فرایند سیاستگذاری فرهنگی در نظام جرم‌انگاری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری تخصصی حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی؛

2 دانش‌آموخته دکتری تخصصی حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران؛

چکیده

سیاستگذاری‌ فرهنگی به‌عنوان بخش مهمی از فرایند سیاستگذاری عمومی درصدد به رسمیت شناختن و اعتلای فرهنگ در سطح جامعه است. بر این اساس، سیاستگذاران فرهنگی با اعمال سیاست‌های هادی ـ ارشادی و الزامی ـ قانونی درصدد رشد مبانی فرهنگی برمی‌آیند. گرچه، جلوه‌های قانونی سیاستگذاری فرهنگی با قلمروهای مختلف حقوقی ارتباط برقرار می‌کند، اما توسل به حقوق کیفری جهت به رسمیت شناخته شدن سیاست‌های فرهنگی ازسوی قانونگذار، مهم‌ترین جلوه تعامل سیاستگذاری فرهنگی و نظام‌ جرم‌انگاری است؛ زیرا در این بستر، حقوق کیفری از طریق ابزار سرکوبگر مجازات درصدد عرفی‌سازی رویه‌های فرهنگی مدنظر قانونگذار برمی‌آید. به همین دلیل، این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی و بهره‌گیری از الگوهای کیفی، به‌دنبال تبیین فرایند سیاستگذاری فرهنگی در نظام جرم‌انگاری ایران است. براساس یافته‌های این پژوهش، در نظام کیفری ایران، جرم‌انگاری برخی خرده‌فرهنگ‌های گروه‌های اقلیتْ در تعارض با حقوق فرهنگی و مبانی کثرت‌گرایی فرهنگی است. در کنار آن، عدم جرم‌انگاری برخی رفتارهای تعرض‌آمیز نسبت به گروه‌های اقلیت در قالب اعمال سیاست‌های پس‌رونده، چهره دیگری از نقص نظام کیفری ایران را در این قلمرو نشان می‌دهد. در مقام نتیجه‌گیری، به‌نظر می‌رسد که نظام سیاسی متمرکز، وجود نگرش‌های پدرسالارانه معرفتی در فرایند جرم‌انگاری و هژمونی نگرش‌های محافظه‌کارانه، مهم‌ترین دلایل کم‌توجهی به فرهنگ در سیاستگذاری جنایی تقنینی ایران هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Cultural Policymaking Process in the Iranian Criminalization System

نویسندگان [English]

  • Hamidreza Danesh-Nari 1
  • Zahra Danesh-Nari 2
1 PhD in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Shahid Beheshti University
2 PhD in Public Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

Cultural policy-making is an important part of the public policy-making process and seeks to recognize and promote culture at the community level. Accordingly, cultural policymakers seek to develop cultural fundamentals through conductive guidance and mandatory legal policies. Although the legal effects of cultural policymaking interact with different legal domains, employing criminal law and the criminalization system to help adopt cultural policies is the most important method in which to make law-based cultural policies. This is because, via the suppressive means of punishment, criminal law can affect life, property, liberty and reputation. For this reason, this study seeks to explain the process of cultural policy-making in the Iranian criminal system.
According to the findings of this study, the ideal premise is to adhere to cultural rights so that in the realm of cultural norms, the principle of minimum criminal intervention and, in the case of attacks on minority groups, the principle of maximum criminal intervention is taken into account. In the Iranian penal system, the criminalization of some subcultures belonging to minority groups conflicts with various cultural rights and the principles of cultural pluralism. On the other hand, the fact that some offensive behaviors towards minority groups are not criminalized within the framework of backward policies shows yet another aspect of the failure of the Iranian penal system in this area. In conclusion, it seems that the centralized political system, the existence of epistemic attitudes, paternalism attitudes and the hegemony of conservative attitudes, are the most important causes for the lack of attention to culture in Iranian criminal policies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy
  • Cultural Rights
  • Criminalization
  • Paternalism

