حمایت از مصرف‌کننده در قراردادهای بیمه براساس عدالت معاوضی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد حقوق تجاری اقتصادی بین‌المللی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران

چکیده

عواملی چند در قرارداد بیمه موجب شده تا تأمین منافع شرکت‌های بیمه‌گر که یکی از طرفین قرارداد هستند به‌آسانی امکان‌پذیر شود. ساختار پیچیده قرارداد بیمه‌ای‌، الحاقی بودن و عدم‌ اطلاعات کافی و مشکلات روان‌شناختی که بیمه‌گذاران با آن مواجه‌‌اند، از جمله این عوامل محسوب می‌شود. بنابراین استفاده از بعضی ابزارهای حقوقی به‌منظور اصلاح این ساختار ناعادلانه اجتناب‌ناپذیر است. حقوق قراردادهای بیمه با رویکرد حمایتی از مصرف‌کننده بیمه، مناسب‌ترین روش برای بازگرداندن تعادل به قرارداد بیمه است. شاید یکی از بهترین نمونه‌ها «اصول حقوق قراردادهای بیمه اروپا» باشد که برای کشورها قابل اقتباس بوده و طیف وسیعی از تعهدات پیش‌قراردادی و روابط قراردادی طرفین را پوشش می‌دهد. استفاده از این اصول در حقوق قراردادهای بیمه‌ در ایران می‌تواند تضمین‌کننده منافع چشمگیری برای تأمین عدالت معاوضی در این قراردادها باشد. در این مقاله اصلی‌ترین عوامل تأثیرگذار بر خروج قرارداد بیمه از حالت تعادل قراردادی مورد بررسی قرار گرفته و مهم‌ترین اصول حاکم بر شیوه برقراری توازن و عدالت در آن تشریح شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Protection of Consumers in Insurance Contracts Based on Commutative Justice

نویسندگان [English]

  • Mohmoud Bagheri 1
  • Marjan Fazeli 2
چکیده [English]

Several factors in insurance contracts have led to a situation in which the interests of the insurance companies, as a party of the contract, are provided easily. Among these factors are the complex structure of insurance contract, its adhesive nature, and lack of adequate information and psychological problems in the insured. So using some legal strategies for correcting the unjust structure is inevitable. The law of insurance contracts, with an approach to protection of insurance consumers, is the most proper solution for restoring balance to insurance contracts. "The Principles of European Insurance Contract Law" may be one of the best examples, which could be adopted by other countries and covers a wide range of pre-contractual and contractual obligations of the parties. Using these principles in Iranian law of insurance contracts could guarantee numerous benefits for implementing commutative justice in insurance contracts. The article examines the most basic factors affecting contractual imbalance of insurance contracts and explains the principles of how to create balance and justice in these contracts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Insurance Contract
  • Adhesion Contract
  • Information Asymmetry
  • Market Failure
  • Rights of Insurance Consumers
  • Doctrine of Reasonable Expectations

مراجع

1. آوانسیان، آنوشان (1367)، «اصل حسن نیت»، پژوهشنامه بیمه، ش 12.

2. انصاری، مهدی (1390). تحلیل اقتصادی حقوق قراردادها، چاپ اول، تهران، انتشارات جاودانه.

3. حبیبی، محمود (1389). تفسیر قراردادهای تجاری بین‌المللی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.

4. شهیدی، مهدی (1382). تشکیل قراردادها و تعهدات، جلد 3، تهران، نشر مجد.

5. عابدیان، میر‌حسین و عبدالعظیم خروشی (1388). «تعهدات پیش‌قراردادی بیمه‌گر و جای خالی آن در لایحه بیمه تجاری»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 50.

6. علی‌آبادی، ایرج (1369). «حمایت از مصرف‌کننده بیمه»، مجله صنعت بیمه، ش 18.

7. علیزاده، مهدی (1384). «مبانی اصل حسن نیت و رفتار منصفانه در قراردادها»، مجله الهیات و حقوق، ش 15.

8. کاتوزیان، ناصر (1384). «تفسیر قرارداد»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 70.

9. _____ (1378). «محدودیت‌های آزادی قراردادی بر‌مبنای حمایت از مصرف‌کننده»، فصلنامه حقوق، ش 38.

  1. کاویانی، کوروش (1388). «مبانی و آثار همپوشانی تعهدات بیمه‌های اجتماعی»، پژوهش حقوق و سیاست، ش 26.
  2. نصرتی، مهدی (1389). «استفاده از رویکرد اقتصاد رفتاری برای سازمان‌های بیمه‌گر»، همایش بین‌المللی صنعت بیمه چالش‌ها و فرصت‌ها، قابل دسترسی در:
http://www.ses.ac.ir/files/office/user_folders/ses.

  1. Baker, Toni and Peter, Siegelman (2011). Law and Economics after the Behavioral Turn, Learning from Insurance, Available at www. law.harvard.edu/ programs/.../baker.pdf.
  2. Bar-Gill, Oren (2006). "The Behavioral Economics of Consumer Contracts", Minnesota Law Review, Vol. 1.
  3. Drobak, John (1999). The Elgar Companion to the Law and Economics, Edward Elgar Publishing.
  4. Harel, Alon (2009). On the Optimal Regulation of Unread Contracts, Available at www.http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=147377.
  5. Heiss, Helmet (2012). Insurance Contract Law between Business Law and Consumer Protection, Available at www.schulthess.co/Heiss-Helmut/Insura.
  6. Insurance Co. of North America V. Electronic Purification Co. (1967) 67 C2d 679.
  7. Keeton, Rabert (1969). Insurance Law Right At Variance With Policy Provisions, Harvard Law Review.
  8. Kessler, Fridrich (1943). Contract of Adhesion Some Thoughts about Freedom of Contract, Available at http://digitalcommons.law.yale.edu/cgi/ viewfss_papers.
  9. Luik, Olvi (2011). "Do the Principle of European Insurance Contract Law Go Too Far in Protecting Policyholder", Juridica International, Vol. 18.
  10. MacPherson C. B. (1985). The Rise and Fall of Economic Justice and Other Essays, Oxford Oxford University Press.
  11. Monti, Alberto (2001). The law of Insurance Contracts In China, a comparative Analysis of Policyholders Right, International Centre for Economic Research in its series ICER Working Papers with no. 28.
  12. Nicoll, Chris Charles (2009). Perception of Fairness in Consumer Insurance Contracts, Available at www.ssrn.com/abstract=1433621.
  13. Rodney, Lester (2009). Consumer Protection Insurance, Available at www.worldbank.org/nbf.
  14. Wandit, Manfred and Ünan Samim (2012). Transparency in Insurance Law, report of association international de droit Assurance, availabli at www.hof.unifrankfurt.de/iversr/.../Transparency_general_principle.pdf‎.
  15. Wilhelmsson, Thomas (2004). "Varieties of Welfarism in European Contract Law", European Law Journal, Vol. 10, No. 6.
  16. Ziv-Av, Dorn (2006). Competition Versus Regulation in Insurance Market, Available at http://www.emle.org/_data/Doron_Ziv,Competition_versus_Regulation _in_the_Insurance_Market.pdf.
مجلس و راهبرد

دوره 20، شماره 74
تابستان 1392
صفحه 99-134

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار