لزوم بازنگری راهبردی در رکن روانی قاچاق کالا و ارز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه قم

2 دانشیار دانشکده حقوق، دانشگاه قم

چکیده

حدود یک قرن از جرم‌ و تخلف‌انگاری قاچاق کالا و ارز در نظام جزایی ایران می‌گذرد؛ از جمله ابهامات بنیادینی که محکومیت و سرنوشت بسیاری از متهمان را تحت‌الشعاع قرار داده و می‌دهد، رکن روانی و شیوه تفسیر آن در این موارد است. به‌رغم اصلاحات مکرر در قوانین مرتبط، کماکان تشتت در دیدگاه حقوقدانان و رویه محاکم اعم از قضایی و شبه‌قضایی، در اثر تلقی این رفتارهای غیرقانونی به عنوان جرائم و تخلفات با مسئولیت مطلق کیفری یا عدم آن پابرجاست. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی ضمن اشاره به پیشینه مقررات و برخی آرای قضایی درصدد است تا با واکاوی نظرات مختلف، مدل افتراقی جامعی را برای پیش‌بینی رکن روانی این جرائم به دست دهد. به این منظور و با امعان نظر به عدم طرح اختصاصی این مسئله در آثار پژوهشی تاکنون، تحلیل ابعاد نظری و کاربردی این تشتت و تشریح رکن روانی این جرائم و تخلفات ضروری به‌نظر می‌رسد. نتیجه آنکه با اتخاذ رویکرد راهبردی افتراقی نسبت به این موارد و تقویت نصوص قانونی در این باره می‌‌توان در عین تقویت رکن قانونی از معضل کیفرگرایی افراطی در این جرائم عبور کرده، به پاسخ‌دهی عادلانه به متهمان، دست یافت و زمینه تحقق اهداف قانونگذار در مبارزه با این جرائم و تخلفات و در نهایت اصلاح رویه قضایی محاکم را بیش از پیش فراهم کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Necessity of a Strategic Review Regarding the Mens Rea for Smuggling Goods and Currency and Related Crimes

نویسندگان [English]

  • Mostafa Danesh 1
  • Abul-Fath Khaleghi 2
1 Graduated from Master of Criminal Law and Criminology, Qom University
2 Associate Professor, Faculty of Law, Qom University
چکیده [English]

Nearly a century has passed since the crime of smuggling goods and currency was first defined, yet one of the fundamental ambiguities that overshadow condemnation of these crimes and the fate of many defendants, is the mens rea and the way it is interpreted. Despite the amendments to the Law of Combating Commodity and Currency Smuggling, there is still a disagreement in the judicial procedure as there is a difference of opinion in whether these illegal acts should be treated as crimes and offenses with or without criminal liability. This article, uses the descriptive-analytical method, refers to the background of regulations and some judicial opinions, and analyses different opinions in order to obtain a comprehensive differential model for predicting the mens rea of such crimes. Findings showed that, by adopting a differential strategic approach to crimes related to the smuggling of goods and currency, by including the conditions required to obtain a mens rea, and by strengthening legal texts, it is possible to overcome the problem of extreme criminalization in these crimes and achieve a fair verdict for defendants.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Smuggling of Goods and Currency
  • Mens Rea
  • Absolute Criminal Responsibility
  • Strict Liability Crime

مراجع

  1. ابراهیمی، شهرام و مصطفی دانش (1398). «تحلیل شکلی و ماهوی قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز»، نشریه مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 49، ش 2.
  2. اجتهادی، عبدالمجید (1390). «مصادیق جرائم قاچاق کالا و ارز در حقوق کیفری ایران»، بررسی‌های حقوقی، ش 1.
  3. ای وسراستروم، ریچارد (1387). «اچ. ال. ای هارت و آموزه‌های رکن روانی و مسئولیت کیفری»، ترجمه قاسم محمدی، نشریه تحقیقات حقوقی، ش 48.
  4. احدی، فاطمه (1389). «مفهوم و مبانی و قلمرو جرائم با مسئولیت مطلق»، فقه و مبانی حقوق اسلامی، سال دوم، ش 5.
  5. احمدی، عبداله (1394). حقوق کیفری قاچاق کالا و ارز، چاپ اول، تهران، بنیاد حقوقی میزان.
  6. الهام، غلامحسین، سید‌محمود میرخلیلی و امیرمحمد پرهام‌فر (1393). «چالش‌های تعریف جرم قاچاق در نظام حقوقی ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی دیدگاه‌های حقوق قضایی، ش 68.
  7. الهام، غلامحسین و محسن برهانی (1394). درآمدی بر حقوق جزای عمومی (جرم و مجرم)، جلد اول، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  8. الیت، کاترین و فرانسیس کوئین (1387). حقوق جزا، ترجمه آوا واحدی و نسترن غضنفری، تهران، انتشارات میزان.
  9. باهری، محمد (1340). حقوق جزای عمومی (تقریرات)، تهران، برادران علمی.
  10. پورابراهیم،‌ احمد ،(1391). «رویکردی به پدیده قاچاق کالا و ارز در پرتو نظام تقنینی و سیاست جنایی»، دو فصلنامه بررسی‌های حقوقی (مجله تخصصی حقوق اقتصادی)، سال دوم، ش 3.
  11. جانی‌پور، مجتبی و مراد عباسی (1392). «بررسی مسئولیت مطلق از منظر حقوق کیفری و فقه امامیه با تأکید بر مسئولیت پزشک»، فقه و حقوق اسلامی، سال سوم، ش 6.
  12. سماواتی پیروز، امیر (1385). «تأملی بر جرائم با مسئولیت مطلق در حقوق انگلستان»، اصلاح و تربیت، ش 55.
  13. سیاه‌بیدی کرمانشاهی، سعید، ایمان رحیمی‌نیت و ریحانه ملک‌زاده رودبنه (1397). حقوق کیفری اقتصادی، چاپ اول، تهران، انتشارات جنگل.
  14. صفاری، علی، عبدالمجید اجتهادی، رضا سلامت و غلامحسین حیدری (1397). ‌«بزه قاچاق کالا و ارز در مقررات موضوعه»، چاپ اول، تهران، روزنامه رسمی ج.ا.ا.
  15. طاهری‌نسب، یزد‌الله (1388). رابطه علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان، چاپ اول، تهران، انتشارات دادگستر.
  16. عبداللهی، اسماعیل (1389). درس‌هایی از فلسفه کیفری: درآمدی بر مسئولیت کیفری بدون تقصیر در نظام‌های حقوقی ایران و انگلستان، تهران، انتشارات خرسندی.
  17. علی‌آبادی، عبدالحسین (1334). حقوق جنایی، جلد اول، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  18. کروزون، ال.بی (1384). فرهنگ حقوقی، ترجمه قدیر گلکاریان و دیگران، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشیار.
  19. کلارکسون، سی.ام.وی (1374). تحلیل مبانی حقوق جزا، ترجمه حسین میرمحمد صادقی، چاپ دوم، تهران، مرکز انتشارات جهاد دانشگاهی شهید بهشتی.
  20. گسن، ریمون (1389). جرم‌شناسی بزهکاری اقتصادی، ترجمه شهرام ابراهیمی، تهران، نشر میزان.
  21. گلدوزیان، ایرج (1377). بایسته‌های حقوق جزای عمومی، تهران، نشر میزان.
  22. محسنی، مرتضی (1382). دوره حقوق جزای عمومی (پدیده جنایی)، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، کتابخانه گنج دانش.
  23. مذاکرات جلسه علنی مجلس شورای اسلامی (1394). دوره نهم، جلسه 341، ش 20534 در آدرس اینترنتی:

http://www.rooznamehrasmi.ir/Files/Laws/Mozakerat%20341_94,6,14.pdf.

  1. میلانی، علیرضا و مصطفی عبدالکریمی (1394). «درآمدی بر مسئولیت کیفری بدون تقصیر»، فصلنامه مطالعات علوم اجتماعی، دوره 1، ش 1.
  2. منصورآبادی، عباس (1394). حقوق کیفری عمومی (کلیات حقوق کیفری و پدیده مجرمانه)، جلد 1، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
  3. مهرا، نسرین، و عبدالوحید زاهدی (1394). «رویکرد نوین حقوق کیفری در موضوع بار اثبات دفاعیات»، مجله حقوقی دادگستری، سال 79، ش 90.
  4. ولیدی، محمدصالح (1386). «نگاهی به خلأ قانونی و کاستی‌های کاربردی قوانین»، تحقیقات حقوقی آزاد، ش 1 (پیش‌شماره اول).
  5. Murphy, Cameron and Liam Burges (2006). Submission of the New South Wales Council for Civil Liberties to the NSW Legislation Review Committee Inquiry in to Strict and Absolute Liability, www.nswccl. org.au, august.
  6. Stanton, John (2007). "Strict Liability: Stigma and Regret", Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 27, No. 1.
  7. Perkins, Rollin M (1978). "Knowledge as a Mens Rea Requirement", Hastings Law Journal, Vol. 29, Issue 5, Article 7.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار