نقد سیاست کیفری ایران در قبال جرائم زیست‌محیطی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق دانشگاه واحد علوم و تحقیقات

چکیده

امروزه یکی از دغدغه‌های اساسی جامعه جهانی بحث حفاظت از محیط زیست است، به‌گونه‌ای که سازمان ملل متحد یکی از هفت مؤلفه امنیت انسانی را امنیت زیست‌محیطی قلمداد کرده است؛ اهمیت این مسئله ازمنظر جوامع مختلف به حدی است که ضرورت حفاظت از محیط زیست در اسناد مختلف داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی‌، منعکس شده است. با توجه به اینکه تأمین هدف حفاظت از محیط زیست در گرو اتخاذ یک سیاست جنایی منسجم و کارآمد در قبال جرائم زیست‌محیطی است، در این مقاله با تمرکز بر حقوق ایران، تلاش شد تا ضمن نقد قوانین ماهوی و شکلی، یکی از مهم‌ترین بخش‌های سیاست جنایی، یعنی سیاست کیفری در قبال جرائم زیست‌محیطی به بوته نقد گذاشته شده و در پرتو آن با درک خلأها و کاستی‌های سیاست‌های کنونی، زمینه اتخاذ یک سیاست کیفری مطلوب و کارآمد فراهم شود. در این پژوهش که از طریق مطالعه‌‌ کتابخانه‌ای و به روش توصیفی ـ تحلیلی صورت گرفته، مشخص شد که سیاست کیفری ایران در قبال جرائم زیست‌محیطی از مواردی نظیر تشتت قوانین، جرم‌انگاری‌های مقید به نتیجه، خلأ ضمانت اجراهای کارآمد، ناکارآمدی جهات عام شروع به تعقیب، فقدان مراجع تخصصی در رسیدگی و اطاله دادرسی و ضعف مشارکت نهادهای مدنی رنج می‌برد و لذا بازنگری و اصلاح قوانین موجود در این عرصه امری ضروری به‌ نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Critique on Iranian Criminal Policy towards Environmental Crimes

نویسندگان [English]

  • Hasan Pourbafrani 1
  • Marziyeh Hemati 2
1
2
چکیده [English]

Nowdays, environmental protection is seen as important and fundamental values, included in UN discourse on human security. Moreover, this issue has been reflected in national as well as regional documents. Since environmental protection requires a consistent and effective criminal policy towards environmental crimes, Iranian criminal law has passed some acts about environmental protection. In this framework, this article tries to identify deficiencies in environmental acts and propose solutions for eliminating them. The results of this paper, which has been done by drawing on library sources and based on analytical approach, show that Iranian criminal law has some deficiencies such as incoherence in legislation, disproportionate punishments, weakness in ways of beginning pursuit and disregarding of non-governmental organization participation. Therefore, we propose passage of a coherent code which contains deterrence, sanction, supervision through efficient and specialized training, and particularly, utilization of non-governmental organization for environmental protection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environmental Protection
  • Substansive Acts
  • Criminal Policy
  • Environmental Crimes
  • Criminal Sanctions
  • Non-governmental Organizations
  • Formal Acts

مراجع

1. اداره کل قوانین مجلس شورای اسلامی (1361).صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی قانون اساسی، تهران.
2. پرادل، ژان، گئرت کورستنز و گرت فرملن (1393). حقوق کیفری شورای اروپا، ترجمه محمد آشوری، چاپ اول، تهران، خرسندی.
3. تقی‌زاده انصاری، مصطفی (1374). حقوق محیط زیست در ایران، تهران، سمت.
4. حبیب‌زاده، محمدجعفر، علی‌حسین نجفی ابرندآبادی و کیومرث کلانتری (1380). «تورم کیفری: عوامل و پیامدها»، مجله مدرس، ش 21.
5. خالقی، علی (1393).نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، تهران، شهر دانش.
6. دبیری، فرهاد و مژده کیانی (1386). «بررسی قوانین و مقررات پیشگیرانه از جمله ارزیابی اثرات زیست‌محیطی در کشور ایران و چند کشور صنعتی»، علوم وتکنولوژی محیط زیست، دوره نهم، ش 4.
7. رهامی، روح‌ا... (1393). امنیت انسانی و دولت، چاپ اول، تهران، میزان.
8. شیلتون، دینا و الکساندر کیس (1389).کتابچه قضایی حقوق محیط زیست، ترجمه محسن عبدالهی، چاپ اول، تهران، خرسندی.
9. عبدالهی، محسن (1386). «حمایت کیفری از محیط زیست: تأملی بر بایسته‌های حمایت کیفری زیست‌محیطی»، مجله علوم محیطی، سال پنجم، ش 1.
10. عبدالهی، محسن، محمدحسین رمضانی قوام‌آبادی، مسعود فریادی و زهرا ساجدی (1388). حقوق کیفری محیط زیست: ملاحظات و راهکارها،چاپ اول، تهران، انتشارات روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران.
11. کوشکی، غلامحسین (1388). «چالش‌های نظام کیفری ایران در حوزه جرائم زیست‌محیطی»، فصلنامه اطلاع رسانی حقوقی، ش 17 و 18.
12. کیس، الکساندر، پیتر سند و وینفراید لانگ (1392). حقوق محیط زیست، ترجمه محمدحسن حبیبی، ج 1، چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
13. مارتی، می ری دلماس (1393). نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دوم، تهران، میزان.
14. مشهدی، علی (1392). حق بر محیط زیست سالم (الگوی ایرانی ـ فرانسوی)، تهران، میزان.
15. ناجی زواره، مرتضی (1394). آیین دادرسی کیفری، ج 1، چاپ اول، تهران، خرسندی.
16. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1391). «درآمدی بر پژوهش در نظام عدالت کیفری: فرصت‌ها و چالش‌ها»، ماهنامه قضاوت، ش 77.
17. Bethell, Emma (2009). "Environmental Regulation: Effective or Deeffective?", Plymouth Law Review, No. 1.
18. Castillo, Teresa Fajardo de, Juan Fuentes Osorio, Inmaculada Ramos Tapia and Jesus Verdu Baeza (2015). Fighting Environmental Crime in Spain: A Country Report, European Union Action to Fight Environmental Crime, Work package 2 on "Instruments, Actors and Institutions".
19. Deegan, C) .2002). "The Legitimazing Effect of Social and Environmental Disclosures: a Theoretical Foundation, Accounting", Auditing and Accountability Journal, 15.
20. Emery, A. and M. Watson (2004). "Organization and Environmental Crime: Legal and Economic Perspectives", Managerial Auditing Journal, 19(6).
21. Eurojust (2014). "Strategic Project on Environmental Crime" (Report), Finalized in October.
22. Fanagan, Alison and Orla Joyce (2009). A Study on the use of Administrative Sanctions for Environmental Offences in other Comparable Countries and Assessment of their Possible use in Ireland, Office of Environmental Enforcement, Environmental Protection Agency, Ireland, Web Only, Available at http://www.epa.ie.
23. Faure, Michael G. and Marjolein Visser (2004). "Law and Economics of Environmental Crime", a Survey, New Perspectives on Economic Crime, Chapter 5.
24. Mark A., Cohen (1992). "Environmental Crime and Punishment: Legal/Economic Theory an Empirical Evidence on Enforcement of Federal Environmental Statutes", Journal of Criminal Law and Criminology, 82 (4).
25. O'Hear, Michael M. (2004). "Sentencing the Green-Collar Offender: Punishment, Culpability and Environmental Crime", Journal of Criminal Law and Criminology, Vol. 95, Issue 1, Article 3.
26. Pereira, Ricardo (2015). Environmental Criminal Liability and Enforcement in European and International Law, Brill Publication.
27. Rees, H. (2006). "Can Criminal Law Protect the Environment?": In South, Niger and Beivne Piers, Green Criminology, London, Ashgate Publications.
28. Levin, Marc A. and Vikrant P. Reddy (2012). "Engulfed by Environmental Crimes: Over Criminalization on the Gulf Coast", Report of Texas Public Policy Foundation.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار