget Constraint," Journal of Economic Literature, Vol. 41(4).
  19. Leeson, Peter T., Colin Harris and Andrew Myers (2020). "Kornai Goes to Kenya", Public Choice,Vol. 187.
  20. Li, D. and M. Liang (1998). "Causes of the Soft Budget Constraint: Evidence on three Explanations", Journal of Comparative Economics, 26(1).
  21. Lin, Yifu (1998). "Competition, Policy Burdens and State-owned Enterprise Reform'', American Economic Review, 88(2).
  22. Maskin, Eric S. (1996). "Theories of the Soft Budget-Constraint", Japan and the World Economy 8:(2).
  23. --- (1999). "Recent Theoretical Work on the Soft Budget Constraint", American Economic Review, 89(2).
  24. Moesen, W. and P. Van Cauwenberge (2000). "The Status of the Budget Constraint, Federalism and The Relative Size of Government: A Bureaucracy Approach", Public Choice, 104(3–4).
  25. Ott, Attiat F. and Nirupama Devaraj (2006). Soft Budget Constraint and Hard Budget Constraint: Who is Bailing Out Whom and Why? In the Elgar Companion to Public Economics: Empirical Public Economics, Edited By Attiat F. Ott, Edward Elgar.
  26. Qian, Y. and G. Roland (1998). "Federalism and the Soft Budget Constraint", American Economic Review, 88(5).
  27. Rodden, J. (2003). "Federalism and Bailouts in Brazil", In J. Rodden, G.S. Eskeland and J. Litvack (eds), Fiscal Decentralization and the Challenge of Hard Budget Constraints, Cambridge, MA and London, MIT Press.
  28. Sun, Jian (1999). "State-Owned Enterprises in China: Soft Budget Constraints and Competition", Department of Economics Washington University.
  29. Trillo, F.H., A. D. Cayeros and R. G. Gonzalez (2002). "Fiscal Decentralization in Mexico: the Bailout Problem", Inter-American Development Bank, Latin American Research Network, Research Network Working Paper, R-447.
  30. Webb, S. B. (2003). "Argentina: Hardening the Provincial Budget Constraint", In J. Rodden, G.S. Eskeland and J. Litvack (Eds), Fiscal Decentralization and the Challenge of Hard Budget Constraints, Cambridge, MA and London, MIT Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار