انتخاب ابزارهای مقررات گذاری برای حفاظت محیط زیست

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

یکی از چالش‌های حقوقی حفاظت از محیط زیست اتکای نهاد مقررات گذار بر اعمال رویکرد دستور و کنترل و ابزارهای اجباری مانند استانداردگذاری و جرم‌انگاری است. باآنکه این ابزارها مزیت‌هایی مانند ضمانت اجرای به نسبت بالایی دارند، اما ایرادهایی مانند افزایش هزینه‌های تبعیت از مقررات برای اشخاص را نیز دارند که ضرورت بازنگری در کاربست آنها و استفاده از ابزارهای جایگزین غیر‌اجباری مانند ابزارهای اقتصادی و مدیریت محیط زیستی را توجیه می‌کند. این مقاله با روشی توصیفی و تحلیلی ضمن دسته‌بندی ابزارهای مقررات گذاری محیط زیستی و بررسی نقاط قوت و ضعف آنها نشان می‌دهد حقوق محیط زیست ایران در تنظیم حفاظت محیط زیست به‌دلیل تلقی این امر به‌عنوان یک امر حاکمیتی، نقش چشمگیر دولت در تنظیم امور اجتماعی و ضعف بخش خصوصی، عمدتاً از ابزارهای اجباری استفاده می‌کند و توجه جدی به بهره‌گیری از ابزارهای غیر‌اجباری نداشته است. باآنکه به دلایلی مانند نا‌آشنا بودن با ابزارهای غیر‌اجباری، اقتصاد دولتی و تجاری نبودن فناوری‌ها کاربست این ابزارها در حفاظت محیط زیست دشوار به‌نظر می‌رسد‌، با‌این‌حال حقوق محیط زیست ایران قابلیت ایجاد بسترهای حقوقی لازم برای اتخاذ یک الگوی ترکیبی از هر دو ابزار را دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Choice of Regulatory Instruments for Environmental Protection

نویسنده [English]

  • Masoud Faryadi
Law department, faculty of law & political sciences, University of Mazandaran, Iran
چکیده [English]

Traditionally the regulator in the most of legal systems implies the command & control approach and compulsory instruments to protect environment like standardization and criminalization. These instruments besides their positive aspects like high enforcement, are faced with some problems such increasing implementation costs for firms. These negative impacts urge a shift to implication of non-compulsory instruments to reduce the costs and increase the social involvement. Iranian legal system also has emphasized on compulsory regulatory instruments in doing so which is one of the causes of legal inefficiencies in environmental protection. This article taking a descriptive and analytical method, exercises the positive and negative points of the both instruments and suggests a combined model to choose the instruments based on environmental sensitivities, state preparedness and economic factors. There is no serious legal limitation in adoption of this model in the Iranian environmental legal system.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Environmental Regulation”
  • “Environmental Law”
  • “Environmental Management”
  • “Environmental Economics”
  • “Regulatory Instruments”

مراجع

1. آیین‌نامه اجرایی بند «ج» ماده (104) تنفیذی قانون برنامه سوم توسعه (8/4/1384).
2. تصویب‌نامه هیئت وزیران در‌خصوص تعیین حد مجاز استانداردهای خروجی از کارخانجات و کارگاه‌های صنعتی (22/1/1395).
3. مشهدی، علی (1395). «دولت و محیط زیست: از رویکردهای بدون دولت تا رویکردهای مشارکتی»، فصلنامه دولت`‌پژوهی، سال دوم، ش 8.
4. قانون آیین دادرسی کیفری (4/12/1392).
5. قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست (28/3/1353).
6. قانون حفاظت از دریاها و رودخانه‌های قابل کشتیرانی در مقابل آلودگی به مواد نفتی (27/5/1389).
7. قانون هوای پاک (25/4/1396).
8. مصوبه 380 شورای عالی حفاظت محیط زیست راجع به بهای جانوران وحشی ازلحاظ مطالبه ضرر و زیان (29/10/1393).
9. مصوبه هیئت وزیران در‌خصوص ضوابط زیست محیطی فعالیت‌های معدنی (21/1/1384).
10. مصوبه هیئت وزیران درباره «برنامه جامع صیانت از جنگل‌های شمال ‌کشور» مصوب (24/6/1382).
11. Angelo, Mary Jane (2009). “Stumbling Toward Success: A Story of Adaptive Law and Ecological Resilience”, Nebraska Law Review, Vol. 87.
12. Arnold, Richard and Andrew B. Whitford (2006). “Making Environmental Self-Regulation Mandatory”, Global Environmental Politics, Vol. 6, No. 4.
13. Ashford, Nicholas A. and Charles C. Caldart (2008). Environmental Law, Policy, and Economics Reclaiming the Environmental Agenda, USA, MIT Press.
14. Azimi Nouraldin and Masoud Amiri Lamar (2008). “Assessing Herd Phase-out Plan Impacts on the North Forests Communities in Gilan Provence: A Case Study of Rezvanshahr”, Geographical Researches, Vol. 63, (In Persian).
15. Baldwin, Robert; Cave, Martin (1999). Understanding Regulation; Theory, Strategy and Practice, 2nd ed., USA: Oxford University Press.
16. Bell, Christopher L. (2014). “Management Systems and Environmental Law”, in Thomas F. P. Sullivan (eds): Environmental Law Handbook, 22nd ed., USA: Bernan Press.
17. Bellagio Declaration on the Environment, Bellagio, Italy (1991).
18. Berry, Michael A.  and Dennis A. Rondinelli (1998). “Proactive Corporate Environmental Management: A New Industrial Revolution”, The Academy of Management Executive, Vol. 12, No. 2.
19. Brown, Ashley C.and et al., (2006). Handbook for Evaluating Infrastructure Regulatory Systems, USA: World Bank.
20. Cropper, M. L. and W. E. Oates (1992). “Environmental Economics: A Survey”, Journal of Economic Literature, Vol. 30.
21. Daintith, Terence (1994). “The Techniques of Government”, in Jeffery Jowell  and Dawn Oliver (eds): The Changing Constitution, 3rd ed., UK: Oxford University Press.
22. --- (1998). “Legal Measures and Their Analysis”, in Robert Baldwin (ed): A Reader on Regulation, USA: Oxford University Press.
23. Decker, Christopher S. (2003). “Corporate Environmentalism and Environmental Statutory Permitting”, Journal of Law and Economics, Vol. XLVI.
24. Den Hertog, John (1999). “General Theories of Regulation”, in B. Bouckaert  and G. De Geest (eds): Encyclopedia of Law and Economics, Vol. V., UK: Edward Elgar.
25. Driesen, David M. (1997). “The Societal Cost of Environmental Regulation: Beyond Administrative Cost-Benefit Analysis”, Ecology Law Quarterly, Vol. 24, N. 3.
26. --- (2010). “Alternatives to Regulation? Market Mechanisms and the Environment”, in Robert Baldwin et al. (eds): The Oxford Handbook of Regulation, UK: Oxford University Press.
27. EC, Communication from the Commission on the Sixth Environment Action Programme of the European Community ‘Environment (2010): Our Future, Our Choice’, COM (2001), 31 Final
28. Erbguth, Wilfried and Sabine Schlacke (2014). Umweltrecht, 5 Auflage, Deutschland: Nomos.
29. Fiorino, Daniel J. (1996). “Toward a New System of Environmental Regulation: The Case for an Industry Sector Approach”, Journal of Environmental Law, Vol. 26. No. 2.
30. Goulder, Lawrence H. and Ian W.H. Parry (2008). “Instrument Choice in Environmental Policy”, Resources for the Future Discussion Paper, No. RFF DP 08-07, USA.
31. Hackett, Steven C. (2001). Environmental and Natural Resources Economics: Theory, Policy, and the Sustainable Society, USA: M. E. Sharpe.
32. Harrison, K. (1998). “Talking with the Donkey: Cooperative Approaches to Environmental Protection”, Journal of Industrial Ecology, Vol. 2, No. 3.
33. Heyes Anthony and Catherine Liston (2006). Economics of Environmental Regulation: Instruments and Cases”, in Michael Crew and David Parker (eds), International Handbook on Economic Regulation, UK: Edward Elgar.
34. Howlett, Michael (2009). “Governance Modes, Policy Regimes and Operational Plans: A Multi-Level Nested Model of Policy Instrument Choice and Policy Design”, Policy Sciences, Vol. 42, No. 1.
35. ILA New Delhi Declaration of Principles of International Law Relating to Sustainable Development, 2 April 2002.
36. ISO (International Organization for Standardization), ISO 14001:2004 (E).
37. Jänicke, Martin (2006). “Ecological Modernisation: New Perspectives”, in Martin Jänicke and Klaus Jacob: (eds): Environmental Governance in Global Perspective New Approaches to Ecological Modernisation, Germany: Freie Universität Berlin.
38. Lei nº 6.938 de 31/08/1981, Brasil.
39. Margulis, Sergio (1996). “A Regulamentação Ambiental: Instrumentos e Implementação”, IPEA Discussão Nº 437, Brasil. 
40. Meadowcroft, James (2007). “Sustainable Development”, in Mark Bevir et al. (eds): Encyclopedia of Governance, USA: SAGE Publications.
41. Ogus, Anthony and Carolyn Abbot (2002). “Pollution and Penalties”, in Timothy Swanson (ed): An Introduction to The Law and Economics of Environmental Policy: Issues in Institutional Design, UK: Elsevier Science Ltd.
42. Ogus, Anthony (2004). Regulation: Legal Form and Economic Theory, 2nd ed., UK: Hart Publishing.
43. Peters, Guy (2002). “The Politics of Tool Choice”, in Lester Salamon and Odus V. Elliott (eds): Tools of Government: A Guide to the New Governance, USA: Oxford University Press.
44. Prates, Thierry and Maurício Serra (2007). “Os Impactos da Regulação Ambiental na Inovação: Algumas Considerações”, Economia  and Tecnologia, Ano 03, Vol. 08.
45. Ruhl, J. B. (2005). “Regulation by Adaptive Management - Is It Possible?”, Minnesota Journal of Law, Science  and Technology, Vol. 7.
46. Saunier, Richard E. and Richard A. Meganck (2009). Dictionary and Introduction to Global Environmental Governance, 2nd ed., UK: Earthscan.
47. Spagnuolo, Francesca (2011). “Diversity and Pluralism in Earth System Governance: Contemplating the Role for Global Administrative Law”, Ecological Economics, Vol. 70.
48. Stavins, Robert N. (2005). “The Effects of Vintage-Differentiated Environmental Regulation”, Resources for the Future Discussion Paper 05-12, USA.
49. Steinway, Daniel M. (2014). “Fundamentals of Environmental Law”, in Thomas F. P. Sullivan (ed): Environmental Law Handbook, 22nd ed., USA: Bernan Press.
50. Thomas, Craig W. (2008). “Evaluating the Performance of Collaborative Environmental Governance”, Prepared for Presentation at the Consortium on Collaborative Governance Mini-Conference, Santa Monica.
51. Varela, Carmen Augusta (2008). “Instrumentos de Políticas Ambientais, Casos de Aplicação e seus Impactos para as Empresas e a Sociedade”, Revista Ciências Administrativas, Vol. 14, No. 2.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار