نقش تشکل‌های بخش خصوصی در تنظیم امور اقتصادی: آسیب‌شناسی گذشته و مسیر آینده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشی گروه سنجش و بهبود محیط کسب‌و‌کار، پژوهشکده مطالعات و توسعه جهاددانشگاهی، واحد تهران

2 پژوهشگر گروه سنجش و بهبود محیط کسب‌و‌کار، پژوهشکده مطالعات و توسعه جهاددانشگاهی، واحد تهران

چکیده

جایگاه بخش خصوصی در تنظیم فعالیت‌های اقتصادی چیست و رابطه آن با دولت چگونه باید باشد؟ بررسی تجربیات پنج تشکل بخش خصوصی، نشان می‌دهد واگذار کردن برخی امور تنظیمی به این بخش موفقیت‌آمیز نبوده است. اموری چون تنظیم ورود و خروج فعالان اقتصادی به یک بازار؛ واگذاری اختیار حل‌و‌فصل دعاوی به یکی از طرفین دعوا؛  قیمت‌گذاری در بازارهای حساسی که هنوز نیاز به قیمت‌گذاری دارد. در مقابل در نظر گرفتن نقش مشورتی برای بخش خصوصی به بهبود کیفیت تصمیم‌گیری‌ها منجر می‌شود، و وجود بدنه کارشناسی در تشکل‌های خصوصی می‌تواند در شناسایی مشکلات اعضا، انتقال مطالبات به تصمیم‌سازان و ارائه راه‌حل‌های سیاستی نقشی تعیین‌کننده داشته باشد. علاوه‌بر این، فعالیت مؤثر تشکل‌های بخش خصوصی مستلزم اجتناب از عضوگیری اجباری و الزام به ارائه خدمات برای جذب اعضای جدید است. در‌مجموع شواهد فوق تأییدی اولیه (و نه اثباتی) بر این فرضیه محوری است که زمانی استفاده از ظرفیت تشکل‌های بخش خصوصی نافع است که این نهادها مکمل و مقوم بازار باشند و در مقابل، زمانی استفاده از ظرفیت تشکل‌های بخش خصوصی نافع نیست که این نهادها به محل بازتوزیع منافع تبدیل شوند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Private Sector Organizations in Regulating Economic Affairs: Past Pathology and Looking Ahead

نویسندگان [English]

  • Ali Nasiriaghdam 1
  • Zeynab Mortazavifar 2
1
2
چکیده [English]

What is the role of private sector in regulating economic activities and how should be established its relationship to the government? Experiences of five Business Membership Organizations (BMOs) show that the transfer of some regulatory affairs to this sector has not been successful; including regulating  entrance to and exit from the markets, assigning authority of conflict settlement  to one side of the conflict, and regulating prices in sensitive markets that have been needed to pricing yet. But 1) assigning consultative role for the private sector leads to improve the quality of decision making 2) Enhancing scientific capacity and expertness of private sector organizations has significant role in recognizing the main problems of members; informing decision makers about members’ demands and recommending solutions to policy makers. Moreover to be effective, BMOs should avoid from compulsory membership and rely on high quality services to attract new members. Overall, these evidences corroborate (not prove) this fundamental hypothesis: utilizing capacities of BMOs are useful when they function to reinforce and complement the markets, and are harmful when they redistribute welfare for their benefit.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Government
  • Private Sector
  • Business Membership Organizations (BMOs)
  • regulation
  • Principle 44
  1. اتحادیه کانون‌های وکلای دادگستری (1388). «لیست کامل اسامی وکلای دادگستری کانون وکلای دادگستری فارس و کهگیلویه و بویراحمد».
  2. اشمیز، ندوی و دیگران (1381). خوشه‌های صنعتی، ترجمه عباس مخبر و عباس زندباف، تهران، طرح نو.
  3. اوانز، پیتر (1380). توسعه یا چپاول: نقش دولت در تحول صنعتی، ترجمه عباس زندباف و عباس مخبر، تهران، طرح نو.
  4. بانک جهانی (1378). نقش دولت در جهان در حال تحول،‌ ترجمه حمید‌رضا برادران شرکا و دیگران، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
  5. خلیلی، حسین (1382). اسامی کارشناسان رسمی دادگستری استان تهران و استان‌های تابعه، تهران، انتشارات یلدا قلم.
  6. سندیکای صنعت برق (1388). «گزارش عملکرد هیئت‌مدیره به مجمع عمومی عادی سالیانه برای سال مالی منتهی به 29/12/1387».
  7. فریدمن، میلتن و رز فریدمن (1378). آزادی انتخاب، ترجمه حسین حکیم‌زاده جهرمی، تهران، نشر و پژوهش ورزان‌روز.
  8. فیروزان سرنقی، توحید (1389). «بررسی موادی از قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44)»، تهران، دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  9. گریف، اونر (1385). «نهادها و تجارت بین‌الملل: آموزه‌های انقلاب تجاری»، ترجمه رضا مجیدزاده، اقتصاد سیاسی تحول همه‌جانبه، سال اول، ش سوم.
  10. ـــــــــ (1386). «قابلیت اجرای قرارداد و نهادهای اقتصادی تجارت ابتدایی: ائتلاف تجار مغربی»، ترجمه رضا مجیدزاده، اقتصاد سیاسی تحول همه‌جانبه، سال دوم، ش چهارم.
  11. متوسلی، محمود (1373). خصوصی‌سازی یا ترکیب مطلوب دولت و بازار در توسعه اقتصادی، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
  12. مردوخی، بایزید (1385). اقتصاد بخش خصوصی و صنعت: دیروز، امروز، فردا ... ، تهران، انجمن مدیران صنایع.
  13. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1379). سامانه قوانین و مقررات، «قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران».
  14. ــــــــــ (1358). سامانه قوانین و مقررات، ‌«لایحه قانونی مربوط به استقلال کانون کارشناسان رسمی».
  15. ــــــــــ (1331). سامانه قوانین و مقررات، «لایحه قانونی استقلال کانون وکلا».
  16. مصاحبه‌های منتشر شده با: «محمدرضا بهزادیان، سیدحمید حسینی، پدرام سلطانی، حسن اسدی زیدآبادی، محمد موسوی مقدم، محمد تقی‌نژاد عمران، داود قراخانلو، محمدرضا بلورساز، محمدباقر هداوند، محمدمهدی تدین، انوشیروان محسنی بندپی، هادی مقدسی، مرضیه خلقتی، حمیدرضا سفاری، حمید وثوقیان، عباس اورنگ، علیرضا مرندی، امیرحسین قاضی‌زاده، رضا حسین‌پور».
  17. میدری، احمد (1387). «انجمن‌های کسب‌وکار و رفع موانع رشد بخش خصوصی»، همایش نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی، سازمان بازرسی کل کشور، اول و دوم تیرماه.
  18. ـــــــــ (1387). «نقش انجمن‌های کسب‌وکار در اجرای اصل (44)»، همایش نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل (44).
  19. ـــــــــ (1389الف). «بحران مالی جهانی، نابسامانی نظام بانکی و طرح هدفمندسازی یارانه‌ها»؛ بولتن تخصصی اقتصاد ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ش ششم.
  20. ـــــــــ (1389ب). «راهکارهای عملی توانمند‌سازی بخش خصوصی و تعاونی»، سازمان خصوصی‌سازی.
  21. میدری، احمد و جعفر خیرخواهان (1383). حکمرانی خوب؛ بنیان توسعه، دفتر مطالعات اقتصادی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
  22. میدری، احمد و اصلان قودجانی (1387). سنجش و بهبود محیط کسب‌و‌کار، انتشارات جهاد دانشگاهی و انجمن مدیران صنایع.
  23. نصیری‌اقدم، علی (1387). «چارچوب طرح بهبود محیط کسب‌و‌کار و چگونگی اصلاحات»، بولتن تخصصی اقتصاد ایران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، ش دوم.
  24. وزارت امور اقتصادی و دارایی (1389). «سومین گزارش عملکرد قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی»، معاونت امور بانکی، بیمه و نظارت بر اجرای سیاست‌های کلی اصل (44) قانون اساسی.
  25. هیرشمن، آلبرت (1382). خروج، اعتراض و وفاداری، ترجمه محمد مالجو، تهران، نشر و پژوهش شیرازه.

26. CIPE (2005). “Associations in Action: Local Agents for Change”, Economic Reform Case Study, Center for International Private Enterprise.

27. Doner, Richard F. and Ben Ross Schneider (2000). “Business Associations and Economic Development: Why Some Associations Contribute More Than Others”, Business and Politics, Vol. 2, No. 3.

28. Fedotov, Victor I. (2007). “Organizational and Legal Models of Chambers”, Business Associations Study, Center for International Private Enterprise.

29. Goldsmit, Arthur (2002). Business Associations and Better Governance in Africa, University of Massachusetts, Boston, Massachusetts, USA.

30. Haggard S., S. Maxfield and B. R. Schneider (1997). "Theories of Business and Business-state Relations", In Business and the State in Developing Countries, Maxfield S. and B. R. Schneider (eds.), Cornell University Press, Ithaca, NY.

31. Kurz, Sonja and Alena Frode (2005). "Promoting the Business and Investment Climate Experiences of German Technical Assistance", Economic Policy and Private Sector Development, Germany.

32. Mancur Olson (1982). The Rise and Decline of Nation, Yale University Press.

33. ______ (1983). in “The Political Economy of Growth”, Edited by D.C. Mueller, Yale University Press.

34. Pilgrim, Markus and Ralf Meier Bonn (1995). “National Chambers of Commerce a Primer on the Organization and Role of Chamber Systems”. Center for International Private Enterprise (CIPE), Washington, D.C.

35. Schneider, B. R. (2004). Business Politics and the State in Twentieth-Century Latin America, Cambridge: Cambridge University Press.

36. Wiggs Patty, John, Sean Gailmard and Frederick J. Boehmke. (2012). "Business as Usual: Interest Group Access and Representation Across Policy-Making Venues".

37. World Bank (2005). "Building the Capacity of Business Membership Organizations: Guiding Principles for Project Managers", World Bank Group, Small and Medium Enterprise Department.

38. Yongqiang, Gao (2006). "How firms influence the government Policy Decision-Making in China”, Singapore Management Review.

39. http://www.amsiran.com/

40. http://www.iccim.ir/

41. http://www.ieis.ir/

42. http://www.iranbar.org/

43. http://www.irimc.org/

44. http://www.scioe.org/

45. http://www.dastour.ir/

http://www.pezeshki.net/