مبانی نظری ناکارآمدی و هزینه‌های مازاد طرح‌های عمرانی و سازوکاری برای افزایش کیفیت اجرا در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

2 استادیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی؛

چکیده

هزینه‌های مازاد طرح‌های عمرانی و تأخیر در بهره‌برداری از آنها از جمله مسائل مهم مالیه عمومی است که باید سازوکاری برای ساماندهی طرح‌های عمرانی با هدف افزایش کیفیت اجرا و کاهش هزینه‌ها طراحی شود. از جهت نظری اجرای طرح‌های عمرانی توسط دولت (به‌دلیل وجود شکست بازار) می‌تواند به‌صورت دمکراتیک یا غیردمکراتیک باشد که در هر دو روش مشکل هزینه‌های مازاد طرح‌های عمرانی وجود دارد و همه کشورها با آن روبه‌رو هستند. بر این اساس در طرح‌های عمرانی دولت، هزینه‌های مازاد طرح‌های عمرانی اجتناب‌ناپذیر بوده و مهم اتخاذ روش‌هایی است که کیفیت اجرای طرح‌های عمرانی را افزایش و هزینه‌های مازاد را تاحدامکان کاهش دهد. در این مقاله با توجه به این موضوع، زمینه‌های قانونی، ساخت سیاسی و سیاستگذاری در تصویب این طرح‌های عمرانی و همچنین تجربه کشورهای دنیا در مدیریت این طرح‌ها و کاهش هزینه‌های آن، پیشنهاد شده است که برای کاهش هزینه‌های عمرانی در اقتصاد ایران از سه روش «مشارکت خصوصی ـ عمومی»، «واگذاری» و «اولویت‌بندی» طرح‌ها با توجه به نوع آنها استفاده شود. پیشنهاد می‌شود ابتدا طرح‌ها با معیار توجیه اقتصادی به سه گروه طرح‌های دارای توجیه اقتصادی، طرح‌های بدون توجیه اقتصادی اما قابل اقتصادی‌سازی و طرح‌های بدون توجیه اقتصادی و غیرقابل اقتصادی‌سازی تقسیم شوند. سپس برای طرح‌های دسته اول و دوم از روش‌های «مشارکت خصوصی ـ عمومی» و «واگذاری طرح‌ها» و برای طرح‌های دسته سوم، از روش «اولویت‌بندی» استفاده شود و در این میان لازم است که به تدوین بسترهای قانونی جدید و همچنین الزامات قوانین موجود توجه شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Theoretical Foundations on Ineffectiveness and Extra-costs in Development Projects and Mechanisms for Enhancing Quality of Implementment in Iran

نویسندگان [English]

  • Dariush Aboohamzeh 1
  • Reza Zamani 2
1
2
چکیده [English]

Extra-costs of development projects and delays in their termination, as important issues in public finance require a mechanisms for Enhancing Quality of Implementment and reducing their costs. Theorectically, performing development projects can be carried out democratically and non-democratically, imposing extra-costs in all countries. but the main problem is to find mechanism to reduce these costs as much as possible.
       In this paper, given the legal context, political and policy-making structures in the approval of development projects, and the experience of some other countries, three solutions are recommended: Public-Private Partnership, Privatization and Prioritization. In this context, it is necessary to classify them into three groups ineconomical terms. Profitable (economically feasible) projects; projects that are not profitable but can be made profitable in the foreseen future; and unprofitable projects.
       The first two groups of projects require Public-Private Partnership, and Privatization, and Prioritization is recommended for the third group. In doing so, a new legal context as well as existing laws should be considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Extra-costs
  • Development Projects
  • Government
  • Quality of Implementation

مراجع

1. ابوحمزه، داریوش (الف1393). «ساماندهی طرح‌های عمرانی (ارائه یک الگوی اولیه)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 13757.
2. _____ (ب1393). «واگذاری طرح‌های عمرانی (عملکرد، چالش‌ها و الزامات)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 13766.
3. امن‌زاده، ناصر، سیدعباس پرهیزکاری و داریوش ابوحمزه (1393). «مطالعات تطبیقی تجربه دیگر کشورها در تأمین مالی طرح‌های عمرانی 2. استرالیا»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 13867.
4. پناهی، علی، عاطفه جلالی موسوی و رضا زمانی (1388). «لایحه بودجه سال 1389 کل کشور 4. وضعیت طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (عمرانی)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 10097.
5. جلالی موسوی، عاطفه و علی پناهی (1391). «بررسی لایحه بودجه 1392 کل کشور 6. طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 12864.
6. حلاج نیشابوری، شهرام و عاطفه جلالی موسوی (1389). «بررسی وضعیت طرح‌های عمرانی و ارائه معیارهای اولویت‌بندی به‌عنوان راهکار اصلی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 10306.
7. مرتضوی‌فر، زینب، علی نصیری‌اقدم و داریوش ابوحمزه (1394). «استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی در تأمین کالاهای عمومی (مشارکت عمومی ـ خصوصی)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 14318.
8. مردی، محمد، فاطمه تیمورا و داریوش ابوحمزه (1393). «مطالعات تطبیقی تجربه دیگر کشورها در ساماندهی طرح‌های عمرانی 3. ترکیه»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 14197.
9. نمازی، احسان، ابوالفضل رزقی و داریوش ابوحمزه (1393). «مطالعات تطبیقی تجربه دیگر کشورها در تأمین مالی طرح‌های عمرانی 1. هند»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات برنامه و بودجه، شماره مسلسل 13857.
10. Akerlof, G. (1970). "The Market for Lemons: Quality Uncertainty and the Market Mechanism", Quarterly Journal of Economics, 84.
11. Arrow, K. (1963). Social Choice and Individual Values, Wiley, New York, 2nd (ed.).
12. Baumol, W. and W. Oates (1975). The Theory of Environmental Policy, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, N.J.
13. Baumol, W., E. Bailey and R. Willig (1977). "Weak Invisible Hand Theorems on Pricing and Entry in a Multiproduct Natural Monopoly", American Economic Review, 67.
14. Coase, R. H. (1960). "The Problem of Social Cost", Journal of Law and Economics, 3.
15. Hart, O. (1982). "A Model of Imperfect Competition with Keynesian Features", Quarterly Journal of Economics, 97.
16. IMF (2014). "Making the Most Public Investment in MENA and CCA Oil-EWxporting Countries", SDN/14/10.
17. Inman, R. (2002). "Markets, Governments and The "New" Political Economy", Handbook of Public Economics, Vol. 2.
18. Samsent. K. and G. Volden (2013). "Investing for Impact: Lessons with the Nowrgian State Project Model and First Investment Projects that have been Subjected to External Quality Assurance.", Norwegian University of Science and Technology.
19. Samuelson, P. (1954). "The Pure Theory of Public Expenditure", Review of Economics and Statistics, 36.
20. Tiebout, C. (1956). "A Pure Theory of Local Government Expenditures", Journal of Political Economy, 60.
21. Woglom, G. (1982). "Underemployment Equilibrium with Rational Expectations", Quarterly Journal of Economics, 97.
22. World Bank (2006). Appraisal of Public Investment Chile, Washington D.C.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار