ظرفیت‌های تقنینی کاربرد برنامه‌های عدالت ترمیمی در بزه‌دیدگی اطفال در فضای سایبر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شیراز

2 دانشیار دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

فضای سایبر و ویژگی‌های خاص جرائم ارتکابی در آن موجب شده است شیوه اجرای عدالت کیفری متعارف در مواجهه با بزه‌‌دیدگی اطفال در جرائم سایبر پاسخگو نباشد؛ بنابراین نظام عدالت کیفری ناگزیر است با این دگرگونی‌ها، شیوه‌ها و هدف‌های خود را تطبیق دهد. الگوی عدالت ترمیمی به‌عنوان یکی از دستاوردهای حقوق کیفری نوین با داشتن ظرفیت‌هایی همچون افزایش رضایت بزه‌دیدگان، کاهش بزه‌دیدگی دومین، توسعه عدالت قضایی به‌عنوان رویکردی فراگیر در نظام‌های عدالت کیفری پذیرفته‌ شده است. این پژوهشبا هدف تبیین ظرفیت‌های تقنینی عدالت ترمیمی در مواجهه با بزه‌دیدگی اطفال در جرائم سایبر در مقام پاسخگویی به این پرسش است که راهبردهای عدالت ترمیمی تا چه اندازه با بزه‌دیدگی اطفال در فضای سایبر انطباق و کاربرد دارد؟ برای پاسخگویی به پرسش اصلی این پژوهش از روش توصیفی و تحلیلی استفاده ‌شده تا ضمن تبیین کارکردهای عدالت ترمیمی این مختصر را در چارچوب مطالعه کاربست این آموزه‌ها در مواجهه با بزه‌دیدگی اطفال در جرائم سایبر بسط و برای رفع کاستی‌های موجود به‌ویژه، آنچه متوجه نظام حقوقی ایران است، ارائه طریق کند.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد راهبردهای عدالت ترمیمی با رویکردی بزه‌دیده‌مدار، با ایجاد تعادل و توازن میان دغدغه‌های اطفال بزه‌دیده، بزهکار، جامعه محلی در مرحله نخست منافع و خواست اطفال بزه‌دیده در فضای سایبر را در اولویت قرار داده و می‌تواند کاربست این فرایند در هر زمان و مرحله از رسیدگی کیفری برای نظام اصلی رسیدگی به جرائم اطفال در فضای سایبر، امکان دسترسی به‌موقع، منعطف و کم‌هزینه به عدالت کیفری را برای اطفال بزه‌دیده و خانواده آنها فراهم کند و فضای مناسبی برای تحقق خواسته‌های آنها‌ از نظام عدالت کیفری باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Legislative Capacities of the Application of Restorative Justice Programs in Children’s Cyberspace/Cybercrimes Victimization

نویسندگان [English]

  • ali alamdari 1
  • Mohammad Farajiha 2
1 M.A in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Shiraz University
2 Associate Professor, Department of Criminal Law and Criminology,Tarbiat Modares University.
چکیده [English]

The cyberspace as well as specific features of cybercrime have led to the unaccountability of the administration of conventional criminal justice in dealing with children’s cybercrime victimization. Therefore, criminal justice system has to adapt itself to these changes, practices and goals. Due to the different capabilities such as increased satisfaction of victims, reduction of the second victimization and the development of judicial justice, restorative justice pattern which has been already considered as one of the achievements of modern criminal law is recognized as an inclusive approach to criminal justice systems. This study aims to explain the legislative capacity of restorative justice programs in order to face with the children’s cybercrimes victimization as well as to respond the main question of the research that how much the strategies of restorative justice can be consistent with the children’s cybercrimes victimization. Analytical and descriptive method has been used to explain the functions of restorative justice within the framework of surveying the application of these teachings when facing with children’s cybercrimes victimization as well as to provide solutions to remove the available gaps, particularly, in the Iranian legal system. Findings of the study show that restorative justice strategies which have a victim-centered approach have prioritized (cyberspace) victimized children’s interests and demands firstly through balancing concerns of victimized children as well as criminalizing children and local community. Then, the application of this process at any time and stage of criminal investigation can pave the way for low-cost, flexible and timely accessibility of criminal justice for victimized children and their families as well as it can provide a way for achieving victimized children’s demands.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Restorative Justice
  • Cybercrimes
  • Victimization of Children
  • Mediation
  1. منابع و مآخذ

    1. آقایی‌نیا، حسین و مجتبی فرهمند (1395). «جلوه‌های عدالت ترمیمی در نهادهای موجب سقوط کیفر در قانون مجازات اسلامی». دانش انتظامی، ش۱۸.

