تأثیر اصلاح یارانه بر مصرف حامل انرژی در ایران: مطالعه موردی مصرف بنزین، نفت و گازوئیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله به بررسی اثر تغییر در حامل‌های انرژی همچون قیمت نفت، بنزین و گازوئیل بر مصرف آن طی دوره 1390-1350 در ایران با استفاده از روش خودرگرسیون‌برداری (VAR) پرداخته شد. نتایج به‌دست آمده از توابع کنش و واکنش نشان می‌دهد که مصرف نفت بنزین و گازوئیل بر اثر تغییر قیمت این فرآورده ابتدا به‌صورت کاهشی بوده است و در مدت زمان کوتاهی افزایش خواهد یافت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که با تغییرات قیمت حامل‌های انرژی، به تنهایی اثر چندانی بر مصرف این فرآورده نخواهد داشت. با توجه به این شرایط پیشنهاد می‌شود جهت کاهش مصرف این حامل‌ها در کشور از به‌کارگیری سیاست‌های قیمتی (افزایش قیمت نفت، بنزین و گازوئیل) به‌عنوان تنها ابزار سیاستگذاری به‌شدت پرهیز شود. همچنین نتایج حاصل از علیت گرنجری بیانگر این موضوع بوده که یک علیت یک‌سویه از سمت مصرف حامل‌های انرژی به سمت قیمت آنها وجود دارد. همچنین نتایج علیت گرنجری این آزمون نشان می‌دهد که برای کاهش مصرف نفت، بنزین و گازوئیل نمی‌توان تنها متکی به راهکارهای قیمتی بود و برای کاهش در مصرف حامل‌های انرژی بایستی به راهکارهای غیرقیمتی ازجمله اصلاح الگوی مصرفی خانوارها اقدام کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Subsidy Reform on Energy Consumption in Iran: A Case Study of Gasoline, Oil, and Gas Oil Consumption

نویسندگان [English]

  • Farkhonde Jebelameli 1
  • Yazdan Gudarzi Farahani 2
1
2
چکیده [English]

This paper examines the effect of energy price changes of oil, gas and gasoline on their consumption during 1350-1390 in Iran using vector autoregressive (VAR) model. The results obtained from Impulse Response Functions (IRF) reveal that the consumption of gas and gasoline initially decreases by increasing their prices but would start to rise after a short period. These results suggest that changes in energy prices alone do not have a noticeable effect on the consumption of these products. Therefore, it is suggested that in order to decrease the consumption of energy products in the country we shouldn’t apply pricing policies (increasing the price of oil, gas, and gasoline) as the only policy-making tool. Also, the result obtained by Granger causality shows that there is a unidirectional causality from consumption of energy products to their prices. Moreover, Granger causality test results also show that consumption reduction of oil, gas and gasoline cannot be achieved byonly pricing strategies and in order to reduce the consumption of energy products it is needed to apply non-pricing strategies such as revision of households’ consumption patterns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Targeted Subsidies
  • Energy
  • Vector Auto Regressive Models
  • Granger Causality

مراجع

آخانی، زهرا (1378). «بررسی عوامل مؤثر برمصرف بنزین در کشور»، مجله برنامه و بودجه، ش 43 و 44.
احمدزاده، لادن (1392). «بررسی اثرات رفاهی حذف سه دهک درآمدی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران.
اسلامی اندارگلی، مجید؛ حسین صادقی و محمد محمدی خبازان (1392). «تأثیر اصلاح قیمت حامل‌های انرژی بر بخش‌های مختلف اقتصادی با استفاده از جدول داده ـ ستانده»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، ش 2.
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اداره حساب‌های اقتصادی، گزارش حساب‌های ملی سال 1390.
رازینی، ابراهیم علی و محمدحسن صبوری دیلمی (1388). «بررسی اثرات اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها بر مصرف بنزین در ایران»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی سال سوم، ش 2.
سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت کشور، اطلاعات انرژی کشور، سال 1390.
عباسی‌نژاد، حسین و یزدان گودرزی فراهانی (1392). اقتصادسنجی کاربردی با نرم‌افزارهای Eviews و Microfit، انتشارات نور علم، همدان.
عزیزی، مهشید، شهاب کاظمی و طاهره علی حیدری بیوکی (1391). «تحلیل آثار تورمی اصلاح قیمت حامل‌های انرژی در مبحث هدفمندی یارانه‌ها با رویکرد مدیریت اقتصاد»، اولین کنفرانس بین‌المللی نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی، تهران.
مهرگان، نادر و محمود قربانی (1388). «تقاضای کوتاه‌مدت و بلندمدت بنزین در بخش حمل‌ونقل»، فصلنامه پژوهشنامه حمل‌ونقل، ش 24.
نوفرستی، محمد (1378). ریشه واحد و هم‌جمعی در اقتصاد سنجی. تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
وزارت نیرو، معاونت امور انرژی: ترازنامه انرژی، سال 1390.
پرمه، زواره (1384). «بررسی یارانه انرژی و آثار افزایش قیمت حامل‌های انرژی بر سطوح قیمت‌ها در ایران»، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، شماره ٣٤.
پیرایی، خسرو و محمدرضا شهسوار (1387). «ارزیابی یارانه‌ها و مالیات‌های غیرمستقیم از جنبه رفاه اجتماعی در ایران»، پژوهشنامه اقتصادی، ش 14.
Brons, Martijn, Peter Nijkamp, Eric Pels and Piet Rietveld (2008). "A Meta Analysis of the Price Elasticity of Gasoline Demand", A SUR Approach, Energy Economics, 30 (5).
Dahl, C. A. (1979). "Consumer Adjustment to a Gasoline Tax." The Review of Economics and Statistics 61 (3).
Frend, L. Caroline and I. Cheistine Walich (1995). "Raising Household Energy Prices in Poland Who Gains? Who Loses?", Policy Research Working Paper.
Hope, Einar and Balbir Singh (1995). "Energy Price Increases in Developing Countries Case Studies of Colombia, Ghana, Indonesia, Malaysia, Turkey, and Zimbabwe", The World Bank Policy Research Department Public Economics Division.
Jensen, Jesper and David Tarr (2002). Trades, Foreign Exchange Rate, and Energy Policies in Iran: Reform Agenda, Economic Implications, and Impact on the Poor.
Sims, C. A. (1980(. "Macroeconomics and reality", Econometrica 48.
Social and Economic Development, Group Middle East and North Africa Region. Iran ـ Medium Term Framework for Transition, Converting oil Wealth to Development: Economic Memorandum, April 30, (2003).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار