آسیب شناسی سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی ایران در پیشگیری اولیه از اعتیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری سیاست‌گذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 دانشیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان

3 استادیار دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران؛

چکیده

اعتیاد و سوءمصرف مواد‌مخدر بزرگترین آسیب اجتماعی کشور ما و بسیاری از کشورهای دیگر دنیاست. این مشکل جهانی و ملی به عنوان یک مسأله مهم در سیاست‌گذاری‌های کلان مورد توجه قرار‌گرفته واهمیت بازنگری سیاست‌های اتخاذ شده را دوچندان نموده است. لذا هدف پژوهش حاضر آسیب شناسی سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی  ایران در پیشگیری اولیه از اعتیاد بوده و روش پژوهش نیز ، روش آمیخته(ترکیبی) مشتمل بر تکنیک دلفی، تحلیل محتوا، تحلیل عاملی و تحلیل سلسله‌مراتبی بوده‌است. جامعه مورد مطالعه نیز مشتمل بر چهار گروه سیاست‌گذاران، مدیران اجرایی، صاحب‌نظران و ذینفعان (معتادان بهبودیافته) است. داده‌های جمع‌آوری شده در فرآیند سیاست‌گذاری ما را به موانع مهم در آسیب‌شناسی سیاست‌ها رهنمون نموده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که ذاتی نبودن امر پیشگیری در وظایف نهادهای متولی، عدم ادغام فعالیت های پیشگیرانه در ساختار دستگاه‌های  اجتماعی کشور، ابهام در ساز و کار ارزیابی و نظارت، تمایل سیاست‌گذاران و مدیران به برنامه های زود‌بازده و کوتاه‌مدت و در نهایت عدم تناسب سیاست‌های پیشگیرانه با اهمیت مسأله اعتیاد از  جمله مهمترین آسیب‌های سیاست‌گذاری پیشگیری اولیه از اعتیاد به حساب می‌آیند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Pathology of the Iranian Policymaking on Primary Prevention of Drug Addiction

نویسندگان [English]

  • masuood mahdavianfar 1
  • hosein masuoodnia 2
  • Mohammad Reza Yazdani Zazerani 3
1 Ph.D of Public Policy , Islamic Azad University, Isfahan( Khorasgan) branch, Isfahan, Iran
2 Associate Professor of Political Science Department, University of Isfahan
3 Assistant Professor of Political Science Department, Islamic Azad University, Isfahan( Khorasgan) branch, Isfahan, Iran
چکیده [English]

The research aims to consider the pathology of the Iranian policymaking on the primary prevention of drug abuse and addiction. The research has been conducted based on the mixed methods consist Delphi technique, content analysis (method), factor analysis and analytic hierarchy process (AHP). Also, the study population includes four groups of policymakers, the executives, experts and recovered addicts. Unfortunately, we face the major challenges to consider the pathology of policies through using current data gathered from the policymaking process. Findings of the research indicate that the inalienability of prevention (from drug addiction) within the scope of  accountable institutions' responsibilities, the disintegration of preventive activities on the structure of social institutions (of our country), an ambiguity in the monitoring and evaluation mechanism, the willingness of policy makers and officials to carry out high-yield and short-term programs, the inappropriateness of preventive policies to the depth and breadth of drug addiction issue which are considered as  major problems of the Iranian policy-making on primary prevention of drug addiction .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policymaking
  • Primary Prevention
  • Addiction
  • Mixed Method
  • Islamic Republic of Iran

مراجع

منابع و مآخذ
1. احترامی، مهرداد و ابولفضل وطن‌پرست (1393). «چالش‌ها و راهکارهای پیشگیری از اعتیاد در محله»، فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، 1 (1).
2. اشتریان، کیومرث (1394). «اجراپژوهی در سیاستگذاری عمومی؛ موانع اجرای مطلوب برنامه چهارم توسعه در حوزه سلامت و فرهنگ»، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 1، ش 2.
3. الوانی، سیدمهدی و فتاح شریف‌زاده (1394). فرایند خط‌مشی‌گذاری ‌عمومی، (ویراست‌ دوم)، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
4. الوانی، سیدمهدی، حمیدرضا صرامی فروشانی، عباس صالح اردستانی و علیرضا جزینی (1398). «طراحی مدل مدیریت راهبردی پیشگیری اولیه از اعتیاد با رویکرد فرهنگی»، فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد، 13 (53).
 5. افشار، پرویز (4/4/1396). «مصاحبه سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر»، سایت مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران وابسته به روزنامه ایران.
 http://www.iran-newspaper.com/newspaper/page/6528/4/188935/0/irannewspaper
6. دانش‌فرد، کرم‌اله (1395). «فرایند خط‌مشی‌گذاری»، تهران، نشر صفار.
7. دفتر مقابله با مواد و جرم سازمان ملل متحد (1392). «استانداردهای بین‌المللی پیشگیری از مصرف مواد»، ترجمه ستاد مبارزه با مواد مخدر، تهران، دفتر مقابله با مواد و جرم سازمان ملل در ایران.
8. ستاد مباره با مواد مخدر (1389). «درسنامه دوره آموزشی مقدماتی پیشگیری اولیه از اعتیاد- ویژه تربیت کادر متخصص».
9. شورای عالی امنیت ملی (1380). جلسه 308 شورای عالی امنیت ملی.
11. ستاد مبارزه با مواد مخدر (1390). سند جامع پیشگیری اولیه از اعتیاد، تهران، اداره کل فرهنگی پیشگیری.
12. شورای اجتماعی کشور (1395). «طرح تقسیم کار ملی برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی»، مصوبه جلسه 86 شورای اجتماعی کشور، وزارت کشور.
13. رحمانی فضلی (1396). «نگرانی از تولید بی‌سابقه مواد مخدر در افغانستان/کشف ۳۰ درصد هروئین جهان توسط ایران»، سایت خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا، به نشانی: https://www.isna.ir/news/96122312961
14. صرامی فروشانی، حمیدرضا (1396). «سخن اول»، فصلنامه اعتیادپژوهی، دوره ۱۰(40).
15. صرامی فروشانی، حمیدرضا (1397). «سخن اول»، فصلنامه اعتیادپژوهی، دوره ۱2(45).
16. صفاتیان، سعید (4/4/1396). گفتگو با روزنامه ایران، به نشانی: http://www.magiran.com/npview.asp?ID=3582313
17. رزاقی، عمران (1396). «تشکیلات ستاد مبارزه با مواد مخدر بازنگری شود»، سایت پایگاه خبری اعتیاد، کد خبر، به نشانی:                                www.adna.ir/news/2123 
18. قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 14/12/1395، مجلس شورای اسلامی.
19. مرکز آمار ایران (1395). «گزیده نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن»، به نشانی: www.amar.org.ir                                                                
20. مرکز آمار ایران (1396). «گزیده آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395»، سازمان برنامه و بودجه.
21. ملک‌محمدی، حمیدرضا (1394). مبانی و اصول سیاستگذاری عمومی، تهران، انتشارات سمت.
22. محزون، علی‌اکبر (10/5/1395). «جمعیت جوان کشور چند نفر است»، مصاحبه با خبرگزاری مهر، کد خبر: 3727474، به نشانی: www.megrnews.com/news/3727474     
23- منصور، جهانگیر (1390). « قوانین و مقررات مربوط به شهر و شهرداری»، تهران، نشر دیدار.
24. موسوی نور، سیدعلی (1398). «سند اجتماعی شدن مبارزه با مواد مخدر»، ستاد مبارزه با مواد مخدر (دفتر تحقیقات و آموزش)، مصوبه جلسه 135 شورای اجتماعی کشور، تهران.
25. نهاد ریاست جمهوری، به نشانی:  www.president.ir                                          
26. وبر، ماکس (1390). روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر مرکز.
27. وحید، مجید (1384). «جستاری پیرامون مشکل سیاستگذاری در ایران»، فصلنامه سیاست، ش 67.
28. همایون کاتوزیان، محمد‌علی (1390). «ایران؛ جامعه کوتاه‌مدت»، مترجم عبداله کوثری، تهران، نشر نی.
 
 
29. Keeney, S., F. Hasson and HP. A. McKenna (2001). "A Critical Review of the Delphi Technique as a Research Methodology for Nursing", Int J Nurs Stud, 38(2).
30. Robertson, E. B.; S. L. David and S. A. Rao (2006). "Preventing Drug Use among Children and Adolescents: A Research-Based Guide for Parents, Educators, and Community Leaders", 2nd ed. NIH Pub. No. 04-4212(A). Bethesda, MD: National Institute on Drug Abuse, 2003. Available at: www.drugabuse.gov/pdf/prevention/RedBook.pdf
31. Parsons, Wayne (1995). Public Policy: an Introduction to Theory and Practice of Policy Analysis, Publisher: Edward Elgar, The University of Michigan.
32. Sandford, B.A. and CH. Hsu (2008). "The Delphi Technique: Making Sense of Consensus", Practical Assessment, Research, and Evaluation: Vol. 12, Article 10. Available from: http://pareonline.net/pdf/v12n10.pdf
33. Scott-Samuel, A., M. Birley and K. Ardern (2001). "The Merseyside Guidelines for Health Impact Assessment", Second Edition, Available at: http://www.precaution.org/lib/06/mersey_hia_guide_2nd_edn.010601.pdf 
34. UNODC (2015). "International Standards for Drug Prevention", New York, United Nations office at Vienna.
35. UNODC (2010). "Compilation of Evidence – Based Family Skills Training Programmes", New York, United Nations publication, Scale No: E. 09, Xl.8.
36. UNODC (2017). "World Drug Report", New York, United Nation Publication.
37. UNODC (2014). "Drug Trafficking and Border Control: Situation Analysis", Available at: https://www.unodc.org/islamicrepublicofiran/drug-trafficking-and-border-control.html
38. Zarghami, M. (2015). "Iranian Attitude toward Opium Consumption", Iran Journal Psychiatry Behavior Science, Vol. 9(2).
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار