پیمایش‌های بزه‌دیده‌شناسی؛ ضرورتی پیش روی سیاستگذاران جنایی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

امروزه مهم‌ترین سازوکارهای دستیابی به رقم سیاه بزهکاری، استفاده از پیمایش‌های بزه‌دیده‌شناسی است که در سطح بین‌المللی و ملی به‌عنوان راهبرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف از انجام این پیمایش‌ها در ابتدا، پی بردن به نوع، ماهیت و میزان تکرار جرائم، ویژگی‌های مربوط به بزه‌دیده، رابطه میان بزه‌دیده و بزهکار و به‌ویژه کشف دلایل عدم گزارش بزه‌دیدگی به مقامات پلیسی و قضایی است. سپس با توجه به اطلاعات دریافتی، راهکارهای لازم برای تسهیل گزارش بزه‌دیدگی، جلوگیری از بزه‌دیدگی مجدد و حمایت از بزه‌دیدگان ارائه می‌شود. این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر اسناد قانونی، ضرورت انجام پیمایش‌های بزه‌دیده‌شناسی را در ایران تحلیل می‌کند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد با اینکه در کشور ما ظرفیت حقوقی مناسبی ‌برای اجرای پیمایش‌های بزه‌دیده‌شناسی هم در اسناد فرادستی و هم اسناد عادی قانونی وجود دارد ولی تا‌به‌حال به‌صورت هدف‌دار و روشمند انجام نشده است. ازاین‌رو اجرای این پیمایش‌ها در ابتدای کار محدودیت‌ها و مشکلاتی به همراه خواهد داشت که با وجود آثار مثبت اجتماعی و فردی، انجام آن‌ را ضرورتی گریزناپذیر می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Victimology Surveys : A Necessity for the Iranian Criminal Policymakers

نویسندگان [English]

  • mohsen nourpour 1
  • mehdi seyedzadeh 2
1 PhD student in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
2 Assistant Professor, Faculty of Law and Political Science, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Nowadays, one of the most important mechanisms for achieving victimization rate is to use of victimization surveys or victimology which are used as an appropriate strategy nationally and internationally. These surveys aims primarily to find out the type, nature, frequency of crimes, characteristics of victims and the relationship between the victims (The victimized) and victimizer particularly, to discover the reasons for not reporting victimization to the police and judicial authorities. Then according to the received information, the necessary strategies will be provided to facilitate the process of victimization reporting, prevent re-victimization and support the victims. The article analyzes the necessity of victimization surveys or victimology in the Islamic Republic of Iran based on legal documents through using analytical-descriptive method. Results show that although there is a great legal capacity (such as both upstream and ordinary documents) for victimization surveys or victimology in our country, it has not been done in a purposeful and methodical way. Hence, conducting these surveys will be faced obstacles and limitations firstly, the existence of positive social and individual effects make it necessary inevitably.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Victimization/Victimology Surveys
  • Rate of Victimization
  • Failure to Report Victimization
  • National Strategy

مراجع

  1. منابع و مآخذ

    1. اجلالی، پرویز (1381). «نگاهی به مشکلات آمار جرائم در ایران»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره چهارم، ش 2.
    2.   اردبیلی، محمدعلی (1365). «آمار جنایی»، مجله مطالعات حقوقی و قضایی، ش 8.
    3.   اسوارتز، کریستین (1393). «فرایند داغ‌‌دیدگی»، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد اول، اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
    4.   توجهی، عبدالعلی و علی‌‌حسین نجفی ‌ابرندآبادی (1378). «بزه‌دیده‌شناسی و مشکل بزه‌دیدگی‌های گزارش نشده»، مدرس علوم انسانی، ش 4.
    5.   جوان‌جعفری، عبدالرضا و سید‌مهدی سیدزاده ثانی (1391). رهنمودهای عملی پیشگیری از جرم، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
    6.   حسینی، سیدمحمد و مجید قورچی‌‌بیگی (1394). «تحلیل بزه‌دیده‌‌شناختی جرائم یقه‌‌سفیدها»، پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، ش 10.
    7.   حسینی، سید‌محمد و مسعود مصطفی‌پور (1396). «رقم سیاه چالشی فراروی آمار جنایی رسمی (با رویکردی تطبیقی بر آمریکا و ایران)»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 8، ش 1.
    8.   حکمت‌‌نیا، محمود (1384). «بومی‌سازی نهادهای حقوقی با رویکرد اسلامی»، فقه و حقوق، سال دوم، ش 7.
    9.   داسیچ، جان پی ال (1393). «بزه‌دیده‌شناسی تطبیقی»، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد اول، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
    10.  رایجیان اصلی، مهرداد (1390). بزه‌دیده‌شناسی، جلد اول، چاپ اول، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
    11.   رحمدل، منصور (1383). «آمار جنایی و کارکردهای آن»، مجله دادگستری، ش 48 و 49.
    12.  رنیسون، کالی ماری (1393). «پیمایش‌های بزه‌دیدگی»، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد دوم، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
    13.  رهامی و همکاران (1387). جرایم بدون بزه‌‌دیده، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
    14.  سبزواری‌‌نژاد، حجت (1397). تأثیر مجنی‌‌علیه در تعیین مجازات (حقوق جزای تطبیقی)، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل.
    15.   سهرابی اسمرود، مهران (1396). «تأملی در موانع و محدودیت‌‌های بومی‌سازی جرم‌شناسی در ایران»، فصلنامه دانش انتظامی غرب استان تهران، سال چهارم، ش 15.
    16.   سیدزاده ثانی، سیدمهدی (1398). «بایسته‌‌های پیمایش بزه‌دیده‌شناسی»، دایره‌‌المعارف علوم جنایی، کتاب چهارم (علوم جنایی تجربی)، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
    17.   شاهیده، فرهاد (1393). بزه‌‌دیده‌‌شناسی (نقش بزه‌‌دیده در ارتکاب جرم و تعیین کیفر)، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.
    18.   شیرانی، محمد و علی‌مسعود کیانی (1395). «بررسی رقم سیاه جرم در منطقه 10 تهران»، مجله حقوق جزا و سیاست جنایی، دوره 1، ش 1.
    19.   شیری ورنامخواستی، عباس (1397). «نقش و جایگاه بزه‌‌دیده در حقوق تحقیقات جنایی»، پژوهش حقوق کیفری، سال ششم، ش 23.
    20.   ــــــ (1396). «نقد و بررسی قانون پیشگیری از جرم مصوب 7/6/1394»، نشریه رهیافت پیشگیری، پیش شماره اول.
    21.   صفاری، علی و سحر سیفی (1394). «تأثیر نوع جرم، اهمیت و محل ارتکاب آن بر عدم گزارش جرائم از جانب افراد به ضابطان دادگستری و مقامات قضایی»، دانشنامه حقوق و سیاست، ش 23.
    22. 22. قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.

    23.  قورچی‌‌بیگی، مجید (1395). «جرم‌شناسی جرائم دولتی: از غفلت جرم‌شناسی تا جرم‌شناسی آینده‌‌نگر»، علوم جنایی تطبیقی در پرتو همکاری‌‌های بین‌المللی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

    24.  کیلیاس، مارتین (1393). «پیمایش بین‌المللی بزه‌دیدگی»، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد اول، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

    25.  لیتل، دنیل و بردفرد رینز (1393). «تخمین دامنه بزه‌دیدگی: میزان وقوع، شیوع و نرخ»، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد اول، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

    26.  مگوایر، مایک، راد مورگان و رابرت رینر (1395). دانشنامه جرم‌شناسی آکسفورد، جلد چهارم، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

    27.  منصوریان، ناصر علی (1392). «روش‌‌شناسی بومی‌سازی در حقوق»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 62.

    28.  منفرد، محبوبه و الهام دربندی فراهانی (1390). راهنمای طراحی نظام آمار عدالت کیفری، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

    29.  می‌‌هیو، پت (1393). «پیمایش بریتانیایی جرم»، دانشنامه بزه‌دیده‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد اول، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌شناسی سراسر کشور، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

    30.  نجفی ‌ابرندآبادی، علی‌‌حسین و هاشم ‌‌بیکی (1393). دانشنامه جرم‌شناسی، چاپ سوم، تهران، انتشارات کتابخانه گنج دانش.

    31.  نجفی توانا، علی و حسن فدایی (1387). «الزام افراد عادی به گزارش جرم در حقوق ایران و فرانسه»، فقه و حقوق، سال پنجم، ش 19.

    32.  Catalano, Shannan M. (2006). The Measurement of Crime: Victim Reporting and Police Recording, LFB Scholarly Publishing.

    33.  Gyong, J. E. (2010). "Criminal Victimization and the Reporting of Crime in Kaduna State: Towards Integrating the Victim of Crime into Criminological Discourse", Current Research Journal of Social Sciences 2 (5).

    34.  Mayhew, Pat and Jan JM Van Dijk (1997). Criminal Victimization in Eleven Industrialized Countries, WODC.

    35. Rand, Michael R. (2009). Redesigning the National Crime Victimization Survey, Federal Committee on Statistical Methodology Research Conference, Washington, DC.

    36.  Skogan, Wesley G. and Michael G. Maxfield (1980). Coping with Crime: Victimization, Fear and Reactions to Crime in three American Cities, Reactions to Crime Project, Center for Urban Affairs, Northwestern University.

    37.  Sparks, Richard F., Hazel G. Genn and David J. Dodd (1977). Surveying Victims: A Study of the Measurement of Criminal Victimization, Perceptions of Crime, and Attitudes to Criminal Justice, London, Wiley.

    38.  UNODC and UNECE (2010). Manual on Victimization Surveys, United Nations, Geneva.

    39.  Yoon, Seokhee (2015). Why do Victims not Report?: The Influence of Police and Criminal Justice Cynicism on the Dark Figure of Crime, City University of New York (CUNY): CUNY Academic Works.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار