ارزیابی وضعیت سنجش هزینه‌های جرم در نظریه انتخاب عقلانی: مطالعه موردی بزهکاران جرائم کلاهبرداری، سرقت و ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین‌الملل آیت‌الله آملی، آمل (نویسنده مسئول)؛

2 استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم‌شهر، قائم‌شهر؛

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی هزینه‌های رسمی و غیررسمی جرم به روش پیمایشی - توصیفی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش مجرمان محکوم به حبس در جرائمی مانند سرقت، کلاهبرداری و ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی در شهر تهران هستند که در سال 1398 از زندان آزاد شده‌اند. با استفاده از روش نمونه‌گیری جامعه ‌در دسترس 150 نفر به عنوان حجم نمونه نهایی انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات در مطالعه حاضر، پرسش‌نامه محقق‌ساخته بود که روایی محتوایی و صوری آن با استفاده از نظر سه متخصص تأیید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ 81/0 محاسبه شد. پس از تبیین داده‌های جمعیت‌شناختی، توزیع فراوانی و درصد پاسخ سؤالات، به منظور تجزیه داده‌ها از روش‌های آزمون تحلیل واریانس چندراهه و آزمون t و برای مشخص کردن تفاوت بین گروه‌ها از آزمون توکی استفاده شده است. بر‌اساس یافته‌های این پژوهش؛ بررسی هزینه‌های رسمی و غیررسمی جرم در کلاهبرداران بیش ‌از سارقان و در سارقان بیش از مرتکبان جرم ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی است. همچنین در مقام ارزیابی هزینه‌های رسمی و غیررسمی، به‌طور‌کلی کلاهبرداران به هر دو نوع هزینه توجه کافی دارند، سارقان بیش از هزینه‌های رسمی به هزینه‌های غیررسمی تأکید دارند و مرتکبان جرم ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی توجه کمّی به هزینه‌های رسمی و اجتماعی دارند. دلیل اختلاف در وضعیت ارزیابی هزینه‌های جرم به ماهیت جرم‌شناختی جرائم بازمی‌گردد؛ به این معنا که کلاهبرداران به عنوان بزهکاران یقه‌سفید با آگاهی مرتکب جرم می‌شوند و مرتکبان جرم ایراد ضرب‌و‌جرح عمدی به عنوان بزهکاران یقه‌آبی، مرتکب جرائم هیجانی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Assessing the State of Crime Cost Measures: A Case Study of Delinquent Fraud, Robbery and Intentional Assault

نویسندگان [English]

  • Abbas Karimnejad 1
  • Mahdi Esmaeili 2
  • Hassan Hajitabar Firouzjaee 2
1 Doctoral student of criminal law and criminology, Islamic Azad University, Ayatollah Amoly International Branch, Amol (corresponding author);
2 Assistant Professor, Department of Law, Islamic Azad University, Qaimshahr Branch, Qaimshahr;
چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the formal and informal costs of crime by employing a descriptive survey method. The statistical population of this study consists of those convicted of robbery, fraud and intentional assault and released from prison in 1989. Using the available sampling method, 150 individuals were selected as the final sample size. The data-gathering tool used was a researcher-made questionnaire, which was validated by the opinions of three experts. In addition, its reliability was calculated using the Cronbach’s alpha coefficient of 0.81. After explaining the demographic data and distributing the frequency and percentage of questions answered, multivariate analysis of variance and t-test were used for data analysis and the Tukey test was used to determine the differences between groups. According to the findings of this study, investigation of official and informal crime costs of fraud is greater in thieves and in thieves is greater than in the perpetrators of deliberate assault. Also, when assessing formal and informal costs, in general, fraudsters pay close attention to both types of costs, thieves focus on informal costs more than formal costs and perpetrators of deliberate assault and crime pay little attention to official and social costs. The reason for the discrepancy in the assessment of crime costs is due to the forensic nature of the crime, simply put, the fraudsters regarded as white collar criminals knowingly commit the crime, whereas the perpetrators of deliberate assault and intentional assault are regarded as blue collar criminals as they commit spontaneous crimes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rational Choice
  • Crime Costs
  • Punishment
  • Social Exclusion
  • Cost-benefit
  1. استونر، جیمز و دیگران (1379). مدیریت، ترجمه علی پارسیان و سیدمحمد اعرابی، تهران، انتشارات دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
  2. اسمارت، جی. جی (1378). «فلسفه اخلاق» در پل ادواردز، فلسفه اخلاق (از دایره‌المعارف فلسفه)، ترجمه انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.
  3. آلیسون، گراهام. تی (1364). شیوه‌‌های تصمیم‌‌گیری در سیاست خارجی؛ تفسیری بر بحران موشکی کوبا، ترجمه منوچهر شجاعی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
  4. بنسون، مایکل. اس و سالی سیمپسون (1391). جرائم یقه‌‌سفیدی: رویکردی فرصت‌‌مدار، ترجمه اسماعیل رحیمی‌‌نژاد، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  5. بونی. اس. فیشر و پی. لب استیون (1393). دانشنامه بزه‌‌دیده‌‌شناسی و پیشگیری از جرم، ترجمه اساتید حقوق کیفری و جرم‌‌شناسی، زیرنظر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، جلد دوم، تهران، نشر میزان.
  6. پاک‌‌نهاد، امیر (1394). سیاست جنایی ریسک‌‌مدار، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  7. پتریک، فیتز (1381). نظریه رفاه، سیاست اجتماعی چیست؟ ترجمه هرمز همایون‌پور، چاپ اول، تهران، گام نو.
  8. پرادل، ژان (1394). تاریخ اندیشه‌های کیفری، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دهم، تهران، انتشارات سمت.
  9. جوان‌جعفری، عبدالرضا و سید‌محمد‌جواد ساداتی (1390). «از سزاگرایی کلاسیک تا سزاگرایی نوین»، آموزه‌های حقوق کیفری، سال اول، ش 2.
  10. رحیمی‌‌نژاد، اسماعیل (1394). جرم‌‌شناسی، چاپ چهارم، تبریز، انتشارات فروزش.
  11. رضوانی، سودابه (1396). مفهوم خطرناکی در گستره علوم جنایی، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  12. سیمپسون، سالی و دیوید ویزبرد (1394). جرم‌شناسی جرائم یقه‌سفیدان، ترجمه حمیدرضا دانش‌ناری و آزاده صادقی، تهران، انتشارات مجد.
  13. غفاری، غلامرضا و محمدباقر تاج‌الدین (1384). «شناسایی مؤلفه‌های محرومیت اجتماعی»، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال چهارم، ش 17.
  14. گیدنز، آنتونی و کارن بردسال (1384). جامعه‌شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، چاپ اول، تهران،‌ نشر نی.
  15. لیتل، دانیل (1388). تبیین در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالکریم سروش، چاپ پنجم، تهران، نشر صراط.
  16. مگوایر، مایک، راد مورگان و رابرت ریثر (1389). دانشنامه جرم‌‌شناسی آکسفورد، جلد اول، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  17. منوچهری، عباس (1390). رهیافت و روش در علوم سیاسی، تهران، انتشارات سمت.
  18. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1391). تقریرات درس جامعه‌‌شناسی جنایی، دوره کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌‌شناسی، بازبینی و ویرایش مجید صادق‌‌نژاد نایینی، تهران، انتشارات دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی.
  19. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین و حمید هاشم‌بیگی (1396). دانشنامه جرم‌شناسی، چاپ پنجم، تهران، انتشارات گنج دانش.
  20. ویلیامز، فرانک پی و مک‌شین، ماری. لین.دی (1386). نظریه‌‌های جرم‌‌شناسی، ترجمه حمیدرضا ملک‌‌محمدی، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان.
  21. وینتر، هارولد (1394). اقتصاد جرم، ترجمه حمید بهره‌مند بگ‌نظر و زهرا ساکیانی، تهران، دادگستر.
  22. هابز، دیود (1388). جستاری در باب اصول اخلاق، ترجمه مجید داودی، چاپ اول، تهران، نشر مرکز.
  23. Black .M.A. (1990). Black’s Law Dictionary, 6th Edition, West Publishing.
  24. Hedstorm, Peter (2004). Rational Choice and Sociology, The New Palgrave Dictionary of Economy.
  25. Hugli, Aanton (2001). "Utilitarianism", in: Joachim Ritter (Hrsg), Historisches Wörterbuch der Philosophie, Band 11.
  26. Melken, David (2002). White Collar Crime, The Oxford Handbook of Criminology, Editerd by Mill Maguaire.
  27. Ooms, Erik (2010). Amartya Sex and Rational Choice, in www.britannica.com/eb/artical/.
  28. Siegel, larry (2011). Criminology, Wadsworth, Fourth Edition.
  29. Sutherland, Edwin (1949). White-Collar Crime, New York, Dryden Press.
  30. Walters. Glenn. D. (1990). The Criminal Lifestyle, London, Sage Publication.