شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر نارسایی‌های نظام سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای در ایران: ارائه مدل ساختاری ـ تفسیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و آمایش سرزمین، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده تحصیلات تکمیلی، پیام نور تهران

3 کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

نوشتار حاضر از‌نظر هدف، کاربردی و از‌نظر گردآوری داده‌ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق را خبرگان و کارشناسان سازمان برنامه و بودجه کشور شامل می‌شوند. در این راستا، با توجه به اهداف پژوهش، ابزار جمع‌آوری، نوع داده‌ها و روش‌شناسی پژوهش و همچنین پاسخگویی به سؤال‌های پژوهش، مستلزم شناسایی عوامل مؤثر بر نارسایی‌های نظام سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای در ایران از یکسو و از‌سوی‌دیگر، بهره‌گیری از متدولوژی تحلیلی مدل‌سازی ساختاری تفسیری به‌منظور تعیین و تحلیل روابط بین عوامل مؤثر بر نارسایی‌های نظام سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای در ایران است که درنهایت نوع متغیرها با توجه به اثرگذاری و اثرپذیری بر سایر متغیرها خوشه‌بندی شده است. نتایج به‌دست آمده بیانگر این است که عامل فقدان جایگاه مدون و مشخص قانونی برای سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای با میزان قدرت نفوذ 9 بیشترین تأثیر و مانند سنگ زیربنای مدل عمل می‌کند و برای شروع و اصلاح ساختار نظام سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای در کشورمان باید در وهله اول روی آن تأکید کرد. فقدان رویکرد نظری مشخص در سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای با میزان قدرت نفوذ 4 کمترین تأثیر را دارد. این متغیر قدرت نفوذ بالا و وابستگی پایینی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Identification of Effective Factors on Deficiencies in Regional Development Policymaking System in Iran: An Interpretative-structural Modeling

نویسندگان [English]

  • hedayat darvishi 1
  • majid akbari 2
  • tina ehterami 3
1 departement geography
2 departement geography
3 expert
چکیده [English]

The present article is a descriptive survey as well as questionnaire method has been used as an instrument for data collection. The statistical population of the research is consisted of experts of Iran’s Plan and Budget Organization. At the outset, effective factors on deficiencies of the regional development policymaking system (in Iran) were identified as well as the relationship between these major factors were analyzed through using an interpretive-structural modeling (ISM). Finally, by using the MICMAC Analysis, the variables were clustered accordance with their effectiveness and impact on other variables. Results indicate that the lack of well-defined statutory position for regional development policy making has had the greatest impact on reforming the policymaking system mentioned above with the degree 9 of influential power. But the lack of a theoretical approach to regional development policymaking has the least effect with the degree 4 of influential power.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regional Development
  • Policymaking
  • Interpretative-structural Modeling
  • Iran

مراجع

  1. 1. آتش‌سوز، علی، کامران فیضی، ابوالفضل کزازی و لعیا الفت (1395). «مدل‌سازی تفسیری ـ ساختاری ریسک‌های زنجیره تأمین صنعت پتروشیمی»، فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی، سال چهارم، ش 41.

    2. آذر، عادل و کریم بیات (1387). «طراحی مدل فرایند محوری کسب‌وکار با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری (ISM)»، نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 1، ش 1.

    3. آذر، عادل، پروانه خسروانی و رضا جلالی (1392). تحقیق در عملیات نرم رویکردهای ساختاردهی، چاپ اول، سازمان مدیریت صنعتی.

    4. تاجگردون، غلامرضا (1386). طرحارائهالگویتلفیقیبرنامهریزیبخشیو منطقه‌ای، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی به کارفرمای مرکز ملی آمایش سرزمین.

    5. زالی، نادر (1391). «آسیب‌شناسی برنامه‌ریزی در ایران با پیشنهاد مأموریت‌محوری در سیاستگذاری توسعه منطقه‌ای»، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال سوم، ش 6.

    6. سعیدی، عباس (1389). «محیط، فضا و توسعه بحثی در ضرورت توسعه یکپارچه روستایی ـ شهری»، مسکن و محیط روستا، ش 131.

    7. سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی ابلاغیه رهبر معظم انقلاب (1392). تهران، سازمان برنامه و بودجه کشور.

    1.  سیاست‌های کلی آمایش سرزمین ابلاغیه رهبر معظم انقلاب (1390). تهران، مجمع تشخیص مصلحت نظام.

    9.شریف‌زادگان، محمدحسین و سیدامیر رضوی دهکردی (1389). «ارزیابی فرایند برنامه‌ریزی آمایش سرزمین در ایران و راهکارهای بهبود آن»، فصلنامه علوممحیطی، سال هفتم، ش 4.

    1. صرافی، مظفر (1377). «مبانی برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای»، تهران، دفتر امور آمایش و توسعه منطقه‌ای، سازمان برنامه و بودجه کشور.
    2. صرافی، مظفر و ناصر نجاتی (1393). «رویکرد نومنطقه‌گرایی در راستای ارتقای نظام مدیریت توسعه فضایی ایران»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 46، ش 4.
    3. ضوابط ملی آمایش سرزمین (1383). سازمان برنامه و بودجه کشور.
    4. ضوابط ملی آمایش سرزمین (1394). سازمان برنامه و بودجه کشور.
    5. فرجی، امین (1392). «بررسی الگوی توسعه متعادل منطقه‌ای، با تأکید بر روابط شهر و روستا مورد: منطقه قزوین»، رساله دکتری، دانشگاه تهران.
    6. فرجی‌راد، خدر، غلامرضا کاظمیان و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری (1392). «آسیب‌شناسی سیاست‌های توسعه منطقه‌ای در ایران از دیدگاه رویکرد نهادی»، فرایند مدیریت و توسعه، 2، 67.
    7.  قلی‌پور، رحمت‌اله، سیدمهدی الوانی، حسین زراعی متین، غلامرضا جندقی و علی حمیدی‌زاده (1391). «طراحی مدل عوامل مؤثر بر استفاده از سیاست‌پژوهی در سیاستگذاری با استفاده از نگاشت مفهومی»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال نوزدهم، ش 70.
    8. کاظمیان، غلامرضا (1394). «تحلیل قدرت ذی‌نفعان کلیدی در فرایند سیاستگذاری طرح جامع تهران»، فصلنامه معماری و شهرسازی، 15.
    9. کمالی، یحیی (1391). «از پارادایم تا عمل؛ ارائه مدلی برای نهادینه‌سازی سیاستگذاری توسعه پایدار در ایران»، رساله دوره دکتری دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
    10. مجموعه سیاست‌های کلی برنامه پنج‌ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1394). سازمان برنامه و بودجه کشور.
    11. مهندسین مشاور نقش جهان پارس (1394). طراحی الگو و تدوین راهبردهای کاهش عدم تعادل‌های استانی، سازمان برنامه و بودجه کشور.
    12. مؤمنی، فرشاد و رضا زمانی (1392). «فرایند سیاستگذاری بلند‌مدت توسعه»، فصلنامه مجلس و راهبرد، ش 72.
    13. هادی‌زنوز، بهروز (1389). بررسی نظام برنامه‌ریزی اقتصادی در ایران (دوره قبل از انقلاب اسلامی)، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
      1. Albrechts, Louis (2005). "In Strategic Spatial Planning? Some Evidence from Europe and Australia", Environment and Planning A: Economy and Space, Vol. 38.
      2. Alli, Simone and Cormac Walsh (2010). "Strategic Spatial Planning in European City-Regions: Parallel Processes or Divegent Trajectories?", NIRSA Working Paper Series, No. 60.
      3. Dina Poerwoningsih, Antariksa, Amin Setyo Leksono, Abdul Wahid Hasyim (2015). Integrating Visibility Analysis in Rural Spatial Planning. CITIES 2015 International Conference, Intelligent Planning Towards Smart Cities, CITIES 2015, 3-4 November 2015, Surabaya, Indonesia.
      4. Dina Poerwoningsih, Antariksa, Amin Setyo Leksono, Abdul Wahid Hasyim (2016). Integrating Visibility Analysis in Rural Spatial Planning, Procedia - Social and Behavioral Sciences 227.
      5. Calkins, H. W. (1979). "The Planning Monitor: an Accountability Theory of Plan Evaluation", Environment and Planning A: Economy and Space, Vol. 11.
      6. Elbakidze, Marine, Lucas Dawson, Kjell Andersson, Robert Axelsson, Per Angelstam, Ingrid Stjernquist, Sara Teitelbaum, Peter Schlyter, Camilla Thellbro (2015). "Is Spatial Planning a Collaborative Learning Process? A Case Study from a Rural–urban Gradient in Sweden", Land Use Policy 48.
      7. Faisal, M., D. K. Banwet and R. Shankar (2006). "Supply Chain Risk Mitigation: Modelling the Enablers", Business Process Management, 12(4).
      8. Lawshe, C. H. (1975). "A Quantitative Approach to Content Validity", Personnel Psychology, 28.
      9. OECD (2007). OECD Territorial Reviews: Randstad Holland, Netherlands, OECD, Publishing, Paris.
      10. Pike, A., A. Rodriguez-Pose and J. Tomaney (2006). Local and Regional Development, Routledge.
      11. Walsh, Cormac (2010). "Strategic Spatial Planning at the Regional and Local Scales: A Case Study of the Dublin City-Region", Vol. 1 of 2.
      12. Zhenshan Yang Pu and Jianming Cai Hao (2014). "Economic Clusters: A Bridge between Economic and Spatial Policies in the Case of Beijing", J. Cities, 06.005.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار