چشم‌انداز معاهده 2017 ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای و پیامدهای آن بر ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای (نویسنده مسئول)؛

2 کارشناس حقوق سازمان انرژی اتمی ایران؛

چکیده

معاهده‌ ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای در20 سپتامبر سال 2017 تصویب شد و تاکنون (تیر 1401) 60 دولت به آن ملحق شده‌اند. این معاهده که آخرین اقدام حقوقی جامعه بین‌المللی علیه سلاح‌های هسته‌ای تلقی می‌شود، در22 ژانویه 2021 لازم‌الاجرا شد. جمهوری اسلامی ایران، به‌رغم اینکه متن معاهده را در اجلاس 7 جولای 2017 سازمان ملل متحد در نیویورک تأیید کرد، هنوز به عضویت ‌آن درنیامده است. اینکه اجرای این معاهده تا چه میزان می‌تواند بر فرایند نامشروع‌سازی و حذف تسلیحات هسته‌ای در جهان اثر گذاشته و الحاق یا عدم الحاق ایران به آن چه پیامدهایی می‌تواند برای کشور در پی داشته باشد، سؤالی است که مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی و ارزیابی آن‌ پرداخته است. نگارندگان مقاله بر این باورند که اجرای معاهده فرایند نامشروع‌سازی، خلع و حذف سلاح‌های هسته‌ای در جهان را تسریع و تشدید کرده و فشارها علیه دولت‌های دارنده چنین سلاح‌هایی را افزایش خواهد داد. درعین‌حال نظر به مخالفت سخت دولت‌های دارنده سلاح هسته‌ای با معاهده، تحقق اهداف معاهده می‌تواند با موانعی روبه‌رو شود. همچنین پیوستن به این معاهده، ضمن اینکه می‌تواند تأثیر مثبتی بر جایگاه بین‌المللی ایران در مبارزه با سلاح‌های هسته‌ای و پایبندی به شفافیت هسته‌ای داشته باشد، چالش‌های بین‌المللی جدیدی نیز برای آن به دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analysis of the 2017 Treaty on Prohibition of Nuclear Weapons and its Consequences on Iran

نویسندگان [English]

  • Saleh Rezayi Pishrobat 1
  • Hashem Zafarani 2
1 Assistant Professor at the Research Institute of Nuclear Sciences and Techniques (corresponding author);
2 Legal expert of Iran Atomic Energy Organization;
چکیده [English]

The treaty on prohibition of nuclear weapons was adopted on 20 September 2017 and up until now (July 2021), 53 states have acceded to it. The treaty, which is the international community’s latest legal action against nuclear weapons, entered into force on 22 January 2021. Iran confirmed the final text of the treaty at the UN conference in New York on 7 July 2017, but has so far failed to accede to it. This study analyzed the extent of the treaty’s influence on the process of nuclear disarmament and the delegitimization of nuclear weapons in the world. The consequences of the accession of Iran to this treaty were also studied and analyzed by employing a descriptive- analytical research method. The results portrayed that while the implementation of the treaty would strengthen the process of nuclear disarmament and delegitimization of nuclear weapons in the world and increase pressure against states with nuclear weapons, the strong objection of such states, would hinder the realization of the treaty goals. Furthermore, although Iran’s accession to the treaty may strengthen its international status in the campaign against nuclear weapons and its compliance with nuclear transparency, at the same time its accession may bring new international challenges for the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Treaty on Prohibition of Nuclear Weapons
  • Nuclear Disarmament
  • Treaty on Nonproliferation of Nuclear Weapons
  • International Atomic Energy Agency

مراجع

  1. بابایی، مجتبی (1394). «استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای از منظر حقوق بین‌الملل با تأکید بر حق غنی‌سازی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 79، ش 92.
  2. برزگر، کیهان و مسعود رضایی (1395). «راهبرد دفاعی ایران از منظر آیت‌الله خامنه ای»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش 74.
  3. جعفری، سید‌اصغر و علیرضا قاسمی (1393). «بررسی پیامدهای امنیتی عضویت ایران در معاهدات خلع سلاح و کنترل تسلیحات: مطالعه موردی: معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای»، فصلنامه تحقیقات سیاسی - بین‌المللی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا، ش 19.
  4. حنان، حمیدرضا و یوسف‌علی وثوقی (1399). «بازخوانی مبانی فقهی حرمت و ممنوعیت تولید و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 22.
  5. زمانی، سید‌قاسم و سید‌حسین سادات‌میدانی (1385). «عملکرد شورای امنیت در پرونده هسته‌ای ایران: از ارجاع تا تحریم»، پژوهش‌های حقوقی، ش
  6. قانون اقدام متناسب و متقابل جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام (1394). مجلس شورای اسلامی، روزنامه رسمی، شماره 20569-25/7/1394.
  7. African Nuclear Weapon-Free-Zone Treaty (Pelindaba Treaty), 1995.
  8. Alwaght: Iran’s Nuclear Program Is Most Transparent: Putin Thursday 16 May 2019.
  9. Baeckmann, Von Adolf et al. (1995). "Nuclear verification in South Africa", IAEA Bulletin, No. 3.
  10. Bilgrami, S , J, R (1982)."The Arms Race and Disarmament", New Dlhi.
  11. Bo, Aler (1997). "Non-Proliferation and the IAEA", in "International Atomic Energy Agency: Reflections", International Atomic Energy Agency, Vienna.
  12. Central Asian Nuclear Weapon Free Zone, Treaty of Semipalatinsk, 2006.
  13. Cladston, Rick (2017)." A Treaty Is Reached to Ban Nuclear Arms, Now Comes the Hard Part", Newyork Times.
  14. Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty, (1996), in ctbto.org.
  15. Conprehensive Nuclear Test Ban Treaty (1996).
  16. Convention on the Prohibition of the Development, Production, Stockpiling and Use of Chemical Weapons and on Their Destruction, 1992.
  17. Dai, Poeliu (1968). "Treaty on the Non- Proliferation of Nuclear Weapons, with Special Reference to Canada's Position", In The Canadian Yearbook of International Law, Vol. 6.
  18. Fischer, David (1997). Stopping the Spread of Nuclear Weapons, London, Routledge.
  19. HammelGreen, Michael (2018). "The Nuclear Ban Treaty and 2018 Disarmament Forums: An Initial Impact Assessment", Journal for Peace and Nuclear Disarmament, 1(2).
  20. Heinonen, Olli (2014). "Verifying the Dismantlement of South Africa’s Nuclear Weapons Program, in Nuclear Weapons Materials Gone Missing: What Does History Teach"? Ed. Henry D. Sokolski, https://ssi.armywarcollege.edu/pdffiles/PUB1238.pdf.
  21. ICAN (2018). Malaysia in https://www.icanw.org/Malaysia.
  22. Immenkamp, Beatrix (2017). A Nuclear Ban Treaty:Taking Forward Multilateral Nuclear Disarmament Negotiations, Briefing.
  23. International Convention for the Suppression of Acts of Nuclear Terrorism, 2005.
  24. International Court of Justice (1996). Legality of the Threat or Use by a State of Nuclear Weapons (Request for Advisory Opinion by the General Assembly of the United Nations) ICJ Reports.
  25. Joint Statement of United States, Russia, China, UK and France in Irst Committee of the 73rd Session of the UN General Assembly Joint Statement of United states ,Russia,China,UK, and France in irst Committee of the 73rd session of the UN General Assembly, 2018.
  26. Joint Press Statement from the Permanent Representatives to the United Nations of the United States, United Kingdom and France Following the Adoption of a Treaty Banning Nuclear Weapons, Newyork City, 7 july 2018.
  27. Kurusawa, Mitsuru (2017). "Stigmatizing and Delegitimizing Nuclear Weapons", Journal for Peace and Nuclear Disarmament, Vol. 1, Issue. 1.
  28. Mitsuru, kurusawa (2018). "Stigmatizing and Delegitimizing Nuclear Weapons", Journal for Peace and Nuclear Disarmament, Vol. 1, Issue, 1.
  29. Negotiation of a Nuclear Weapons Prohibition Treaty: Nuts and Bolts of the Ban", 2017.
  30. Pretoius, J. (2017). "How I Learned to Hate the Bomb", Bulletin of the Atomic Scientists, Round Table, https://thebulletin.org/can-treaty-banning-nuclear-weapons-speed-their-abolition/how-i-learned-hate-bomb.
  31. Pietrobons, Alesandera (2013). "Nuclear Powers' Disarmament Obligation Under the Treaty on the Non Proliferation of Nuclear Weapons and the Comprehensive Nuclear Test Ban Treaty: Interactions between Soft Law and Hard Law169-188 Leiden" Journal of International Law, Vol. 27, Issue. 1, https://doi.org/10.1017/S0922156513000587.
  32. -Ritchie, N. and K. Egeland (2018). "The Diplomacy of Resistance: Power, Hegemony and Nuclear Disarmament", Journal of Global Change, Peace and Security, 30 (2).
  33. Soltanieh A.A. (2018). Documents on “The Non‐Aligned Movement Support of the Nuclear Program of Islamic Republic of Iran”, Compilation of NAM Statements By H.E. Ambassador A.A. Soltanieh Published by: Atomic Energy Organization of Iran (AEOI), Tehran.
  34. Switzerland, Statement to the United Nations Conference to Negotiate a Legally Binding Instrument to Prohibit Nuclear Weapons, 28 March 2017.
  35. The Convention on the Physical Protection of Nuclear Material, 1980.
  36. Treaty on Prohibition of Nuclear Weapons, 2017.
  37. Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons, 1968.
  38. Trindade, Antônio Augusto Cançado (2017)."The Universal Obligation of Nuclear Disarmament", Alexandre de Gusmão Foundationm, Brazila.
  39. United Nations Institute for Disarmament Research (UNIDAR) (2017)." Negotiation of a Nuclear Weapons Prohibition Treaty: Nuts and Bolts of the Ban" in file:///C:/Users/User/Downloads/nuts-and-bolts-en-684%20(1).pdf.
  40. United Nations Institute for Disarmament Research (UNIDAR)."
  41. Zakre Alicia, Sanders (2017)."Banning the Bomb—A Blog of the Nuclear Weapons Prohibition Talks", Arms Cntrol Now, in https://www.armscontrol.org/blog/2017/banning-the-bomb.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار