توسعه سیاست کیفری سخت‌گیرانه در اصلاحیه قانونی تحدید مجازات اعدام در جرائم مواد مخدر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد؛

2 دانشیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد؛

3 استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد؛

چکیده

گستره سیاست کیفری قانونگذار در قبال اعدام برای جرائم مواد مخدر ثابت نبوده و گاهی این تغییر به سمت توسعه گستره سیاست کیفری سختگیرانه و گاهی به سمت محدودسازی آن بوده است. این پژوهش با ارزیابی تغییر گستره سیاست کیفری ایران در قبال جرائم مواد مخدر مستوجب اعدام با روش توصیفی - تحلیلی نشان می‌دهد قانونگذار در آخرین اراده تقنینی خود در ماده (45) الحاقی مصوب 1396/7/12 در اکثر موارد خواسته یا ناخواسته به‌رغم قصد کاهش مجازات اعدام، در عمل دامنه سیاست کیفری سخت‌گیرانه و اعدام را توسعه بخشیده است؛ زیرا مقنن هر‌چند سعی کرده است با اقداماتی همچون کاهش دامنه جرائم مستوجب اعدام از طریق افزایش وزن مواد مخدر و تبدیل احکام قطعی مجازات اعدام به حبس و جزای نقدی سیاست کیفری سخت‌گیرانه را تحدید کند، اما در مرحله اجرا ملاحظه می‌شود با اقداماتی همچون گسترش دامنه شمول جرائم مستوجب اعدام، محروم کردن متهمان اعدام از تدابیر ارفاقی، استفاده از الفاظ تقنینی ابهام‌زا، گسترش نقش سوابق کیفری در حکم اعدام و جرم‌انگاری مستقل معاونت و حدانگاری برخی جرائم مواد مخدر این سیاست کیفری سخت‌گیرانه بسیار پررنگ‌تر از گذشته شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Development of a Strict Criminal Policy in Order to Legally Amend the Limatations of the Death Penalty for Drug Crimes

نویسندگان [English]

  • Saeed Sanei 1
  • SeyedHossein Hosseini 2
  • SeyedMehdi Seyedzadeh Thani 3
1 PhD Student in Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad;
2 Associate Professor of Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad;
3 Assistant Professor of Criminal Law and Criminology, Ferdowsi University of Mashhad;
چکیده [English]

The development of the penal policies brought about by the legislator has not been fixed for executions and so has shifted towards the enactment of strict penal policies or their limitation. The present study investigates the changes in the scope of penal policies in Iran in regards to drug-related crimes deserving execution. This was done using the descriptive – analytical method and indicated that the lawmaker has further increased the scope of strict penal policies and their execution in the last legislative will, Article 45 of the amendment enacted in 14/10 2017, claiming the punishment for the aforementioned crime has decreased. 
Although the legislature has tried to limit the strict criminal policies by taking measures such as reducing the scope of crimes punishable by death by increasing the weight of drugs and converting final sentences into imprisonment and fines, it is evidenet that in practise, the severity of the penal policies has becaome much more prominenet than before. This is as a result of the deprivation of death row inmates from compassionate measures, use of ambiguous legislative terms, expansion of the role of criminal records in the death sentence, independent criminalization of criminals and standardization of some drug-related crimes. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Penal Policy
  • Limiting the Execution Punishment
  • Drugs
  • Increased Criminal Hardship
  • Article 45 of the Amendment

مراجع

  1. اردبیلی، محمدعلی (1396). حقوق جزای عمومی، جلد دوم، چاپ بیستم، تهران، انتشارات میزان.
  2. اسلامی‌پناه، علی (1397). «رویه قضایی به منزله منبع حقوق»، فصلنامه تحقیقات حقوقی، ش 84.
  3. اکبری، عباسعلی (1393). «بررسی و نقد سیاست جنایی حاکم بر جرائم مواد مخدر در ایران با تأکید بر اصلاحیه سال 1389 قانون مبارزه با مواد مخدر»، مجله پژوهشنامه حقوق کیفری، ش 2.
  4. اعظمی چهاربرج، حسین (1397). تحلیلی بر ماده (45) الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر با تکیه بر نحوه اعمال آن در مراجع قضایی، چاپ اول، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
  5. برهانی، محسن (1394). «افساد فی‌الارض ابهام موضوعی و مفاسد عملی»، فصلنامه مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تهران، ش 2.
  6. پورقهرمانی، بابک و ایرج نگهدار (1397). «ارزیابی رویکرد قضات به اعمال نهادهای ارفاقی جدید»، مجله مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 48، ش 2.
  7. پیرایی، حامد (1398). «بحران در سیاست جنایی ایران در قبال مبارزه با مواد مخدر»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد فقه و حقوق جزا، دانشگاه دامغان.
  8. جودوی خراسانی، هادی (1382). «جرائم در حکم محاربه در حقوق جزای ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت‌مدرس.
  9. حائری، سیدکاظم (1386). «انواع تعزیر و ضوابط آن»، فصلنامه تخصصی فقه اهل بیت، سال 13، ش 51.
  10. حبیبی، ضامن‌علی و جواد حبیبی‌تبار (1393). «مبانی فقهی مجازات اعدام در جرائم مواد مخدر»، کاوشی نو در فقه، سال 21، ش 2.
  11. حسینی، سیدحسین، محمد سلطانی و صادق صفری (1398). «تأثیرات عدم همسویی سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در نگرش متهمین و محکومین جرائم مواد مخدر»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، ش 106.
  12. حیدری، علی‌مراد (1394). «چالش‌های سیاست کیفری ارفاقی قانون مجازات اسلامی در برابر جرائم سبک»، مجله حقوق اسلامی، سال 12، ش 45.
  13. دلماس مارتی، می‌ ری. (1393). نظام‌های بزرگ سیاست جنایی، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ دوم‌، تهران، انتشارات میزان.
  14. ذبحی، حسین (1397الف). شرح جامع قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1367 با اصلاحات و الحاقات بعدی در نظم حقوقی جدید، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
  15. --- (1397ب). شرح و بررسی ماده (45) الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب 1396، چاپ اول، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
  16. رحمدل، منصور (1385). «تحولات سیاست جنایی تقنینی و قضایی ایران در زمینه مجازات اعدام در جرائم مواد مخدر»، مجله جامعه‌شناسی، ش 25.
  17. ساکی، محمدرضا (1387). جرائم مواد مخدر از دیدگاه حقوق داخلی و بین‌المللی، چاپ دوم، نشر خط سوم.
  18. شمس ناتری، محمد‌ابراهیم (1378). بررسی تطبیقی مجازات اعدام، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
  19. شیخ طوسی، ابوجعفر محمد‌بن‌الحسن (1400). النهایه، قم، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
  20. شیخ مفید، محمد‌بن‌نعمان (1411). المقنعه، چاپ دوم، قم، مؤسسه نشر الاسلامی.
  21. صادقی، آزاده (1398). «آستانه قانونی برای حمایت از مصرف‌کنندگان مواد مخدر»، دایره‌المعارف علوم جنایی، چاپ اول، نشر میزان.
  22. صادقی، آزاده، محمد فرجیها، جلیل امیدی و محمدجعفر حبیب‌زاده (1396). «پیامدهای تعیین کیفر در جرائم مواد مخدر بر پایه کمیت مواد در نظام تقنینی ایران و ایالات متحده آمریکا»، مجله پژوهش‌های تطبیقی، ش 1.
  23. صادقی، ولی‌الله (1397). کیفرزدایی در ایران (نظریه و رویه)، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.
  24. طاهری، سمانه (1392). سیاست کیفری سخت‌گیرانه، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  25. غلاملو، جمشید (1397). «تحلیل عوامل بی‌عدالتی کیفری در جرائم مواد مخدر»، مجله حقوقی دادگستری، ش 103.
  26. فرجیها، محمد و زهرا عابدی‌نژاد مهرآبادی (1387). «مدیریت خطر مجرمان؛ مطالعه موردی بخش کلیات پیش‌نویس لایحه قانون مجازات اسلامی»، مجله کارآگاه، ش 5.
  27. فلاحی، ابوالقاسم (1395). «تخفیف مجازات در قانون مجازات اسلامی 1392»، مجله حقوقی دادگستری، ش 102.
  28. فلچر، جورج پی. (1384). مفاهیم حقوق بنیادی حقوق کیفری، ترجمه سیدمهدی سیدزاده ثانی، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
  29. کاظمی، مسعود (1393). «تأثیر مجازات اعدام بر بازدارندگی از جرائم مواد مخدر و روانگردان»، مجله سلامت اجتماعی و اعتیاد، ش 4.
  30. گودرزی، محمدرضا (1381). «نقدی بر سیاست جنایی دولت در مبارزه با مواد مخدر»، مجله اصلاح و تربیت، ش 21.
  31. لازرژ، کریستین (1390). درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمه علی‌حسین نجفی ابرند‌آبادی، چاپ دوم، تهران، نشر میزان.
  32. مجیدی، سیدمحمود (1386). جرائم علیه امنیت، چاپ اول، تهران، انتشارات میزان.
  33. مجیدی، سیدمحمود و فاطمه تاج‌آبادی (1398). «تکنیک‌های جرم‌انگاری امنیت‌مدار در حقوق کیفری ایران»، مجله مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 21.
  34. معاونت آموزش قوه قضائیه (1386). مجموعه بخشنامه‌ها (قوه قضائیه)، جلد سوم، قم.
  35. منتظری، حسینعلی (1367). مبانی فقهی حکومت اسلامی، ترجمه محمود صلواتی، جلد سوم، تهران، انتشارات مؤسسه کیهان.
  36. موسوی اردبیلی، سید‌عبدالکریم (1414). فقه الحدود و التعزیرات، قم، انتشارات دارالعلم مفید.
  37. میرمحمدصادقی، حسین (1395). جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی، چاپ بیست‌و‌نهم، تهران، انتشارات میزان.
  38. نجفی ابرند‌آبادی‌، علی‌حسین (1384). «سیاست جنایی در علوم جنایی»، گزیده مقالات آموزش برای ارتقای دانش دست‌اندرکاران مبارزه با مواد مخدر در ایران، کمیته معاضدت قضایی ستاد مبارزه با مواد مخدر و دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد، جلد دوم، چاپ اول، قم، انتشارات سلسبیل.
  39. --- (1396). دانشنامه علوم جنایی اقتصادی، تهران، انتشارات میزان.
  40. A. De Ungria, Maria Corazon and Jose M. Jose. (2020). "The War on Drugs, Forensic Science and the Death Penalty in the Philippines", Forensic Science International: Synergy, 2.
  41. Amnesty International (2017). Dead Sentences and Execuitions 2016, London, United Kingdom.
  42. Ching Tsai, Fu, Ming Chun Hsu, Chein Ta Chen and Da Yu Kao (2019). "Exploring Drug-related Crimes With Social Network Analysis", Procedia Computer Science, 159.
  43. Desportes, Fredric (2008). et Francis le Gunehec, Droit Penal General, Paris, 9 Edit, Ecoonmica.
  44. Genevieve, Harris (2011). Threshold Quantities for Drug Policy.
  45. Griffith, Edwards, Tom Babor, Shan Darke and Robert West (2009). "Drug Trafficking, Time to Abolish the Death Penalty, Journal Compilation", Society for the Study of Addiction, 4.
  46. Hallsworth, Simon and Tara Young (2008). "Gang Talk and Gang Talkers: A Critique, Crime, Media, Culture", An International Journal, 2.
  47. Lai, Gloria (2017). Drug, Crime and Punishment Proportionality of Sentencing for Drug Offences, International Drug Policy Consortium (IDPC), London.
  48. Laquer, Hannah, Stephen Rushin and Jonathan Simon (2014). "Wrongful, Policing and the "War on crime", Examaning Wrongful Convictions: Stepping Back and Moving Forward", Carolina Academic.
  49. Larvy, Siegel (2016). Criminology, Wadsworth Publishing.
  50. Santacroce, Rita, Elisabetta Bosio, Valentina Scioneri and Mara Mignon (2018). "The New Drug and the Sea: The Phenomenon of Narco-terrorism", International Journal of Drug Policy, 51.
  51. Thanh Luong, Hai (2021). "Why Vietnam Continues to Impose the Death Penalty for Drug Offences: A Narrative Commentary", International Journal of Drug Policy, 88.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار