طراحی مدل عوامل مؤثر بر شکل‌گیری فساد اقتصادی در ایران با رویکرد مدل‌سازی ساختاری - تفسیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع)؛

2 دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق(ع)؛

3 دانشجوی کارشناسی ارشد معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق(ع)؛

چکیده

فساد اقتصادی همواره از جمله آسیب‌های مخرب بر پیکره حکومت‌ها و دولت‌ها بوده و این نقطه ضعف اساسی، ضمن ایجاد ناامیدی در مردم به ایجاد شکاف بین ملت و دولت منجر شده و تأثیر مستقیم بر متغیرهای امنیت ملی پایدار می‌گذارد؛ به‌طوری‌که می‌توان آن را از مهمترین تهدیدات امنیتی هر کشور محسوب کرد.
با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور و نیاز جدی به برنامه‌ریزی عملیاتی برای مقابله با فساد اقتصادی، لازم است تا با شناسایی مبنایی عوامل شکل‌گیری فساد اقتصادی و سطح‌بندی این عوامل، گام‌های عملی مؤثری برای مبارزه با فساد اقتصادی برداشته شود.
در مقاله حاضر که حاصل یک پژوهش عملیاتی و راهبردی در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر فساد اقتصادی و سطح‌بندی آنهاست؛ ابتدا به شناسایی عوامل فساد اقتصادی می‌پردازیم و سپس با توجه به مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته و تکمیل پرسشنامه توسط دوازده نفر از خبرگان علمی و اجرایی و با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری که یکی از پرکاربردترین روش‌های تحقیق در عملیات نرم است؛ به سطح‌بندی و مدل‌سازی این عوامل پرداخته‌ایم تا سیاستگذاران و مدیران جمهوری اسلامی ایران را در مبارزه با فساد اقتصادی به عنوان یکی از اصلی‌ترین تهدیدات امنیتی جمهوری اسلامی ایران یاری رسانیم.
نتایج حاصل از مدل‌سازی با رویکرد ساختاری - تفسیری نشان می‌دهد مؤلفه‌های «بی‌ثباتی در نظام اقتصادی کشور»، «ناکارآمدی قوانین پیشگیری از فساد اقتصادی»، «امتیازهای انحصاری در اقتصاد» و «نهادینه شدن اقتصاد متکی بر نفت» در قسمت معیارهای مستقل قرار دارند که کلیدی‌ترین عوامل مؤثر بر شکل‌گیری فساد اقتصادی در ایران هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a Model of Factors Affecting the Formation of Economic Corruption in Iran Using a Structural-Interpretive Modeling Approach

نویسندگان [English]

  • Hossein Bakhtiari 1
  • Ali Salehnia 2
  • Vahid Seyfi 3
1 Assistant Professor, Faculty of Islamic Studies and Management, Imam Sadegh (AS) University;
2 Master student of Islamic education and management, Imam Sadegh (AS) University;
3 Master student of Islamic education and management, Imam Sadegh (AS) University;
چکیده [English]

Given the current state of the country's economy and the serious need for operational planning to combat economic corruption, it is necessary to take effective practical steps to combat economic corruption by identifying the root causes of economic corruption and leveling these factors.
In this article, which is the result of an operational and strategic research in the field of identifying the factors affecting economic corruption and their leveling; First, we identify the causes of economic corruption and then according to the opinions of experts and using the analytical-structural modeling (ISM) approach, which is one of the most widely used research methods in soft operations; We have leveled and modeled these factors to help policymakers and managers of the Islamic Republic of Iran in the fight against economic corruption as one of the main security threats to the Islamic Republic of Iran.
The results of structural-interpretive modeling show the components of "instability in the country's economic system", "inefficiency of anti-corruption laws", "existence of monopolies in the economy" and "institutionalization of oil-based economy" in There are independent criteria that are the key factors influencing the formation of economic corruption in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Corruption
  • Economic Corruption
  • Modeling
  • Interpretive-Structural Model

مراجع

  1.  اعظمی مقدم، مجید (1390). «مفهوم‌شناسی جرم اقتصادی یا فساد اقتصادی»، کارآگاه، دوره 5، ش 16.
  2.  آذر، عادل و کریم بیات (1387). «طراحی مدل فرایند محوری کسب‌و‌کار با رویکرد مدل‌سازی ساختاری – تفسیری»، مدیریت فناوری اطلاعات، دوره 1، ش 1.
  3.  آذر، عادل، فرزانه خسروانی و رضا جلالی (1392). تحقیق در عملیات نرم رویکردهای ساختاردهی، چاپ اول، تهران، سازمان مدیریت صنعتی.
  4.  برومند، شهزاد (1387). «فساد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی: ایران)»، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، دوره پنجم، ش 2.
  5.  پاداش، حمید، اسماعیل حسن‌پور و امیررضا خسروی (1390). «تبیین رشد اقتصادی ایران با رویکرد نهادی، نقش آزادی اقتصادی، آزادی سیاسی و فساد بر رشد اقتصادی ایران»، دانش ملی تحلیل اوراق بهادار، ش 9.
  6.  تقوی، مهدی، هاشم نیکومرام، فرهاد غفاری و صدیقه طوطیان (1390). «رابطه فساد اداری و رشد اقتصادی در کشورهای عضو اپک» فصلنامه مدیریت، سال 8، ش 21.
  7.  دادخدایی، لیلا (1389). «مفهوم جرم اقتصادی و تحولات آن»، تعالی حقوق، سال 2، ش 6.
  8.  دادگر، حسن (1382). «رویکرد اقتصادی به شیوع فساد مالی در اقتصاد کشور»، مجله اقتصاد اسلامی، دوره 3، ش 11.
  9.  رجب‌پور، ابراهیم (1394). «مدل‌سازی ساختاری تفسیری از عوامل مؤثر بر آمادگی الکترونیکی»، مطالعات مدیریت کسب‌و‌کار هوشمند، ش 13.
  10.  روستایی، مهرانگیز (1388). «ارزیابی مداخله کیفری در حوزه جرائم اقتصادی»، نشریه کارآگاه، سال 2، ش 7.
  11.  رهنورد، فرج‌اله، حبیب‌اله طاهرپور کلانتری و اعظم رشیدی (1388). «شناسایی عوامل مؤثر بر فساد مالی در بین کارکنان دستگاه‌های اجرایی»، پژوهشنامه مدیریت اجرایی، سال 10، ش 1.
  12. زمانی، علی‌اکبر (1388). «درآمدی بر ابعاد مفاسد و جرائم اقتصادی و پیامدهای آن بر امنیت ملی»، نشریه کارآگاه، دوره 3، ش 7.
  13.  سرکشیکیان، سیدمحمدحسین (1388). «سازوکارهای مبارزه با مفاسد اقتصادی در نظام حکومتی امام علی (ع)»، نشریه کارآگاه، سال 2، ش 7.
  14.  شلالوند، عبدالعلی (1384). «اختلاس و فساد اداری، آفت توسعه»، مجلس و پژوهش، سال 5، ش 25.
  15.  صامتی، مرتضی، روح‌اله شهنازی و زهرا دهقان شبانی (1385). «بررسی اثر آزادی اقتصادی بر فساد مالی»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال 8، ش 28.
  16. صباحی، احمد و سعید ملک‌الساداتی (1388). «اثر کنترل فساد مالی بر رشد اقتصادی»، فصلنامه پژوهش‌های بازرگانی، ش 53.
  17.  عباسی، اصغر (1385). «بررسی مساعی بین‌المللی در زمینه مبارزه با پولشویی و رویکرد نظام حقوقی ایران در قبال آن»، با راهنمایی ایرج گلدوزیان، رساله دکتری، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
  18.  عزتی، مرتضی و بهمن کریمی گلنار (1393). «طراحی شاخص بومی برای اندازه‌گیری فساد اقتصادی»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال 2، ش 6.
  19.  عظیمی، حسین، علی عطارفر و علی شائمی بزرکی (1390). «بررسی تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم عوامل مدیریتی و سازمانی بر فساد اداری - مالی (مطالعه موردی: سازمان‌های دولتی مراکز استان‌های اصفهان و زنجان)»، مدیریت فرهنگ سازمانی، دوره 9، ش 2.
  20.  غضنفری، حسین، سید‌حمید حسینی خداداد، اسداله کردنائیج و عادل آذر (1398). «مدل سطح‌بندی عوامل مؤثر بر به‌کارگیری راهبرد سرمایه‌گذاری مخاطره‌آمیز شرکتی با رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری»، فصلنامه علمی - پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، دوره 8، ش 31.
  21.  کریمی پتانلار، سعید، محمد بابازاده و نعیمه حمیدی (1391). «اثر فساد مالی بر ترکیب مخارج دولت: مطالعه موردی کشورهای منتخب در حال توسعه»، فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی - ایرانی)، سال 12، ش 46.
  22.  کیانی، پاکنوش و علی‌اصغر پورعزت (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر کاهش فساد مالی در سازمان‌های دولتی و مؤسسه‌های پژوهشی»، نشریه مطالعات کمّی در مدیریت، سال 4، ش 3.
  23.  همدمی‌خطبه‌سرا، ابوالفضل (1387). فساد مالی، علل زمینه‌ها و راهبردهای مبارزه با آن، چاپ دوم، تهران، نشر پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  24. Agarwal, Ashish, Ravi Shankar and M.K. Tiwarib (2006). "Modeling the Metrics of Lean, Agile and Leagile Supply Chain: An ANP-based Approach", European Journal of Operational Research, 173(1).
  25. Alfada, Anisah (2019). "The Destructive Effect of Corruption on Economic Growth in Indonesia:A threshold Model", Journal of Heliyon,Vol. 5, Issue. 10.
  26. Arayankalam, Jithesh, Anupriya Khan, Satish Krishnan (2020). "How to Deal with Corruption? Examining the Roles of E-government Maturity, Government Administrative Effectiveness and Virtual Social Networks Diffusion", International Journal of Information Management, 58(4).
  27. Blackburn, Keith and Jonathan Powell (2011). "Corruption, Inflation and Growth", Economics Letters, Vol. 113, Issue. 3.
  28. Erum, Naila and Shahzad Hussain (2019). "Corruption, Natural Resources and Economic Growth: Evidence from OIC Countries", Journal of Resources Policy, 63.
  29. Everhart, Stephen, Jore Martinez and Robert Mcnab (2009). "Corruption, Governance, Investment and Growth in Emerging Markets", Applied Economics, 41.
  30. Glenn, C. T. (2010). Corruption and Economic Development in the Peoples Republic of China, The University of Toledo.
  31. Gründler, Klaus and Niklas Potrafke (2019). "Corruption and Economic Growth: New Empirical Evidence", European Journal of Political Economy, Vol. 60.
  32. Jay, Pil Choi and Thum Marcel (2002). "Corruption and the Shadow Economy", Journal of Economic Literature, No. 35.
  33. Jens, Christopher, Fjeldstad Odd-Helge and Inge Amundsen (2000). "Corruption: Critical Assessments of Contemporary Research", Report From a Multidisciplinary Workshop.
  34. Mandal, Anukul and S.G. Deshmukh (1994). "Vendor Selection Using Interpretive Structural Modelling (ISM)", International Journal of Operations and Production Management, Vol. 14.
  35. Méon, Pierre-Guillaume and Laurent Weill (2010). "Is Corruption an Efficient Grease?," World Development, Elsevier, Vol. 38(3).
  36. Nobuo, Akai, Yusaku Horiuchi and Masayo Sakata (2005). "Short-run and Long-run Effects of Corruption on Economic Growth: Evidence from State-Level Cross-Section Data for the United States", The Bi-Annual Meeting of the Japanese Economic Association (at Kyōto Sangyō University).
  37. Park, Junghee (2012). "Corruption, Soundness of the Banking Sector, and Economic Growth: A Cross-country Study", Journal of International Money and Finance, Vol. 31, Issue 5.
  38. Pulido, Nicol as Ronderos, Alexander Cotte Poveda, Jorge Enrique Martínez Carvajal (2020). "Corruption and Instutitions: An Analysis for the Colombian Case", Journal of Heliyon, Vol. 6, Issue. 9.
  39. Ravi. V. and Ravi Shankar (2005). "Analysis of Interactions Among the Barriers of Reverse Logistics", Journal of Technological Forecasting and Social Change, Vol. 72, No. 8.
  40. Schneider, Friedrich (2006). "Shadow Economies and Corruption All Over the World: What Do We Really Know?", Johannes Kepler University of Linz and IZA Bonn Discussion Paper, No. 2315.
  41. Song, Chang-Qing, Chun-Ping Chang and Qiang Gong (2020). "Economic Growth, Corruption and Financial Development: Global Evidence", Journal of Economic Modelling, Vol. 94.
  42. Stavros, Katsios (2006). "The Shadow Economy and Corruption in Greecesouth- Eastern Europe", Journal of Economics, No. 1.
  43. Thakkar, Jitesh. J., Arun Kanda and S. G. Deshmukh (2011). "A Decision Framework for Supply Chain Planning in SMEs: A QFD-ISM-enabled ANP-GP Approach, Supply Chain Forum", An International Journal, Vol. 14.
  44. The World Bank (2020). "Conflict of Interest, How to Identify and Manages Conflicts of Interest in Evaluation Committees".
  45. Toke, S. Aidt (2003). " Economic Analysisof Corruption: A Survey", The Economic Journal, Vol. 113, No. 491.
  46. Transparency International (2009). What is a "Conflict of Interest"?, in Anti-Corruption Movement.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار