ابعاد و آثار حقوقی جدایی بازار از نابازار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه امام صادق (ع)

2 دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر با نظر به بازارهای رقابت‌پذیر و رقابت‌ناپذیر، ضمن بررسی ابعاد و آثار ناشی از تفکیک بازار از نابازار، جایگاه آنها را در میان قواعد حقوق رقابت و حقوق خصوصی مورد مداقّه قرار می‌دهد. از آنجا که ابزار کنترل و نظارت بر بازارهای رقابت‌پذیر، حقوق رقابت و ابزار کنترل بازارهای رقابت‌ناپذیر، مقررات بخشی است، فهم ابعاد مترتب بر حقوق رقابت و حقوق خصوصی ناشی از این تفکیک، آثار وارده بر آنها را نیز تسهیل خواهد کرد؛ به نحوی که هم ارتباط اقتصاد خصوصی با اقتصاد دولتی را روشن می‌کند و هم نظرگاه بدیعی در نگرش به قوانین و مقررات، وضع قاعده بر بازارهای رقابت‌پذیر و رقابت‌ناپذیر، تأثیر و نفوذ قراردادهای خصوصی، دامنه شمول حقوق رقابت و در نهایت نسبت به اشخاص، ضمانت اجراها و نظارت‌پذیری‌ها ارائه خواهد کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Legal Aspects and Effects of the Contestable and None-Contestable Markets

نویسنده [English]

  • Mohammad Sadeghi 1
1
2
چکیده [English]

Abstract: The current paper with an analysis of the contestable and none contestable markets, deals with the legal aspects and effects of this division and examine their interaction. It also examines their place under competition law and private law rules. It further conclude that as market is the context of the private ownership and economy and natural monopoly, if it does not come under the ownership of the state, leads to the none contestable markets, then the legal regime for the control and regulation of the contestable markets is competition law while sector regulation is for the control and regulation of the none market sector. As such an understanding of the competition law and private law implication of this distinction helps to understand the implications of each legal regime. This approach also illustrates the differences between private and state owned economies and offers a better perception regarding laws and regulations of the contestable and none contestable markets, the scope of the private contracts, the scope of competition law and ultimately defines the sanctions and supervision methods in this respect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contestable and None Contestable Markets
  • Private Law
  • Completion Law
  • Private and State Owned Economy
  • Sector Regulation
  • Non-Compete Agreement
  • Non-trade Agreement
آخوندخراسانی، محمدکاظم (1409). کفایه‌الاصول، ج 2، قم، مؤسسه آل‌البیت لاحیاء التراث.
ابدالی، مهرزاد و محمدعیسی تفرشی (1383). «بررسی قراردادهای نامشروع (مغایر نظم عمومی) در حقوق فرانسه، انگلیس و ایران»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
اصغرنیا، مرتضی (1389). «بررسی ابعاد حقوقی نهاد تنظیم‌کننده مقررات بخشی در صنعت برق ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشگاه تهران.
امامى، سیدحسن‌ (بی‌تا). حقوق مدنى‌، تهران، انتشارات اسلامیه.
امانی، مسعود (1389). حقوق قراردادهای بین‌المللی نفت، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
امیری قائم‌مقام، عبدالحمید (1385). حقوق تعهدات، چاپ سوم، تهران، میزان.
انصاری دزفولی، مرتضی (بی‌تا). رسائل (اصول عملیّه)، ج2، قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
باقری، محمود (1385). «اقتصاد مبتنی‌بر بازار و کاستی‌های حقوق خصوصی»، تهران، مجله پژوهش حقوق و سیاست، ش 19.
باقری، محمود و محمد صادقی (۱۳۹۲).«حسبه؛ ابزار حقوق اقتصادی اسلامی در نظارت و کنترل بازارهای رقابت‌پذیر و رقابت‌ناپذیر»، دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی، دانشگاه فردوسی، ش ۴.
باقری، محمود و بهنام غفاری فارسانی (1391). «قلمرو حقوق رقابت از حیث اشخاص مشمول»، فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی، ش 65.
باقری، محمود و علی‌محمد فلاح‌زاده (1388). «مبانی حقوق عمومی حقوق رقابت (با نگاهی به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران)»، فصلنامه حقوق، دوره 39، ش 3.
بیگدلی، سعید (1392). تعدیل قرارداد، چاپ سوم، تهران، میزان.
حائری شاه‌باغ، سیدعلی (1387). شرح قانون مدنی، ج 1، چاپ سوم، تهران، گنج دانش.
حسینی، سیدشمس‌الدین و افسانه شفیعی (1386). «اثر قانون رقابت بر تسهیل رقابت، رقابتمندی و استاندارد زندگی»، پژوهشنامه بازرگانی، دوره 12، ش 45.
خدادادکاشی، فرهاد (1377). ساختار و عملکرد بازار؛ نظریه و کاربرد آن در بخش صنعت ایران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
خمینی (امام) سید روح‌الله (1382). القواعد الفقهیه و الاجتهاد و التقلید (تهذیب الاصول)، ج 3، قم، دارالفکر، کتابفروشى اسماعیلیان.‌
رنانی، محسن (1376). بازار یا نابازار؟ بررسی موانع نهادی کارایی نظام اقتصادی بازار در اقتصاد ایران، تهران، انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
سالواتوره، دومینیک (1386). تئوری و مسائل اقتصاد خرد، حسن سبحانی، تهران، نشر نی.
شهیدی، مهدی (1391). «تجاوز از حق»، مقالات حقوقی، چاپ سوم، تهران، مجد.
شهیدی، مهدی و علیرضا باریکلو (1381). «قرارداد عدم تجارت»، نامه مفید، ش 29.
شکوهی، مجید (1381). حقوق رقابت بازرگانی در اتحادیه اروپا، تهران، نشر میزان.
صادقی، محمد (1393). «تفکیک بازار از نابازار و تأثیر آن بر گستره اعمال حقوق رقابت»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
 صادقی ‌مقدم، محمدحسن (1386). تغییر در شرایط قرارداد، چاپ دوم، تهران، میزان.
صفایی، سیدحسین (1386). دوره مقدماتی حقوق مدنی، ج 2، چاپ پنجم، تهران، میزان.
 طهماسبی، علی و کوروش علی‌پور (1390). «اثر تقصیر و مسئولیت محض در ترغیب عامل زیان و زیان‌دیده به رعایت احتیاط»، مجله حقوقی دادگستری، ش 74.
غفاری فارسانی، بهنام (1391). «ضمانت اجراهای مدنی نقض قواعد حقوق رقابت»، رساله دکتری رشته حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
قنادان، محمود (1389). کلیات علم اقتصاد، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران.
محتشم دولتشاهی، طهماسب (1379). مبانی علم اقتصاد، تهران، خجسته.
محقق‌داماد، سیدمصطفی (1406هـ .ق). قواعد فقه، چاپ دوازدهم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى‌.
معمار‌نژاد، عباس و داود هادی‌فر (1388). «بررسی وجود انحصار طبیعی در بازار مخابرات ایران»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، سال سوم، ش 1، پیاپی 7.
منوری، حسین (1388). «نظارت دولت بر رقابت و انحصار اقتصادی در نظام حقوقی ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق عمومی، دانشگاه تهران.
نائینى، میرزا محمدحسین غروى (1373هـ .ق). منیه الطالب فی حاشیه المکاسب‌، تقریرات شیخ موسی بن محمد النجفی الخوانساری، تهران، المکتبه المحمدیه.
کاتوزیان، ناصر (1392). قواعد عمومی قراردادها، چاپ هشتم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کهندل، محمد (1387). بانک دولتی و غیردولتی در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
Ogus, Antony (1994). Regulation, Legal Form and Economic Theory, Clandon Press, Oxford.
Pavlínek, Petr (2008). "A Successful Transformation: Restructuring of the Czech Automobile Industry", Contributions to Economics, Physica-Verlag Heidelberg.
Pool, Jill (2006). Text book on Contract Law, Oxford: New York.