    2. آیین‌نامه میانجی‌گری در امورکیفری (8/9/1394).

    3. اسدی، لیلا سادات (۱۳۸۶). «بررسی مفهوم «کودک» با رویکردی به حوزه کیفری»، ندای صادق، علوم اسلامی، ش 12.

    4. بارانی، محمد (۱۳۹۴). شیوه‌های رفتاری پلیس با کودکان و نوجوانان، تهران، انتشارات علامت.

    1. 5.  ــــــ (۱۳۹6). «پلیس و میانجی‌گری کیفری (مورد مطالعه: کلانتری‌های تهران)»، دانش انتظامی، ش ۱۹.

    6. بهبودی، هایده (۱۳۸۵). «کودک ‌آزاری»، تعلیم و تربیت کودکان استثنایی، ش 60.

    7. ‫پورقهرمان، بابک (۱۳۹۶). «مطالعه تطبیقی ساز‌وکارهای حمایت از بزه‌دیدگان جرائم رایانه‌ای در حقوق کیفری ایران و اسناد بین‌المللی با تأکید بر کنوانسیون بوداپست»، پژوهشنامه حقوق کیفری، ش ۱.

    8. ‫جلالی فراهانی، ‌امیر‌حسین ومحبوبه ‌منفرد (1392). «حمایت قانونی از آسیب‌دیدگان سایبری»، مجلس و راهبرد، ش2۰.

    9. حاجی‌ده‌‌آبادی، احمد (۱۳۸۵). «مطالعه تطبیقی جبران خسارت بز‌ه‌دیده به هزینه دولت و نهادهای عمومی (ایران، اسلام و انگلستان)»، رساله دکتری دانشکده حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی.

    10. درویشی هویدا، یوسف (۱۳۹۳). شیوه‌های جایگزین حل‌وفصل اختلاف ((ADR، تهران، انتشارات میزان.

    11. رایجیان اصلی، مهرداد (1390). بزه‌دیده‌شناسی حمایتی، ویراست دوم، تهران، نشر دادگستر.

    12. زهر، هوارد (۱۳۸۸).کتاب کوچک عدالت ترمیمی، ترجمه حسین غلامی‌، ‌چاپ دوم، تهران، انتشارات مجد.

    13. شریعتی، مریم (۱۳۸۹). «نقش مددکاری اجتماعی در حمایت از کودک بزه‌دیده»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.

    14. صفاری، علی (۱۳۸۲). «تأملی بر بزه‌دیدگی و انواع آن»، تحقیقات حقوقی، ش 38.

    15. عباس‌زادگان، مصطفی (۱۳۸۲). «عدالت ترمیمی، دیدگاه نوین عدالت کیفری»، پژوهش حقوق و سیاست، ش 9.

    16. عباسی‌، محمد (۱۳۸۲). افق‌های‌ نوین‌ عدالت‌ ترمیمی‌ در میانجی‌گری‌ کیفری‌، تهران، انتشارات دانشور.

    17. غلامی‌، حسین (۱۳97). عدالت ترمیمی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات سمت.

    18. قریب، رخساره و مجتبی جانی‌پور (۱۳۹۶). «مطالعه تطبیقی قلمرو و معیارهای اعمال میانجی‌گری کیفری در حقوق ایران، انگلیس و بلژیک»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال هشتم، ش ۱.

    19. کلانتری، رضا و هادی سجادی (۱۳۹۰). «بیمه سایبری و نقش آن در توسعه‌ اعتماد به خدمات تجارت الکترونیکی»، همایش ملی اقتصاد و تجارت الکترونیکی، اصفهان، طوبی نصف جهان.

    20. کوره‌پز، محمدحسین (۱۳۹۳). «نیم‌رخ جنایی بزهکاران سایبری»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه تهران.

    21. مجموعه تنقیح ‌شده قوانین و مقررات کیفری کاربردی (1397). جلد اول و دوم، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.

    22. موسوی، سید‌کمال‌الدین و معصومه احمدآبادی (۱۳۹۴). «تحلیل جامعه‌شناختی فرهنگ اعتماد در فضای مجازی»، فصلنامه مطالعات رسانه‌های نوین، ش ۴.

    23. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (۱۳۷3). تقریرات درس جرم‌شناسی، بز‌ه‌دیده‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.

    24. هدایت، هدیه (۱۳۹۲).«حمایت افتراقی از کودکان بز‌ه‌دیده در فرایند کیفری؛ مطالعه تطبیقی اسناد بین‌المللی و حقوق کیفری ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه مفید قم.

     

    25. Braithwait, Jhon (2004). "Restorative Justice: Theories and Worries Visiting Experts Paper",123rd . International Senior Seminar, Resource Material Series, No. 63.

    26. Braithwaite, John (2002). Restorative Justice and Responsive Regulation, Oxford ; New York: Oxford University.

    27. Council of Europe (1983). "European Convention on the Compensation of Victims of Violent Crimes", European Treaty Series, No. 116.

    28. ــــــ (1985). "Committee of Ministers, of the Committee of Ministers to Member States on Legal Pprotection Against sex Discrimination", Recommendation, No. R(85) 2.

    29. ـــــ (1998). "Committee of Ministers, of the Committee of Ministers to Member States Concerning Mediation in Penal Matters", Recommendation, No. R (99) 19.

    30. ــــــ (2007). "Convention on the Protection of Children Against Sexual Exploitation and Sexual Abuse", Council of Europe Treaty Series, No. 201, Lanzarote.

    31. Duff, R. (1992). "Alternatives to Punishment or Alternative Punishments?", In Wesley Cragg (ed), Retributivism and its Critics.

    32. International Centre for Missing and Exploited Children (2013). Child Protection Model Law, Best Practices: Protection of Children from Neglect, Abuse, Maltreatment, Exploitation, The Protection Project.

    33. Jaishankar, K. (2011). Cyber Criminology: Exploring Internet Crimes and Criminal Behavior, Boca Raton.

    34. Johnstone, Gerry (1999)."Restorative Justice, Shame and Forgiveness", Liverpool Law Review, 21(2).

    35. Marty, Delmas and Ulrich Siber (2008). "Les Chemins de Harmonissation Penale", Collection de L UMR de Droit Compare de Pris, (15).

    36. Piaget, Jean, Bärbel Inhelder and Helen Weaver (2000). Psychology of the Child, Basic.

    37. Sherman, Lawrence (2007). Restorative Justice: the Evidence, The Smith Institute, London.

    38. Strang, Heather (2006). Repair or Revenge: Victims and Restorative Justice (Repr), Oxford University.

    39. Toews, Barb (2007). Little Book of Restorative Justice for People in Prison, Rebuilding the Web of Relationships.

    40. United Nations (1985). "Declaration of Basic Principles of Justice for Victims of Crime and Abuse of Power Adopted by General Assembly Resolution" 40/34.

    41. United Nations Economic and Social Council (2000). "General Assembly Official Records; Fifty-Second Session", Supplement No. 3.

    42. ــــــ (2002). "Basic Principles on the Use of Restorative Justice Programmes in Criminal Matters".

    43. ــــــ (2004). "Guidelines on Justice for Child Victims and Witnesses of Crime", ECOSOC Resolution 2004/27.

    44. ــــــ (2005). "Basic Principles and Guidelines on the Right to a Remedy and Reparation for Victims of Gross Violations of International Human Rights Law and Serious Violations of International Humanitarian Law", ECOSOC Resolution 2005/30.

    45. United Nations Emergency Children's Fund (2006). "Guidelines onthe Protection of Child Victims of Trafficking".

    46. United Nations Human Rights Office of the High Commissioner (1989)."Convention on the Rights of the Child Adopted and Opened for Signature", Ratification and Accession by General Assembly Resolution 44/25 of 20 November.

    47. ــــــ (2000)."Optional Protocol to the Convention on the Rights of the Child on the Involvement of Children in Armed Conflict", Retrieved from https://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/opaccrc.aspx

    48. Victims Rights Working Group (2011). "Establishing Effective Reparation Procedures and Principles for the International Criminal Court".

    49. Vinson and Elkins (LLP) (2013)."Compensation for the Mental Suffering of Rape Victims and Rape and Prostitution Laws Relating to Minors a Comparative Study", for Beijing Zhongze Women’s Legal Counseling and Service Centre.

    50. Wright, Martin (2004). "The Rights and Needs of Victims in the Criminal Justice Process In Hendrik Kaptein and Marijke Malsch", Crime, Victims and Justice Essays on Principle and Practice, Hampshire, England and Burlington, Ashgate Publishing.