سرمایه خلاق و رشد اقتصاد شهری - منطقه‌ای در استان‌های ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا انسانی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

2 استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

چکیده

در دهه‌های اخیر رشد اقتصاد شهر و منطقه و عوامل تأثیرگذار بر آن در رشته‌های مختلف به‌ویژه جغرافیای اقتصادی و برنامه‌ریزی شهری ـ منطقه‌ای مورد توجه بوده است. از نظریه‌های مطرح در‌این زمینه طبقه خلاق ریچارد فلوریداست که با سرمایه خلاق و نقش آن در رشد اقتصاد شهری ـ منطقه‌ای شناخته می‌شود. این تحقیق بر آن است تا این نظریه را در بستر کشور ایران تبیین کند. یافته‌ها نشان داد مطابق با ادبیات نظری، سرمایه خلاق در کشور ایران به‌عنوان موتور محرکه‌ای رشد شهری ـ منطقه‌ای به‌خصوص رشد اقتصاد شهری ـ منطقه‌ای عمل می‌‌کند؛ چراکه سرمایه خلاق می‌تواند 41 درصد تغییرات متغیر سرانه تولید ناخالص داخلی و 55 درصد تغییرات متغیر سرانه سپرده‌های بانکی را تبیین کند. همچنین مشخص شد عواملی همچون استعداد، تنوع و تسامح، فناوری، درآمد سرانه، امکانات و دارایی‌های محلی در کنار هم نقش مهمی در تصمیم‌های مکانی سرمایه خلاق و انتخاب محل برای کار و زندگی، ایفا می‌کنند؛ به‌طوری‌که در‌مجموع 82 درصد از تغییرات سرمایه خلاق را در استان‌های ایران توضیح می‌دهند. همچنین در این تحقیق با استفاده از ادبیات نظری و یافته‌ها، جغرافیای خلاقیت در استان‌های ایران ترسیم شد که حکایت از تسلط یک الگوی مرکز ـ پیرامون دارد که هر‌چه از مرکز (پایتخت) به‌سمت سایر مناطق سرزمین حرکت می‌کنیم از ضریب خلاقیت استان‌ها کاسته می‌شود. به‌طورکلی ترسیم نقشه جغرافیای خلاقیت در استان‌های ایران تا حدود زیادی ترسیم‌کننده سیمای رشد اقتصادی آینده و نشان‌دهنده آن است که کدام استان‌ها می‌توانند در رقابت روزافزون شهرها و مناطق در پرورش، حفظ و جذب سرمایه خلاق، موفق عمل کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Creative Capital and Urban-Regional Economic Growth in the Iranian Provinces

نویسندگان [English]

  • Bagher Fotouhi Mehrbani 1
  • Keramatollah Ziari 2
1 PhD Student in Human Geography, Faculty of Geography, University of Tehran
2 Professor, Faculty of Geography, University of Tehran
چکیده [English]

In recent decades, we have witnessed an intellectual revolution in urban and regional planning research (especially economic geography) as well as the role of creative capital in the urban-regional economic growth has been addressed. This study aims to examine the role of creative capital in Iranian urban-regional economy through using Richard Florida's (theory on) creative capital. According to the theoretical literature, results showed that Iranian creative capital would act as an engine of urban-regional growth, especially urban-regional economic growth, and has high explanatory power in explaining the growth of urban-regional economies. It was also found that factors such as talent, diversity and tolerance, technology, per capita income and local facilities together play an important role in the locational choices of creative capital and where they live and work. Finally, the map of the geography of creativity in Iran was drawn from the findings. Drawing up a map of the geography of creativity in the provinces of Iran largely illustrates the future economic growth pattern and shows which provinces can succeed in increasing competition of cities and regions in the cultivation, conservation, and absorption of creative capital.
According to theoretical literature in the context of Iran, it can be concluded that in the creative age ideas and intellectual capital are replaced by natural resources, and human creativity will be the ultimate source of economic growth. As creative capital becomes an unlimited resource as well as the main driver of economic growth, the growing competition of cities, regions, and countries is increasingly dependent on the maintenance and absorption of creative capital.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creative Capital
  • Economic Growth
  • Geography of Creativity
  • Iranian Provinces

مراجع

  1. منابع و مآخذ

    1. بوگلسدیک، جورج، تون ون اسکایک و حمیدرضا مقصودی (1387). «سرمایه اجتماعی و رشد اقتصادی منطقه‌ای»، راهبرد توسعه (راهبرد یاس)، (16).                  Retrieved from http://ensani.ir/fa/article/105067
    2. تقوی، مهدی و حسین محمدی (1385). «تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، 6 (22).                                                                                  Retrieved from http://joer.atu.ac.ir/article_3336.html
    3. خداپرست مشهدی، مهدی، امیرعلی فلاحی و امیر آریانا (1393). «بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی و آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی ایران»، پژوهشنامه اقتصاد کلان، 9 (17).
    4. دهقان شبانی، زهرا و روح‌اله شهنازی (1396). «تحلیل تأثیر سرریزهای بین‌استانی سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران»، تحقیقات اقتصادی، 52 (1).                                 https://doi.org/10.22059/jte.2017.59588
    5. دهقان شبانی، زهرا، ابراهیم هادیان و فائزه نصیرزاده (1395). «تأثیر ترکیب سرمایه انسانی بر رشد منطقه‌ای اقتصاد ایران: رویکرد داده‌های تابلویی پویای فضایی»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 21 (66).
    6. رنانی، محسن و حسین دلیری (1389). «اثر سرمایه اجتماعی بر رشد اقتصادی: تبیین چارچوب نظری»، سیاستگذاری اقتصادی، 2(4).                                     Retrieved from http://ep.yazd.ac.ir/article_108.html
    7. عسگری، محمدمهدی و ابوالقاسم توحیدی‌نیا (1386). «تأثیر سرمایه اجتماعی بر رشد و توسعه اقتصادی»، جستارهای اقتصادی ایران، (8).                                     Retrieved from http://ensani.ir/fa/article/318438
    8. فتوحی مهربانی، باقر و سیدعباس رجایی (1397). «تحلیل الگوهای فضایی ـ مکانی طبقه خلاق در شهرستان‌های ایران»، فصلنامه مطالعات راهبردی، 21 (81).
    9. مکیان، سیدنظام‌الدین، فریبا کربلایی بادی و فرشته بهرامی (1397). «سرمایه اجتماعی و رشد اقتصادی، مطالعه مقایسه‌ای بین کشورهایی با سرمایه اجتماعی بالا و کشورهایی با سرمایه اجتماعی پایین»، سیاست‌های راهبردی و کلان، 6 (24).
    10. موسوی، اکبر، جعفر حقیقت و محمدرضا سلیمانی بی‌شک (1394). «تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی در ایران (رویکرد غیرخطی)»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 20 (63).
    11. نیلی، مسعود و شهاب نفیسی (1382). «رابطه سرمایه انسانی و رشد اقتصادی با تأکید بر نقش توزیع تحصیلات نیروی کار (مورد ایران سال‌های 1379 - 1345)»، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 5 (17).
    12. Acs, Z. J. and M. I. Megyesi (2009). "Creativity and Industrial Cities: A Case Study of Baltimore", Entrepreneurship and Regional Development, 21 (4).
    13. Aghaei, M., M. Rezagholizadeh and F. Bagheri (2013). "The Effect of Human Capital on Economic Growth: The Case of Iran’s Provinces", IRPHE-Journal, 19 (1), Retrieved from http://journal.irphe.ir/article-1-1829-fa.html.
    14. Bellini, E., G. I. P. Ottaviano, D. Pinelli and G. Prarolo (2013). "Cultural Diversity and Economic Performance: Evidence from European Regions", In Geography, Institutions and Regional Economic Performance, Springer.
    15. Boschma, R. A. and M. Fritsch (2009). "Creative Class and Regional Growth: Empirical Evidence from Seven European Countries", Economic Geography, 85 (4).
    16. Bowen, H. P., W. Moesen and L. Sleuwaegen (2008). "A Composite Index of the Creative Economy", Review of Business and Economics, 4.
    17. Clark, T. N., R. Lloyd, K. K. Wong and P. Jain (2002). "Amenities Drive Urban Growth", Journal of Urban Affairs, 24 (5).
    18. Correia, C. M. and J. da Silva Costa (2014). "Measuring Creativity in the EU Member States", Investigations Regionals, 30.
    19. Crane, L. (2007). "Creative Industries Districts: an Innovative Concept for an Innovative Time", In HKIP&UPSC Conference: When Creative Industries Crossover with Cities, Hong Kong, HKI and UPSC.
    20. Diebolt, C. and M. Haupert (2016). Handbook of Cliometrics, Springer.
    21. Florida, R. (2002). The Rise of the Creative Class and how it’s Transforming Work, Leisure and Everyday Life, New York, Basic Books.
    22. ــــــ  (2005). Cities and the Creative Class, Routledge.
    23. ــــــ  (2012). The Rise of the Creative Class-Revisited: Revised and Expanded, Basic Books.
    24. ــــــ  (2014a). "The Creative Class and Economic Development", Economic Development Quarterly, 28 (3). https://doi.org/10.1177/0891242414541693
    25. ــــــ  (2014b). "The Rise of the Creative Class", In The Rise of the Creative Class, Revisited: Revised and Expanded, New York: Basic Books. https://doi.org/10.1111/j.1467-8691.2006.00398.x
    26. Florida, R. and I. Tinagli (2004). Europe in the Creative Age, Creative Class Group, (February), 48. Retrieved from http://www.creativeclass.com/rfcgdb/articles/Europe_in_the_Creative_Age_2004.pdf
    27. Florida, R., C. Mellander and K. Stolarick (2008). "Inside the Black Box of Regional Development—human Capital, the Creative Class and Tolerance", Journal of Economic Geography, 8 (5).
    28. Glaeser, E. L. (2000). The New Economics of Urban and Regional Growth, The Oxford Handbook of Economic Geography.
    29. Glaeser, E. L., J. Kolko and A. Saiz (2001). "Consumer City", Journal of Economic Geography, 1 (1).
    30. Hartley, J., J. Potts and T. MacDonald (2012). "The CCI Creative City Index 2012", Cultural Science Journal, 5 (1).
    31. Helliwell, J. F. and R. D. Putnam (1995). "Economic Growth and Social Capital in Italy", Eastern Economic Journal, https://doi.org/http://www.palgrave-journals.com/eej/archive/
    32. Home Affairs Bureau The Hong Kong Special Administrative Region Government (2005). "A Study on Creativity Index", Director.
    33. Hosseini, A., A. Pourahmad and M. Pajoohan (2015). "Assessment of Institutions in Sustainable Urban-management Effects on Sustainable Development of Tehran: Learning from a Developing Country", Journal of Urban Planning and Development, 142 (2), 5015009.
    34. Hoyman, M. and C. Faricy (2008). "It Takes a Village: A Test of the Creative Class, Social Capital and Human Capital Theories", Urban Affairs Review, 44 (3), https://doi.org/10.1177/1078087408321496
    35. ILO (2012). Classifi Cation of Occupations (Vol. I), Geneva: Internationan Labour Office, Retrieved from http://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---dgreports/---dcomm/---publ/documents/publication/wcms_172572.pdf
    36. Iyer, S., M. Kitson and B. Toh (2005). "Social Capital, Economic Growth and Regional Development", Regional Studies, https://doi.org/10.1080/00343400500327943
    37. Jacobs, J. (1969). The Economy of Cities, The Economy of Cities, London, Jonathan Cape.
    38. Jacobs, Jane and J. Jacobs (1961). "The Death and Life of Great American Cities", The New York Times, Vintage, https://doi.org/10.1016/0264-2751(89)90052-8
    39. Kern, P. and J. Runge (2009). "12. KEA Briefing: Towards a European Creativity Index", Measuring Creativity, 191.
    40. Kloudova, J. and B. Stehlikova (2010). "Creativity Index for the Czech Republic in Terms of Regional Similarities and Geographical Location", Economics and Management, 15(1).
    41. Lucas, R. E. (1988). "On the Mechanics of Economic Development", Journal of Monetary Economics, 22 (1).
    42. Manacorda, M., A. Manning and J. Wadsworth (2006). "The Impact of Immigration on the Structure of Male Wages: Theory and Evidence from Britain", IZA Discussion Paper.
    43. Marlet, G. A. and C. Van Woerkens (2004). "Skills and Creativity in a Cross-section of Dutch Cities", Discussion Paper Series/Tjalling C. Koopmans Research Institute (Vol. 4). UU USE Tjalling C. Koopmans Research Institute.
    44. McCarthy, M. B. (2014). Geographic Patterns of the Creative Class for Megapolitan and Non-Megapolitan Counties of the Contiguous United States: Key Predictors and Clusters, The University of North Carolina at Greensboro.
    45. Mellander, C. and R. Florida (2018). "The Rise of Skills: Human Capital, the Creative Class and Regional Development", Handbook of Regional Science.
    46. Özveri, O., P. Güçlü and E. Ayçin (2015). "Evaluation of Service Supply Chain Performance Criteria with DANP Method", ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 2(4).
    47. Putnam, R. D. (2000). "Bowling Alone: America’s Declining Social Capital BT - Culture and Politics: A Reader", In L. Crothers and C. Lockhart (Eds.), New York, Palgrave Macmillan US.
    48. Putnam, R. D. (2007). "E Pluribus Unum: Diversity and Community in the Twenty-first Century The 2006 Johan Skytte Prize Lecture", Scandinavian Political Studies, 30(2), https://doi.org/10.1111/j.1467-9477.2007.00176.x
    49. Rausch, S. and C. Negrey (2006). "Does the Creative Engine Run? A Consideration of the Effect of Creative Class on Economic Strength and Growth", Journal of Urban Affairs, 28 (5). 
    50. Rawson, B., J. Kreidler and P. J. Trounstine (2005). "Creative Community Index [Silicon Valley, 2002 and 2005]", https://doi.org/10.3886/ICPSR35580.
    51. Reese, L. A. and G. Sands (2008). "Creative Class and Economic Prosperity: Old Nostrums, Better Packaging?", Economic Development Quarterly, 22 (1).
    52. Stolarick, K., C. Mellander and R. Florida (2012). "Human Capital in Cities and Suburbs. Royal Institute of Technology", CESIS-Centre of Excellence for Science and Innovation Studies
    53. Storper, M. and A. J. Scott (2009). "Rethinking Human Capital, Creativity and Urban Growth", Journal of Economic Geography, 9 (2).
    54. Van der Spoel, E., M. P. Rozing, J. J. Houwing-Duistermaat, P. Eline Slagboom, M. Beekman, A. J. M. de Craen and D. Van Heemst (2015). "Association Analysis of Insulin-like Growth Factor-1 Axis Parameters with Survival and Functional Status in Nonagenarians of the Leiden Longevity Study", Aging, 7 (11), https://doi.org/10.1017/CBO9781107415324.004
    55. You, H. and C. Bie (2017). "Creative Class Agglomeration Across Time and Space in Knowledge City: Determinants and their Relative Importance", Habitat International, 60.
    56. Zachary, G. P. (2000). The Global Me: New Cosmopolitans and the Competitive Edge-picking Globalism’s Winners and Losers, Public Affairs.
    57. Ziari, K., A. Pourahmad, B. Fotouhi Mehrabani and A. Hosseini (2018). "Environmental Sustainability in Cities by Biophilic City Approach: A Case Study of Tehran", International Journal of Urban Sciences, https://doi.org/10.1080/12265934.2018.1425153

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار