رویکرد حمایتی حقوق کیفری ایران در قبال بزه‌دیدگان اسیدپاشی (با تأکید بر قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه‌دیدگان ناشی از آن مصوب 1398/07/21)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشگاه میبد؛

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم شناسی، دانشگاه میبد؛

چکیده

جرم اسیدپاشی در زمره جرائم علیه تمامیت جسمانی اشخاص قرار می‌گیرد که به علت ماهیت بسیار خشن و نتایج زیان‌بار ناشی از آن موجب آسیب و صدمات جسمانی و روانی جبران‌ناپذیری بر فرد بزه‌دیده می‌شود. بنابراین لازم است علاوه‌بر قوانین و مقررات شکلی و ماهوی که به‌طور عام برای حمایت از تمامی بزه‌دیدگان وضع شده است، قوانین و مقررات ویژه‌ای نیز برای بزه‌دیدگان اسیدپاشی با توجه به شرایط و اوضاع و احوال آنان وضع کرد. از‌این‌رو مقنن ایران در اقدامی شایسته تحت تأثیر آموزه‌های بزه‌دیده‌شناسی و آگاهی از شرایط خاص بزه‌دیدگان اسیدپاشی اقدام به تصویب «قانون تشدید مجازات اسیدپاشی و حمایت از بزه‌دیدگان ناشی از آن» کرد. به‌رغم حمایت‌هایی از قبیل جبران خسارت‌های مادی و معنوی و پرداخت هزینه‌های درمان بزه‌دیده، ارائه خدمات روان‌شناختی، مددکاری و توانبخشی که در قانون یاد شده برای بزه‌دیدگان اسیدپاشی وضع شده؛ اما متأسفانه مقنن از موضوعاتی همچون عدم پیش‌بینی جبران خسارت بیکاری، لزوم برخورداری از وکیل تسخیری، نادیده‌انگاری نقش سازمان‌های مردم‌نهاد برای حمایت از بزه‌دیدگان اسید‌پاشی، لزوم برخورداری از خدمات حقوق به نحو الکترونیکی و لزوم صدور قرار بازداشت در راستای امنیت بزه‌دیده غافل بوده است. ضرورت نوشتار حاضر که به صورت «توصیفی - تحلیلی» است، نوپا بودن حمایت از بزه‌دیدگان اسیدپاشی است و هدف بنیادین آن تحلیل نوآوری‌ها و استخراج کاستی‌های حقوق بزه‌دیدگان اسیدپاشی و در نهایت ارائه پیشنهادهایی جهت رفع کاستی‌هاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Iranian Criminal Law’s Supportive Approach to Victims of Acid Attacks (With Emphasis on the Law of Intensification of Punishment for Acid Attacks and the Protection of its Victims, Approved on 2019/10/13)

نویسندگان [English]

  • Hamid Rostaei Sadrabadi 1
  • Hadi Mersi 2
1 Assistant Professor, Department of Islamic Jurisprudence and Law, Meybod University;
2 PhD student in Criminal Law and Criminology, Meybod University;
چکیده [English]

Acid attack is one of the crimes against the whole physical integrity of individuals, which due to its very violent and horrific nature and the harmful consequences results in harm and irreparable physical and psychological damage to the victim. In addition to the procedure and substantive rules and regulations that have been generally enacted to protect victims, special procedure and substantive rules need to be followed, depending on the specific circumstances of the victims of the acid attack to support them. Therefore, the Iranian legislature, in a decent measure under the influence of victimization learning and knowledge of the specific circumstances of acid attack victims, passed " The punishment intensification law of acid attacks and protects its victims." Despite the supports such as compensation for the physical and moral damages, payments of medical expenses, provision of psychological services, assistance and rehabilitation, etc., which are set out in the said law for the victims of acid attacks, unfortunately, the legislature has been unaware of issues such as the lack of anticipation of unemployment compensation, the need of having a lawyer, neglecting the role of NGOs in supporting victims of acid attacks, the need for electronic legal services, and etc. The necessity of the present study, which is "descriptive-analytical", is the novel support of the victims of acid attacks, and its main purpose is to analyze innovations and extract the shortcomings of the victims of acid attacks and finally offer suggestions for eliminating shortcomings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acid Spraying
  • Victim
  • Compensation
  • Criminal Justice System
  1. اداره مواد مخدر و پیشگیری از جرم سازمان ملل متحد (1384). مرکز بین‌المللی پیشگیری از جرم، عدالت برای بزه‌دیدگان، ترجمه علی شایان، چاپ اول، تهران، نشر سلسبیل.
  2. آشوری محمد و ابوالقاسم خدادادی (1390). «حقوق بنیادین بزه‌دیده در فرایند دادرسی کیفری»، مجله آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، دوره جدید ش 2.
  3. توجهی، عبدالعلی (1383). اندیشه حمایت از بزه‌دیدگان و جایگاه آن در گستره جهانی و سیاست جنایی تقنینی ایران (مجموعه مقالات)، چاپ اول، تهران، نشر سمت.
  4. حاجی‌ده‌آبادی، احمد (1385). «از جبران خسارت بزه‌دیده توسط بزهکار تا جبران خسارت توسط دولت»، مجله فقه و حقوق، سال 3، ش 9.
  5. خالقی، علی (1394الف). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، چاپ 27، تهران، نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی.
  6. --- (1394ب). نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، چاپ 4، تهران، نشر مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش.
  7. رایجیان اصلی، مهرداد (1384). بزه‌دیده‌شناسی حمایتی، چاپ اول، تهران، انتشارات دادگستر.
  8. رحمدل، منصور (1384). «حق انسان بر حریم خصوصی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 70، شماره پیاپی 845.
  9. رحیمی‌نژاد، اسمعیل (1387). کرامت انسانی در حقوق کیفری، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  10. زراعت، عباس (1393). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  11. زینالی، امیرحمزه و محمدباقر مقدسی (1391). «حق بزه‌دیده بر امنیت و اطلاع‌رسانی در فرایند کیفری»، مجله تحقیقات حقوقی، دوره 15، ش 148.
  12. شوشی‌نسب، نفیسه (1390). «نحوه ارزیابی خسارات درد و رنج»، مجله پژوهش حقوق و سیاست، سال 13، ش 33.
  13. شیری، عباس (1397الف). «بزه‌دیده‌شناسی قضایی (قانونی)»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، دوره 21، ش 84.
  14. --- (1397ب). «نقش و جایگاه بزه‌دیده در حقوق جنایی ایران»، پژوهش حقوق کیفری، سال 6، ش 23.
  15. --- (1386). «رفتار کرامت‌مدار با بزه‌دیدگان (دادخواهی)»، فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم، سال 2، ش 4.
  16. طهماسبی، جواد (1396). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، چاپ سوم، تهران، نشر میزان.
  17. عمید، حسن (1384). فرهنگ فارسی عمید، دو جلدی، چاپ سوم، تهران، انتشارات امیرکبیر.
  18. فتاح، عزت (1371). «از سیاست مبارزه با بزهکاری تا سیاست دفاع از بزه‌دیده». ترجمه سوسن خطاطان و علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، مجله حقوقی دادگستری، ش 3.
  19. فرجیها، محمد و ابوالقاسم بازیار (1390). «جبران دولتی جبران خسارت‌های بزه‌دیدگان در حقوق کیفری ایران و انگلستان»، مجله حقوق تطبیقی، دوره 2، ش 2.
  20. فهرستی، زهرا و منصوره فصیح راوندی (1390). «جبران خسارت معنوی ناشی از خسارت مازاد بر دیه»، فصلنامه تخصصی فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال 7، ش 24.
  21. قوام، میرعظیم (1389). «حقوق بزه‌دیدگان و خواسته‌های آنان از پلیس»، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال 2، ش 2.
  22. گلدوست جویباری، رجب (1397). آیین دادرسی کیفری، چاپ یازدهم، تهران، نشر جنگل (جاودانه).
  23. مالکی‌زاده، سروش (1387). «فرایند جبران خسارت بزه‌دیدگان در نظام عدالت کیفری ایران»، ماهنامه، سال 12، ش 70.
  24. محمودی، افسانه (1392). «حمایت از بزه‌دیدگان اسیدپاشی در نظام عدالت کیفری ایران»، پایان نامه دوره کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق دانشگاه تربیت‌مدرس.
  25. نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین (1381). از حقوق کیفری بزه‌دیده‌مدار تا عدالت ترمیمی، دیباچه در کتاب بزه‌دیده در فرایند کیفری، مهرداد رایجیان اصلی، چاپ اول، تهران، انتشارات خط سوم.
  26. هژبرالساداتی، هانیه و ساناز سلیمانی کورانی (1395). «بزه‌دیده‌شناسی قانونی کاربردهای آن در تحقیقات جنایی»، فصلنامه کارگاه، ش 34.
  27. هوسمن، کارل (1375). «حرمت حریم خصوصی در برابر حق مردم به آگاهی از رویداد‌ها»، ترجمه داوود حیدری، فصلنامه رسانه، سال هفتم، ش 3.
  28. Khorshid, R. N. (2009). , Department of Liberal Studies, College of liberal Arts and Sciencies, Last visited: 2020/5/25 Available at: https://soar.wichita.edu/bitstream/handle/10057/509/grasp0662.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
  29. Thin Lei Win (2012). ,TrustLaw, October, Last visited: 2020/5/25. Available At: https://cchrcambodia.org/media/files/news/787_2101_en.pdf.