بهره امنیتی؛ امتیاز تجاری: گسستی تاریخی در روابط ایران با قدرت‌های بزرگ پس از شبه‌انقلاب‌های عربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

معضل امنیت در دولت‌های ایرانی طی سده‌های گذشته، پیوسته و مهم‌ترین اولویت را تشکیل داده است. هرگاه حکومت مرکزی ایران دچار ضعف ‌شده، تجاوزات سرزمینی ازسوی کشورهای متخاصم هم آغاز ‌شده است. تدبیر دولت‌های ایران تا پیش از انقلاب اسلامی مبادله تجارت در برابر امنیت بود اما در اکثر مواقع این مبادله منجر به ناامنی بیشتر برای ایران می‌شد. مسئله اصلی این پژوهش این است که آیا سیاست‌های امنیتی جمهوری اسلامی به‌خصوص پس از شبه‌انقلاب‌های عربی 2011 توانسته است مبادله تجارت ـ امنیت را در روابط خارجی ایران تغییر دهد؟ (سؤال پژوهش) ازاین‌رو با مطالعه روند تاریخی مبادله تجارت ـ امنیت در روابط خارجی ایران با قدرت‌های بزرگ طی پنج سده اخیر به شیوه تطبیقی ـ تبیینی نشان می‌دهد: (روش پژوهش) جمهوری اسلامی با اتخاذ راهبرد استقلال سیاسی و عدم تعهد به قدرت‌های بزرگ طی 38 سال در بعد امنیتی موفق شده است به بازیگری مهم و تأثیرگذار در سطح منطقه‌ای تبدیل شود، به‌گونه‌ای که بسیاری از معادلات امنیتی در خاورمیانه بدون خواست و اراده ایران حل‌و‌فصل نمی‌شود. مهم‌تر آنکه‌، روند امنیتی‌سازی جمهوری اسلامی ایران از بازدارندگی به سلبی و سپس سلبی ـ ایجابی، (به‌خصوص پس از شبه‌انقلاب‌های عربی) توانسته است شرایط را برای تغییر مبادله تاریخی امتیاز تجاری ـ تمنای امنیت، به بهره امنیتی ـ امتیاز تجاری فراهم کند (فرضیه پژوهش). به گونه‌ای که اکنون نظام سرمایه‌داری نیازمند نقش امنیتی ایران در منطقه است و آماده است در قبال نقش ثبات‌زایی و امنیتی در مبارزه با تهدیدهای تروریستی، امتیاز تجاری و سیاسی به ایران واگذار کند (یافته‌های پژوهش).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Security Gains via Commercial Advantage: A Radical Break in Iranian Foreign Policy with Great Powers after Arab Spring.

نویسنده [English]

  • SR M
U
چکیده [English]

Security Gains via Commercial Advantage: A Radical Break in Iranian Foreign Policy with Great Powers after Arab Spring.
Security dilemma has been the most important and the first priority of Iranian states during the last five centuries. Whenever the central government weakened, the foreign enemies violated territory of Iranian states. Although Iranian governments announced, it would not interfere in world wars I&II and remain neutralism, but its territory has been occupied by great powers during the world wars I&II. Iran's security has also been impressed in the cold war because of the rival between east and the west. The strategy of Iranian states before Islamic revolution was offering commercial advantage to great power in order to receive security gain and balance making trend by great powers. Considering history confirms that in the most of the times, this strategy was failed. They offered commercial advantage but could not balance their rivals and foreign enemies by great powers. Iranian foreign policy has been changed after Islamic revolution. Islamic republic constituted nonalignment Strategy. Iran in the shadow of this strategy and self-help in security seeking, converts to one of the great security power in the Middle East. After Arab spring the security dilemma has been complicated in Middle East where even Obama dreads to interfere in the Syria. On the other hand terrorism threats U.E so they necessitous need to confront against terrorism in the region. As U.E could not confront terrorism without U.S it really need Iran to use its leverage and conflict with terrorism and stabilize Middle East. U.E is ready to offer commercial and political advantages in order to receive security from Iran. This is the radical break in the Iran foreign relations with great power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • security
  • Iranian state
  • Commercial
  • Advantage

مراجع

1. آبراهامیان، یرواند (1378). ایران بین دو انقلاب از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمه کاظم فیروزمند و دیگران، چاپ دوم، تهران، انتشارات مرکز.
2. اسمیت، روی، عماد ال‌انیس و کریستوفر فاراندس (1391). ایران و جهان؛ تداوم یک دهه انقلابی، ترجمه روح‌الله طالبی آرانی و امیرمحمد حاج‌یوسفی، تهران، انتشارات مخاطب.
3. بیل، جیمز (1371). شیر و عقاب، ترجمه فروزنده برلیان، تهران، نشر فاخته.
4. پری، جان. ر. (1382). کریم خان زند (1747-1779)، ترجمه علی‌محمد ساکی، تهران، نشر گلرنگ یکتا.
5. پهلوی، محمدرضا (1375). پاسخ به تاریخ، ترجمه حسین ترابیان، تهران، نشر سیمرغ.
6. ذوقی، ایرج (1372). ایران و قدرت‌های بزرگ در جنگ جهانی دوم، چاپ سوم، تهران، انتشارات پاژنگ.
7. رجبی، پرویز (1387). کریم خان زند و زمانه او، تهران، نشر اختران.
8. رمضانی، روح‌اله (1381). چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علی‌رضا طیب، تهران، نشر نی.
9. سامرایی، وفیق (1388). ویرانی دروازه‌های شرقی، ترجمه عدنان قارونی، تهران، مرکز مطالعات جنگ.
10. سایت دیپلماسی ایرانی (26/8/94)، www.irdiplomacy.ir.
11. ستاندیس، جان (1383). ایران و خلیج‌ فارس؛ دورنمای گذشته، چشم‌اندازه آینده، ترجمه عبدالرضا سالار بهزادی، تهران، نشر نی.
12. سریع‌القلم، محمود (1389). اقتدارگرایی ایرانی در عهد قاجار، چاپ ششم، تهران، نشرفرزان.
13. سفرنامه برادران شرلی (1378). ترجمه آوانس، به کوشش علی دهباشی، تهران، نشر به دید.
14. شمیم، علی‌اصغر (1373). از نادر تا کودتای رضا میرپنج، تهران، انتشارات مدبر.
15. _____ (1375). ایران در دوره سلطنت قاجار، چاپ هفتم، تهران، انتشارات سوره.
16. علم، اسدالله (1371). گفتگوهای من با شاه، تهران، نشر طرح نو.
17. فوران، جان (1377). مقاومت شکننده، تاریخ تحولات اجتماعی ایران، ترجمه احمد تدین، تهران، نشر رسا.
18. فوربیس، ویلیام (1362). اعترافات شاه، ترجمه منوچهر مهرجو، تهران، نشر هفته.
19. کاتم، ریچارد (1371). ناسیونالیسم در ایران، ترجمه فرشته سرلک، تهران، نشر گفتار.
20. کدی، نیکی (1381). ایران در دوره قاجار و برآمدن رضا شاه، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران، نشر ققنوس.
21. مرکز اسناد دفاع مقدس (1387). روزشمار جنگ ایران و عراق، زمینه‌های سیاسی و نظامی پذیرش قطعنامه 598، تهران.
22. میرفندرسکی، احمد (1382). در همسایگی خرس، دیپلماسی و سیاست خارجی ایران، تهران، نشر علم.
23. نوازنی، بهرام (1384). الگوهای رفتاری آمریکا با جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر مرکز انقلاب اسلامی.
24. نوایی، عبدالحسین (1364). ایران و جهان، تهران، نشر هما.
25. هوشنگ مهدوی، عبدالرضا (1380). سیاست خارجی ایران در دوره پهلوی (1357-1300)، تهران، نشر پیکان.
26. ولایتی، علی‌اکبر (1376). تاریخ سیاسی جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، تهران، نشر دفتر فرهنگ اسلامی.
27. Adebahr, Carnegie (2015). "Shaping EU-Iran Relations Beyond the Nuclear Deal", http://carnegieendowment.org/2015/08/25/shaping-eu-iran-relations-beyond-nuclear-deal/ifbf/ 25/08/2015.
28. Ansari, M. Ali (2011). Politic of Modern Iran, IV, Routlege, London & Newyork.
29. David, Jane (1996). Security Issues in the Post Cold World, Edward Elgar Publishing Company & Lansdowm Place Cheltenham, U.K.
30. Ehteshami, Anoushivan and Mansur Varasteh (2011). Iran and the International Community, Routledge, London & Newyork.
31. Erdbring, Thomas (2015). "After U.S Shift, Iran has a Seat at Talks on war in Syria", Midde East Journal, http://www.nytimes.com/2015/10/29/world/ middleeast/syria-talks-vienna-iran.html, 29/05/2015
32. Hoff, Fredric (2015). "Obama's Hands-off Syria Policy is all about Iran", www.europe.newsweek.com.
33. Howitt, Richard (2015). "How the Nuclear Agreement Could Create Opportunities", http://www.europarl.europa.eu/news/en/news-room/20151020STO98501/ Iran-how-the-nuclear-agreement-could-create-opportunities/ 20/10/2015.
34. Hunter, Shreen T. (2010). Iran Foreign Policy in the Post Soviet Era, Santa Barbara, California.
35. Kazemi, Ali-Asgar (2005). "The Dilemma of Nation-Building and State -1 Formation in the Post-saddam Iraq", Journal of Law and Politics, Vol.1, No. 2.
36. Ma’an News Agency (29 April 2015). https://www.maannews.com
37. Mearsheimer, John and Stephan Walt (2016). "The Case for Offshore Balancing", Foreign Affairs, August.
38. Nasr, Josef and Paul Carrel (2016)."Germany sees Iran as Key to Stabilizing Middle East",www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-germany-idUSKCN0UX1NG.
39. Patrikarakas, David (2012). Nuclear Iran, The Birth of an Atomic State, I. B Tauris, London.
40. Pollack, Kenneth (2014). "Assessing the Obama Administration's Iraq-Syria Strategy", www.brooking.edu, 9.26.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار