ژئوپلیتیک خلأهای حقوقی مبارزه با آلودگی دریاها

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی؛

2 دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی

3 دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه شهید بهشتی، تهران

چکیده

افزایش عبور و مرور دریایی با کشتی‌های تجاری، ناوهای جنگی و زیردریایی‌ها و به دنبال آن گسترش آلودگی دریاها در سده اخیر، نه تنها منجر به تهدید و انهدام منابع حیاتی و زیستگاه‌های دریایی شده است بلکه زمینه تنش و منازعه بین واحد‌ها و بازیگران سیاسی را فراهم آورده و می‌تواند تهدیدی برای جامعه جهانی باشد. اگرچه الزامات حقوقی در این عرصه برای مبارزه با آلودگی دریا‌ها به‌صورت دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی در قالب معاهدات و کنوانسیون‌ها منعقد شده است. اما به نظر می‌رسد نارسایی‌هایی در این عرصه از حقوق بین‌الملل دریا‌ها وجود دارد که باعث تنش و منازعه بین کشور‌ها و ژئوپلیتیک شدن دریاها شده است. در این راستا، پژوهش حاضر با به‌کار بردن خلأ به واکاوی این موضوع پرداخته است. نتایج پژوهش گویای آن است که خلأهایی در مبارزه با آلودگی دریا‌ها در الزامات حقوقی که تاکنون تدوین شده، وجود دارد که از مهم‌ترین دلایل آن، حاکمیت‌محور بودن حقوق دریا‌هاست. ازاین‌رو، این خلأ‌ها به‌صورت همکاری، رقابت، تنش و منازعه، رفتار بازیگران سیاسی را تحت تأثیر قرار داده است تا آنجا که ژئوپلیتیسین‌ها ضمن طرح ژئوپلیتیک زیست‌محیطی، این خطر را احساس کرده و شکل‌گیری اجماع جهانی برای مبارزه با آلودگی‌های دریایی جهت کمک به حقوق‌دانان در پرکردن این خلأها را ضروری دانسته‌اند تا از این طریق ضمن تدوین الزامات و قوانین با ضمانت اجرایی بالا، بتوان از پیامد‌های ژئوپلیتیک آن جلوگیری و جامعه بشری به سمت صلح هدایت شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Geopolitics of Legal Gaps of the Fight against Marine Pollution

نویسندگان [English]

  • Yadolah Karimipour 1
  • Abed Golkarami 2
  • Seyedmohammad Hosseini 3
1
2 فاقد سازمان
3
چکیده [English]

The increase of marine transformation with commercial vessels, warships and submarines and consequent pollution of sea in recent century, not only did threat and annihilate the vital resources and marine ecosystems, but it has also led to tension and conflict between divisions and political players and can be a threat to global community. Although legal requirements in this field to combat marine pollution in the form of bilateral, regional and international treaties and conventions have been signed, it seems that there are shortcomings in the field of international marine law that cause tension and conflict between countries and so, the geopolitics of the sea. In this regard, this study was conducted using gap to investigate this issue. The results indicate that there are gaps in the fight against marine pollution in the legal requirements that have already formulated, and the most important reason is that marine law is sovereign. Hence, these gaps as cooperation, competition, tension and conflict have affected the behavior of political players in a way that geo-politicians in addition to providing geo-environmental policy, they feel this risk. So, they have found necessary the formation of global consensus to combat marine pollution to help jurists fill this gaps. By this means, while executive guaranteed requirements and laws can be formulated, the geopolitical consequences can be prevented and humanity can be led towards peace.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gaps of international marine law
  • Marine Pollution
  • Environmental Geopolitics
  • Geopolitics
احمدی، عباس، طهمورث حیدری موصلو و مجید نجات‌پور (1390). «تبیین ژئوپلیتیکی مسائل زیست‌محیطی»، نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، ش 4.
اسماعیلی شریف‌آباد، رضا (1380). «بررسی ابعاد حقوقی آلودگی دریایی در چارچوب حقوق بین‌الملل با نگرشی بر منطقه خلیج فارس»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشگاه شیراز.
اعتراض به ساخت جزایر مصنوعی در خلیج فارس، قابل دسترس در:   .http://hamshahrionline.ir/details/23945  
امیدی، علی (1386). «حقوق بین‌الملل و ساخت جزایر مصنوعی»، ماهنامه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، ش 238-237.
برامز، ب. (1368). حاکمیت در منابع طبیعی، ترجمه علی حیرانی نوبری، مجله حقوقی بین‌المللی، ش 11.
حافظ‌نیا، محمد‌رضا (1390). اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ سوم، مشهد، انتشارات پاپلی.
حسینی، ایرج و محمدرضا نساج ترشیزی (1383). «نقش شناورهای نظامی در آلودگی دریایی»، ششمین همایش بین‌المللی سواحل، بنادر و سازه‌های دریایی.
چرچیل، رابین و آلن لو (1390). حقوق بین‌الملل دریاها، ترجمه بهمن آقایی، چاپ هفتم، تهران، انتشارات گنجینه دانش.
دبیری، فرهاد و همکاران (1388). «بررسی اصول و مفاهیم حقوق بین‌الملل محیط زیست با نگاهی به توسعه پایدار»، فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست، دوره یازدهم، ش 3.
رمضانی ‌قوام‌آبادی، محمدحسین (1386). «نگاهی به اصل استفاده غیرزیان‌بار (پایدار) از سرزمین در حقوق بین‌الملل محیط زیست»، مجله علوم محیطی، تهران، سال چهارم.
ـــــــــــــ (1390). «پیشگیری و سرکوب جرایم زیست‌محیطی در پرتو اقدامات سازمان‌های غیردولتی در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، ش 75.
زمانی، سید قاسم (1385). «حقوق بین‌الملل دریاها و حفاظت از محیط زیست دریایی»، قابل دسترس در: http://www.vista.ir/article/214234.
طلایی، فرهاد (1390). حقوق بین‌الملل دریاها، تهران، انتشارات جنگل.
کاظمی، اصغر (1365). «وضعیت ناوهای جنگی در کنوانسیون جدید حقوق دریاها»، مجله سیاست خارجی، ش 1.
کاویانی‌راد، مراد (1390). «نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست‌محیطی و توسعه پایدار؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال چهارم، ش 1.
کریمی‌پور، یدالله (1388). ژئوپلیتیک کرانه‌های دریایی ایران از دیدگاه مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی،  تهران، انتشارات دانشگاه تربیت معلم.
کولایی، الهه و مهناز گودرزی (1388). «تهدیدهای زیست‌محیطی دریای مازندران و نقش کنوانسیون تهران در مقابله با آن»، فصلنامه علوم محیطی، سال هفتم، ش 1.
لویی بی، سون و همکاران (1390). حقوق بین‌الملل دریاها، ترجمه محمد حبیبی مُجنده، تهران، انتشارات جنگل.
میرحیدر، دره (1365). «جغرافیای سیاسی دریا‌ها»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال اول، ش 3.
Dodds, Klaus and David Atkinson (2009). Geopolitical Traditions, London, Routledge.
Draft Articles on Prevention of Transboundary Harm from Hazardous Activities with Commentaries (2004) Adopted by the International Law Commission at its fifty-third session.
Flemme, Maria (2004). Due Diligence in International Law, Master's Thesis, Faculty of Law University of Lund.
Kraska, James (2010). Resources Rights and Environmental Protection in China Martime Studies Institute.
Krivilev, Vladimir A. (2009). Geopolitics and Environmental Security, NATO Science  for Peace and Security Series C.
Marty, Frank (2001). "Managing International Rivers: Problems", Politics and Institutions, Vol. 421 of European University Studies,  Peter Lang.
Sands, Philippe (2003). Principles of International Environmental Law, 2nd Edition, Cambridge University Press.