پیشنهاد روشی برای ارزیابی قوانین و مقررات با مطالعه موردی مقررات برگزاری مناقصات

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مشاور و پژوهشگر مرکز پژوهشهای مجلس در مناقصات و معاملات بخش عمومی

چکیده

هدف از این مقاله «طراحی و اجرای روشی برای ارزیابی مقررات» است. این روش مشتمل است بر: شناسایی وسیع و دقیق نقایص مجموعه مقررات حوزه مورد بررسی و سپس شمارش و دسته‌بندی این نقایص (به‌منظور تعیین فراوانی هریک از دسته‌ها) و سرانجام تعیین وزن (فشار) انواع نقایص احصا شده.
در پژوهش حاضر،با استفاده از روش بالا، بار «قوانین و مقررات برگزاری مناقصات بخش عمومی کشور» به‌صورت موردی بررسی ‌شده است.
دسته‌بندی نقایص، براساس روش پیشنهادی «سوِین اِنگ»1انجام شده است. در این دسته‌بندی، نقایص قانون به سه دسته اصلی «فنی»، «هدف ـ ابزار» و «ماهوی» تقسیم می‌شود.
تعیین تزاحم و تعارض مقررات، با استفاده از روش معروف به FMEA انجام ‌شده است. این روش براساس سه شاخص «بزرگی آسیب یا شدت هر مخاطره»، «بسامد یا درجه احتمال آن رخداد» و «امکان شناسایی یا رفع‌ آن مخاطره» به تعیین بار هر نقص می‌پردازد. در نتیجه می‌توان بار نسبی هریک از انواع نقایص بر محیط حقوقی مورد بررسی را تعیین‌ و بار انواع نقایص را با هم مقایسه کرد. در‌نهایت منشأ یا علت اصلی بروز مشکل در حوزه پژوهش، شناسایی می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Suggesting a Method for Laws and Regulations Assessment Case Study: Regulation of Tender Holding (in Public Sector)

نویسنده [English]

  • Shahram Halaj
چکیده [English]

Advisor and Researcher of Tendering and Transactions in Public Sector-
Research Center of Majlis (Parliament of Islamic Republic of Iran)
Abstract
This article is aimed to "design and perform a method for assessment of regulations". The method consists of three steps: recognition of regulations' flaws in the field of study precisely and comprehensively, enumerating and categorizing these flaws (in order to determine the frequency and burden of each category) and eventually determination of the force (burden) of each mentioned flaw.
In the present research, using the early method, "laws and regulations of Tender holding in the public sector of Iran" are checked as a case study. Categorizing flaws is accomplished based on the method suggested by Svein Eng. In this assortment, flaws of laws and regulations are divided into three main categories as "technical", "Means-end" and "Substantial".
Determination of the paradoxes and conflicts of the regulations is done by using a method which is known as FMEA in the industry. FMEA (Failure Mode and Effects Analysis) determines the weight of each flaw based on three indexes as "magnitude of hazard or severity of risk" (Severity), "frequency or probability degree of the occurrence" (Probability or Occurrence) and "ability of detection or eliminating the risk" (Detection). Therefore, it is possible to determine relative weight (regulatory burden) of each flaw in a given legal environment and compare all the weights. Finally, the origin or the main reason of flaw occurrences in the field of study is identified.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Regulation Assessment
  • Pathology of Laws
  • Methods of Legislation
  • Legislative Drafting Skills
  • Tender Holding
  • Public Procurement
آیین‌نامه اجرایی ارزیابی کیفی مناقصه‌گران یا آیین‌نامه بند «ج» ماده (12)  قانون برگزاری مناقصات (ابلاغ مهر 1385).
آیین‌نامه اجرایی ضوابط مربوط به خدمات مشاوره یا آیین‌نامه اجرایی بند «هـ» ماده (29) قانون برگزاری مناقصات (ابلاغ دی‌ماه 1388) و نیز نسخه منسوخ قبلی (ابلاغ مهر 1385).
آیین‌نامه اجرایی نظام مستندسازی و اطلاع‌رسانی مناقصات یا آیین‌نامه بند «د» ماده (23) قانون برگزاری مناقصات (ابلاغ آذر 1385).
آیین‌نامه اجرایی وظایف هیئت رسیدگی به شکایات یا آیین‌نامه اجرایی تبصره «2» ماده (8) قانون برگزاری مناقصات (ابلاغ اسفند 1389).
آیین‌نامه تهیه فهرست مناقصه‌گران صلاحیتدار معرفی‌شده توسط مراجع ذی‌صلاح دولتی یا آیین‌نامه بند «الف» ماده (26) قانون برگزاری مناقصات (ابلاغ مهر 1385).
احراری، حمیدرضا (1382). «مبانی نظری طرح برگزاری مناقصات»، مجلس و پژوهش، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
بختیار، مصطفی (1382). مستندات دوره آموزشی تجزیه و تحلیل حالات بالقوه شکست و اثرات آنها (FMEA)، تهران، شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران.
پناهی، علی و لیلا بندری (1382). «ابعاد اقتصادی مناقصات دولتی و ویژگی‌های فرایند حاکم»، مجلس و پژوهش، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
دبیری، غلامرضا (1383). آنالیز حالات بالقوه خرابی و آثار آن (FMEA) مفاهیم و روش پیاده‌سازی، ترجمه و تألیف: غلامرضا دبیری. مهدی غدیری‌ثانی و حیدر ودایع‌خیری، تهران، آتنا شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو).
رابین ای‌مک‌درموت، ریموند‌جی ویکولاک و مایکل آر بیوگارد (1379). روش‌های تجزیه و تحلیل عوامل شکست و آثار آن (عنوان اصلی: The Basics of FMEA). ترجمه مریم نوشاد حقیقی، تهران، شرکت طراحی مهندسی و تأمین قطعات ایران‌خودرو (ساپکو).
قانون اساسنامه هیئت رسیدگی به شکایات (1388).
قانون برگزاری مناقصات (ابلاغ بهمن 1383).
مرکز مالمیری، احمد (1391). «تأثیر کمیت و کیفیت مقررات بر محیط کسب‌وکار»، مرکز پژوهش‌های مجلس، گزارش 12313.
مصوبات سالانه تعیین «نصاب معاملات براساس شاخص بهای کالاها و خدمات اعلام شده توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» یا مصوبات مستند به تبصره «1» ماده (3) قانون برگزاری مناقصات.
میدری، احمد (1385). نظری اجمالی بر ارزیابی قوانین و مقررات، ضرورت‌ها و پیشنهادها، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
وکیلیان، حسن (1390). گفتارهایی در قانون و قانونگذاری (مجموعه مقالات)، تهران، مرکز پژوهش‌های  مجلس شورای اسلامی.