مراجع

  1. آقابابایی، حـسین (1384). «گفتمان فقهی و جرم‌انگاری در حوزه جرائم علیه امنیت ملت و دولت»، مجله فقه و حقوق، ش 5.
  2. آقایی، سارا (1393). «تحلیل جرم در جرم‌‌شناسی فرهنگی»، رساله دکتری حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران.
  3. ادواردز، پل و دونالد بوچرت (1396). دانشنامه فلسفه اخلاق، ترجمه انشالله رحمتی، چاپ دوم، تهران، نشر سوفیا.
  4. اشتریان، کیومرث (1396). سیاستگذاری عمومی ایران، چاپ دوم، نشر میزان.
  5. اصلان‌زاده، فاطمه (1394). «تحلیل سیاستگذاری فرهنگی با تأکید بر نظریه کنش ارتباطی هابرماس»، فصلنامه امور خبری، ش 14.
  6. انصاری، باقر (1392). «حق کودک به آموزش در نظام بین‌‌المللی حقوق بشر»، فصلنامه حقوق اسلامی، ش 36.
  7. برهانی، محسن (1394). «جرم‌انگاری حقوق بشری، از اقتضائات صحیح اخلاقی تا خودمختاری»، مجله حقوق بشر، سال دهم، ش 1.
  8. برهانی، محسن و بشری محمدی‌فر (1395). «کمال‌گرایی کیفری»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 3، ش 2.
  9. بهرامی، کمیل (1388). نظریه رسانه‌ها (جامعه‌شناسی ارتباطات)، تهران، انتشارات کویر.
  10. پایگاه خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات . www. Itna.ir
  11. پیکائی، جلال و فرامرز تقی‌لو (1392). «پدرسالاری معرفتی»، پژوهش‌های فلسفی، دوره 7، ش 12.
  12. جانی‌پور، کرم و مختار معروفی (1392). «تحلیل در لزوم جرم‌انگاری پولشویی: با نگاهی تطبیقی به مدل جرم‌انگاری معیار پالایش»، آموزه‌های حقوق کیفری، ش 6.
  13. جمالی، حمیدرضا (1388). «عوامل مؤثر بر حمایت بین‌‌المللی و ارتقای حقوق فرهنگی بشر»، فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، سال چهارم، ش 10.
  14. حبیب‌زاده، محمدجعفر و امیرحمزه زینالی (1384). «درآمدی بر برخی محدودیت‌های عملی جرم‌انگاری»، نامه مفید، ش 49.
  15. روزنامه رسمی (1385).https://rrk.ir
  16. دکسردی، والتر (1395). جرم‌‌شناسی انتقادی معاصر، ترجمه و تحقیق مهرداد رایجیان اصلی و حمیدرضا دانش‌ناری، چاپ دوم، انتشارات دادگستر.
  17. ذکایی، محمدسعید (1391). «جرم‌‌شناسی فرهنگی و مسئلۀ جوانان»، مجله جامعه‌‌شناسی ایران، دوره 13، ش 1 و 2.
  18. سجادی، عبدالحمید (1381). ایلات و عشایر کردستان، انتشارات دانشگاه کردستان.
  19. شرف‌‌الدین، سیدحسین (1386). «جهانی‌شدن، یکسان‌‌سازی یا تنوع فرهنگی و سیاست‌‌های ملی»، مجله معرفت، ش 123.
  20. شریفی، سیدعلیرضا و عبدالرضا فاضلی (1391). «واکاوی سیاستگذاری فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران: آسیب‌ها و راهبردها»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال نوزدهم، ش 69.
  21. شهرام‌نیا، امیرمسعود و مرضیه چلمقانی (1390). «سیاستگذاری فرهنگی در ایران دوران اصلاحات از منظر انتقادی»، پژوهش‌های سیاسی، دوره 1، ش 2.
  22. صفاری‌نیا، محیا (1395). «حقوق فرهنگی در نظام بین‌‌المللی حقوق بشر، حرکت کم‌شتاب در بستر پرتلاطم»، فصلنامه پژوهش‌‌های حقوق تطبیقی، دوره 20، ش 2.
  23. طاهری حاجی‌وند، احسان و حمیدرضا جمالی (1395). «بررسی منشأ انسان‌شناختی حقوق فرهنگی بشر»، فصلنامه مطالعات میان فرهنگی، ش 29.
  24. عباچی، مریم (1388). جرم‌های مبتنی‌بر نفرت، تازه‌های علوم جنایی (مجموعه مقالات)، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.
  25. عبدالفتاح، عزت (1381). «جرم چیست و معیارهای جرم‌انگاری کدام است؟»، ترجمه اسماعیل رحیمی‌نژاد، مجله حقوقی دادگستری، ش 4.
  26. قدیانی، محمدمهدی (1395). «مبانی جرم‌انگاری اضرار به خویش»، پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.
  27. قلی‌پور، رحمت‌الله و ابراهیم غلامپور (1389). فرایند سیاستگذاری عمومی در ایران، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  28. کاظمیان، غلامرضا و زهره میرعابدینی (1390). «آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاستگذاری و تصمیم‌گیری شهری»، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، دوره 3، ش 46.
  29. کمانکش، لیلا (1393). «تحلیل نظری بزه‌‌دیدگی زنان در پرتو نظریه سبک زندگی در فضای حقیقی و مجازی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی.
  30. مارش، یان، گینور ملویله، کیت مورگان، گارت نوریس و زئو والکینگتن (1389). نظریه‌‌های جرم، ترجمه حمیدرضا ملک‌محمدی، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.
  31. مجدزاده، غزال (1390). «حقوق فرهنگی و صلح»، رساله دکتری رشته حقوق بین‌‌الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه بهشتی.
  32. محمودی جانکی، فیروز و مهرانگیز روستایی (1392). «اصول مداخله کیفری، توجیه و ضرورت‌ها»، پژوهش حقوق کیفری، دوره 1، ش 3.
  33. محمودی جانکی، فیروز (1382). «مبانی، اصول و شیوه‌های جرم‌انگاری»، رساله دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.
  34. محمودی، سیدعلی (1370). عدالت و آزادی، مؤسسه فرهنگی اندیشه معاصر.
  35. ملک‎محمدی، حمیدرضا (1397). سیاستگذاری عمومی، تهران، نشر میزان.
  36. ــــــــ (1395). مبانی و اصول سیاستگذاری عمومی، چاپ دوم، تهران، انتشارات سمت.
  37. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1390). «جرم‌‌شناسی در آغاز هزاره سوم» (درآمد ویراست دوم)، دانشنامه جرم‌‌شناسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات گنج دانش.
  38. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین، محمدجعفر حبیب‌زاده و محمدعلی بابایی (1383). «جرائم مانع (بازدارنده)»، مدرس علوم انسانی، دوره 8، ش 20.
  39. Bleich, Erik (2011). "The Rise of Hate Speech and Hate Crime Laws in Liberal Democracies", Journal of Ethnic and Migration Studies, Vol. 37, No. 6.
  40. Branch Atiantic Regional Office Health Canaela (2003). www.pph-atlantic.ca.
  41. Bronitt, S. and K. Amirthalingam (1996). "Cultural Blindness: Criminal Law in Multicultural Australia", Alternative Law Journal , Vol. 21 (2)
  42. Bronitt, S. and B. McSherry (2005). Principles of Criminal Law, 2nd edn, Law Book.
  43. Bruce, L. Smith (2003). "Public Policy and Public Participation Engaging Citizens and Community in the Development of Public Policy", Population and Public Health.
  44. Doners, Scott (2002). "Does Cultural Diversity Affect Countries' Respect for Human Rights?", Human Rights Quarterly, 24 (1).
  45. Draft List of Cultural Rights (1994). "Council of Europe, Strusburg", 24th August.
  46. Ferlie, E. and E. Ongaro (2015). Strategic Management in Public Services Organizations, Routledge.
  47. Foblets, Marie- Clarie and etal. (2009). Multicultrural Jurisprudence, First Published, hart Publishling.
  48. Grill, Kalle (2010). "Paternalism", Encyclopedia of Paper, No. 8.
  49. Hosper, John (1980). "Libertarianism and Legal Paternalism", The Journal of Libertarian Studies, Vol. 7, No. 3.
  50. Meiera, Robert F. and Terance D. Miethe (2007). Understanding Theories of Criminal Victimization, Routledge.
  51. Neiwert, David A. (2004). Death on the Fourth of July: The Story of a Killing, a Trial, and Hate Crime in America, Palgrave Macmillan.
  52. Perry, Barbara (2001). In The Name of Hate Crime (Understanding Hate Crimes), New Yourk, Routledge.
  53. Rabe, Marlize (2003). "Revisiting Insiders and Outsiders as Sociological Research", African Sociological Review, 7 (2).
  54. Schonsheck, Jonathan (1994). On Criminalization: An Essay in the Philosophy of Criminal Law, Kehl, Strasburg, Engel Publisher.
  55. Shaheed, Farida (2015). "Report of the Special Rapporteur in the Field of Cultural Rights", Copyright Policy and the Right to Science and Culture, (A/HRC/28/57).
  56. Slote, M. (2000). Virtue Ethics, the Blackwell Guide to Ethical Theory, Blackwell Publisher, Oxford.
  57. Song, Sarah (2007). Justice, Gender and Politic of Multiculturalism, First Published, Cambridge University Press.
  58. Statman, D. (1993). Moral Luck, USA: State University of New York Press.
  59. Yeo, S. (2009). "Recognition of Aboriginal Criminal Jurisdiction", Criminal Law Journal, Vol. 18.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار