روش‌های نظارت بر رفتار حرفه‏ای نمایندگان پارلمان؛ با تأکید بر حقوق ایران

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی

2 کارشناسی ارشد حقوق عمومی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

با فراگیری اصل نظارت در حقوق عمومی، صیانت از اعتماد عمومی به نمایندگان، دولت حقوقی و اصل برابری همه‏ شهروندان در مقابل قانون، نظارت بر رفتار نمایندگان پارلمان امری بدیهی است. اهمیت روش‌های نظارت بر رفتار نمایندگان و نقش آن در کارآمدی نهاد نظارت حرفه‏ای، بیانگر ضرورت توجه قانونگذار به این موضوع است و لازمه‏ آن، معرفی و تحلیل این روش‌هاست. پرسش اصلی مقاله حاضر این است که روش‌های نظارت بر رفتار حرفه‏ای نمایندگان کدام‏اند؟ کشورهای پیشگام در این عرصه از روش‌های اعلام منظم و اتفاقی منافع، محدود بودن نمایندگان در دریافت عایدات خارج از پارلمان و همچنین روش‌های نظارت غیرمالی از قبیل شکایت مردم از نقض قواعد رفتاری نمایندگان و کنترل نحوه‏ تعامل نمایندگان با لابی‏ها همراه با توجه به شأن و منزلت نمایندگان، استفاده می‏کنندکه شایسته است نهاد قانونگذاری در کشورمان با عنایت به فرهنگ حقوقی موجود از این روش‌ها بهره گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Methods for Supervising the Professional Conduct of Members of Parliament; with the Emphasis on Iranian Law

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Vizheh 1
  • Azad Rezaei 2
چکیده [English]

Regarding pervasiveness of the supervision issue in public law, protection of public confidence to representatives, rule of law, and principle of equality of all citizens before the law, it is obvious that the members of the parliament must be supervised. The importance of methods for supervising the conduct of members of parliament and their roles in effectiveness of the professional supervision represents the necessity of the legislative consideration and necessitates introduction and analysis of the methods. The main question of the article is about methods for supervising the professional conduct of members of parliament. The leading countries in the field use regular and occasional declaration of interests, limiting representatives in reception of revenues from out of parliament as well as methods for nonfinancial supervision such as complaints against violations of code of conduct of representatives, control of interaction between representatives and lobbyists, and attention to status of representatives. Iranian legislature should use these methods with regard to the existing legal culture.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Members of Parliament
  • Conflict of Interests
  • Financial Supervision
  • Nonfinancial Supervision
  • Supervising the Professional Conduct of Representatives

مراجع

1. آلد، ویلیام (1386). «گزارش دارایی‌های مقامات عمومی (2)»، ترجمه مهسا شعبانی، مرکز پژوهش‏های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی، شماره مسلسل 8553.

2. بشیریه، حسین (1381). دیباچه‏ای بر جامعه‏شناسی سیاسی ایران: دوره جمهوری اسلامی، تهران، نگاه معاصر.

3. بانک توسعه آسیا (1389). سیاست‌های ضدفساد در آسیا و اقیانوسیه: چارچوب قانونی و سازمانی مبارزه با فساد در بیست‌ویک کشور آسیا و اقیانوسیه، ترجمه مؤسسه موج، پرویز قاسمی و آزیتا گل‌زاده، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اقتصادی.

4. _____ (1387). جامعه‌شناسی سیاسی، چاپ یازدهم، تهران، نی.

5.جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر (1385). ترمینولوژی حقوق؛ حاوی اصطلاحات: رشته‌های حقوق، علوم سیاسی و اقتصادی و تاریخ حقوق و رشته‌های مختلف فقه اسلامی، چاپ شانزدهم، تهران، گنج دانش.

6. زارعی، محمد‌حسین (1384). مطالعه تطبیقی مجالس قانونگذاری ایران و برخی کشورهای جهان، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی.

7. _____ (1389). نقش کمیسیون‌های داخلی در نظارت پارلمانی (مطالعه تطبیقی)، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی.

8.طرح نظارت مجلس بر امور نمایندگان، 4/7/1389.

9. عامری، فائزه و احمد مرکز مالمیری (1387). «مطالعه تطبیقی راجع به تدوین مجموعه قواعد پارلمانی در برخی از کشورها»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی، شماره مسلسل 9582.

  1. قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل، مصوب 11/10/1373 مجلس شورای اسلامی.
  2. قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان، مصوب 15/1/91 مجلس شورای اسلامی.
  3. کوهکن، علیرضا و سمانه موحدی (1390). «نحوه نظارت بر درآمدهای مالی نمایندگان و مقامات دولتی فرانسه»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی، شماره مسلسل 11939.
  4. گروه کارشناسان (1389). «رژیم اخلاقی حاکم بر رفتار نمایندگان در پارلمان‌های دنیا»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات سیاسی، شماره مسلسل 10399.
  5. وکیلیان، حسن (1390). «نظارت بر رفتار نمایندگان»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی، شماره مسلسل 12221.
    1. Alder, John and et al. (2002). General Principles of Constitutional and Administrative Law, New York, Palgrave Macmillan, Fourth Edition.
    2. Amer, Mildred (2009). "Congressional Gifts and Travel: Proposal in the 109th Congress", in: Congress of the U.S: Committees, Rules and Procedures, Thomason (ed.), New York, Nova Science Publishers, Inc.
    3. Beetham, David (2006). Parliament and Democracy in the Twenty-first Century: a guide to good practice, Geneva, Inter-Parliamentary Union.
    4. Burgmann, Meredith (2003). "Constructing Codes: Pitfalls and Challenges", in: Ethics and political practice: perspectives on legislative ethics, Preston and Sampford (eds.), London, The Federation Press, Routledge.
    5. Clark, Kathleen (2001). "Regulation the Conflict of Interest of Government Officials", in: Conflict of Interest in the Professions (Practical and professional ethics series), Davis and Stark (eds.), New York, Oxford University Press.
    6. Fenwick, Helen and Phillipson, Gavin (2003). Constitutional and Administrative Law (The Cavendish Q and A series), London, Cavendish Publishing Limited, Fourth Edition.
    7. Guide to the Code of Conduct, Available online at: http://www.publications. parliament.uk/ pa/ld/ldcond/code.pdf.
    8. Lochrie, James (2003). Meeting Procedures: Parliamentary Law and Rules of Order for the 21st Century, Maryland, the Scarecrow Press.
    9. Petersen, R. Eric (2009). "Executive Lobbying: Statutory Controls", in: Congress of the U.S: Committees, Rules and Procedures, Thomason (ed.), New York, Nova Science Publishers, Inc.
    10. Rathamarit, Niyom and et al. (2008). Codes of Conduct for Parliamentarians (A Comparative Study), Bangkok, King Prajadhipok’s Institute.
    11. Stapenhurst, Rick and Pelizzo, Riccardo (2004). Legislative Ethics and Codes of Conduct, Washington, D.C., World Bank Institute.
    12. The Code of Conduct for Members of Parliament, Available at http://www.publications.parliament.uk/pa/cm200809/cmcode/735/73502.htm#a6.
    13. The Code of Conduct for Members of Parliament and the Pecuniary Interest Register, Parliament of New Sought Wales, Available at http://www.parliament. nsw.gov.au/prod/parlment/publications.nsf/key/CodeofConduct/$File/18+Code+of+ Conduct.pdf.
    14. The Code of Conduct for Members of the House of Lords, Available online at: http://www.publications.parliament.uk/pa/ld/ldcond/code.pdf.
Wilson, Howard. R (2003). "Ethics Counsellor to the Government: The Canadian Experience", in: Ethics and political practice: perspectives on legislative ethics, Preston and Sampford (eds.), London, The Federation Press, Routledge.

مجلس و راهبرد

دوره 20، شماره 74
تابستان 1392
صفحه 35-74

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار