طراحی مدل جبران خدمت کارکنان در بخش دولتی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده مدیریت و اقتصاد، ایران، تهران

2 استاد مدیریت دولتی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، دانشکده مدیریت و اقتصاد، ایران، تهران

چکیده

این تحقیق در چارچوب پژوهشی تحلیلی ـ اکتشافی و با بهره‌گیری از رهیافت نهادی، مدلی را برای بهبود نظام جبران خدمت در بخش دولتی ایران ارائه می‌کند. برای این منظور نقطه عزیمت خود را مطالعات اکتشافی از طریق تحلیل داده‌های آرشیوی قرار داده، سپس با بهرهگیری از مدل تحلیل مقایسه‌ای اصول عام جبران خدمت را از طریق مطالعه تطبیقی هشت کشور استخراج می‌کند، و در گام سوم، اهم نارسایی‌های جبران خدمت در بخش دولتی ایران را با بهره‌گیری از روش تحلیل مضمون مورد تبیین قرار می‌دهد. این تحقیق مقطعی و در حیطه پارادایم تفسیرگرایی تعریف می‌شود. منابع داده‌ها عبارت از مصاحبه، اسناد، منابع تاریخی، روزنامه‌ها و سایر رسانه‌هاست. مصاحبه‌ها به‌صورت نیمه‌ساختاریافته و از مطالعه اسناد مکتوب برای جمع‌آوری داده‌ها استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق نهادهای رسمی و قوانین و مقررات حاکم بر نظام جبران خدمت کارکنان و قلمروی تحقیق دستگاه‌های اجرایی حاکم بر بخش دولتی ایران است.
در این مدل که ترکیبی ‌از روش رتبه‌بندی و طبقه‌بندی مشاغل است، اقتضائات دستگاه‌های اجرایی کشور مورد توجه قرار گرفته است. تعیین حداقل معیشت برای همه کارکنان، تعیین حقوق شغل در سه سطح کارکنان، مدیران ارشد اجرایی و مقامات کشور، تعیین سقف حقوق و مزایا، و وضع قواعد کنترل‌کننده؛ از‌جمله ویژگی‌های درونی مدل پیشنهادی است. ارائه کاربست‌های سیاستی برای تقویت و کنترل عوامل زمینه‌ای نظیر اصلاح و تقویت سازوکارهای ایجاد شفافیت، کنترل و نظارت بر اعتبارات و پرداخت‌های بخش عمومی، اصلاح ساختارهای مدیریتی، حقوقی و قانونی مؤثر بر این حوزه، از دیگر ویژگی‌های مدل پیشنهادی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Designing a Model for Public Sector Compensation in Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Maleki 1
  • Abolhassan Faghihi 2
  • Naser Mirsepassi 2
1 Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

This article is an analytical exploratory study which applies the institutional method to propose a model for the improvement of public sector compensation in Iran. For this purpose, exploratory studies were looked at first and the theoretical basis was analyzed through archival data analysis. In the second step, eight countries were compared and the general principles of compensation were extracted employing a comparative analysis model. In the third step, the most important deficiencies of public sector compensation in Iran were explained using the Theme Analysis Method. It is a cross-sectional research in terms of time and is defined within an interpretational paradigm. The study data sources include interviews, document reviews, historic references, papers and other media. The required data was collected via conducting interviews (initially non-structured and then semi-structured) and reading written documents. The statistical population of this research includes governmental institutions, laws and regulations, which govern the compensation system in the Iranian public sector. The scope of this research was government agencies in Iran.
The analytical model suggested in this article, which consists of a combination of the Job Ranking and Job Classification Method, has taken into account the requirements of executive agencies. Inherent features of the proposed model include determining the minimum livelihood for all employees, the hiring cost of employees, top-level executives and dignitaries, setting pay caps for all different payroll groups and regulating laws that act as standards to be upheld. The proposed model provides policy solutions which strengthen and control contextual factors. These are policies such as, the enhancement of transparency mechanisms, and the control and supervision of public sector payments and managerial and legal structures.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compensation Systems
  • Compensation Model
  • Contextual Factors
  • Deficiencies of Compensation
  • Civil Service Act

مراجع

1. آتش‌بار، توحید (1395). «قواعد کاربردی اصلاح مدیریت بخش عمومی در جهان (1. مروری بر تجارب برخی کشورها در شفاف‌سازی پرداخت‌های بخش عمومی)»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 14980.
2. ابدالی، رقیه (1396). «طراحی الگویی برای آسیب‌شناسی سیستم‌های تشویقی در بخش دولتی»، رساله دکتری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
3. ارسطو (1371). سیاست، تهران، انتشارات آموزش انقلاب اسلامی و شرکت سهامی.
4. اعرابی، سیدمحمد (1380). «طراحی نظام پرداخت کارکنان دولت»، فصلنامه دانش مدیریت، دوره 52.
5. امامی، راضیه (1391). طراحی نظام ارزیابی سیاست‌های عمومی برای جمهوری اسلامی ایران، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
6. بست، جان (1384). روش‌های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، ترجمه حسن‌پاشا شریفی و نرگس طالقانی، چاپ دهم، تهران، رشد.
7. بهشتی، محمد (1378). حق و باطل از دیدگاه قرآن، چاپ اول، تهران، نشر بقعه.
8. پیله‌فروش، میثم (1396). نظریه‌های عدالت اقتصادی، چاپ اول، انتشارات حوزه علمیه خراسان.
9. توسلی، حسین (1380). «فلسفه حق در اندیشه سیاسی آیت‌اللّه مطهری»، فصلنامه علوم سیاسی، سال چهارم، ش 13.
10. تیموری، هادی، آرش شاهین، علی شائمی برزکی، عبداله کریمی (1397). «الگوی نظام جبران خدمات شایسته‌محور کارکنان»، نشریه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، دوره 27، ش 90.
11. جعفری، محمدتقی (1358). ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
12. حیدری، مجتبی، سنجر سلاجقه، مسعود پورکیانی، سعید صیادی و افلاطون امیری (1396). «تبیین و طراحی یک الگوی مفهومی اثربخش نظام جبران خدمت در راستای سیاست‌های کلی نظام اداری»، نشریه مدیریت شهری، دوره 16، ش 48.
13. خامنه‌ای، سیدمحمد (1374). ریشه‌ها و مفهوم عدالت در فقه و حقوق اسلام «عدالت در روابط بینالملل و بین ادیان از دیدگاه اندیشمندان مسلمان و مسیحی»، تهران، انتشارات بین‌المللی الهدی.
14. خانه‌زایی، اسکندر (1392). «ارائه مدل مناسب نظام جبران از خدمات در راستای توسعه رضایت شغلی کارکنان سازمان تأمین اجتماعی استان سیستان و بلوچستان»، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
15. خلیل‌نژاد، شهرام (1386). «انواع پرداخت‌های تشویقی»، ماهنامه تدبیر، ش 182.
16. دیواین، فیونا (1384). تحلیل کیفی، در روش و نظریه در علوم سیاسی، ویراسته دیوید مارش و جری استوکر، ترجمه امیرمحمد یوسفی، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
17. رالز، جان (1393). نظریه‌ای در باب عدالت، ترجمه مرتضی نوری، تهران، نشر مرکز.
18. رز، ریچارد (1390). سیاستگذاری عمومی مقایسه‌ای، ترجمه محمدرضا ملک محمدی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
19. رودس، آر، ای، دبلیو (1384). رهیافت نهادی در روش و نظریه در علوم سیاسی، ویراست دیوید مارش و جری استوکر، ترجمه امیرمحمد یوسفی، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
20. سعادت، اسفندیار (1391). مدیریت منابع انسانی، چاپ هفتم، تهران، انتشارات سمت.
21. سیدجوادین، سیدرضا (1378). «جبران خدمات»، نشریه دانش مدیریت، ش 45.
22. سیدجوادین، سیدرضا، جبار باباشاهی، مهدی افخمی اردکانی و محسن ابراهیمی (1390). «انعطاف‌پذیری سیستم‌های جبران خدمات؛ زمینه‌ساز ارتقای کارآفرینی»، تهران، فصلنامه علوم مدیریت ایران، دوره 6، ش 23.
23. صائبی، محمد (1395). مدیریت نظام‌های حقوق و دستمزد، تهران، مؤسسه کتاب مهربان نشر.
24. صراف، اخوان و مجید آراسته (1385). «آسیب‌شناسی نظام‌های مدیریت حقوق و دستمزد»، نشریه مدیریت، ش 107 و 108.
25. طغیانی، مهدی (1381). «عدالت اجتماعی از دیدگاه متفکر شهید مرتضی مطهری»، مجله اندیشه صادق، ش 6 و 7.
26. ظفری، عبدالواحد (1396). «شناسایی و اولویتبندی مؤلفههای جبران خدمات (مورد مطالعه بانک دی)»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
27. عابدی جعفری، حسن، محمدسعید تسلیمی، ابوالحسن فقیهی و محمد شیخ‌زاده (1390). «تحلیل مضمون و شبکه مشامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی»، نشریه اندیشه راهبردی (اندیشه مدیریت)، ش 2.
28. عباس‌پور، عباس (1397). مدیریت منابع انسانی پیشرفته: رویکردها، فرایندها و کارکردها، تهران، انتشارات سمت.
29. عظمی، امجد (1395). «طراحی مدل جبران‌ خدمات در سازمان‌های پروژه‌‌محور»، رساله دکتری دانشگاه خوارزمی، پردیس بین‌الملل.
30. فراستخواه، مقصود (1387). «بررسی وضع موجود و مطلوب ارزیابی نظام علمی در ایران با تأکید بر بخش آموزش عالی»، سیاست علم و فناوری، 1 (2).
31. قانع، فرشته (1396). «آسیب‌شناسی نظام جبران خدمات بانک سامان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد الکترونیکی.
32. قائمی، امیررضا (1393). «طراحی یک سیستم جبران خدمت کارا برپایه استراتژی‌های سازمانی در شهرداری اصفهان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی اصفهان.
33. مالکی، محمدرضا، ابوالحسن فقیهی و ناصر میرسپاسی (1398). «نارسایی‌های جبران خدمت در بخش دولتی ایران»، فصلنامه علوم مدیریت ایران، ش 54.
34. مالکی، محمدرضا، حامد ناظمی و رضا زمانی (1395). «نکاتی پیرامون نظام پرداخت حقوق و مزایای مدیران در بخش عمومی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، شماره مسلسل 14993.
35. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (1398). «بررسی لایحه بودجه سال 1399 کل کشور، تحلیلی بر اعتبارات جبران خدمت کارکنان و رفاه اجتماعی»، شماره مسلسل 16798.
36. ملکیان، مصطفی (1383). «اولویت فلسفه بر دمکراسی، نقدی بر مقاله «اولویت دمکراسی بر فلسفه»»، نوشته ریچارد رورتی، فصلنامه ناقی، ش 3.
37. موسوی، حسین (1389). عدالت اجتماعی از دیدگاه امام خمینی (ره)، تهران، پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران.
38. میرسپاسی، ناصر (1396). مدیریت استراتژیک منابع انسانی و روابط کار (با نگرشی به روند جهانی شدن آمیخته مدیریت منابع انسانی)، چاپ چهل‌و‌سوم، تهران، انتشارات میر.
39. نوری، سیامک و پیام بختیاری (1390). آسیب‎شناسی سیستم جبران خدمت کارکنان (حقوق و مزایا): مطالعه موردی یک سازمان دولتی در ایران (وزارت بازرگانی)، دانشگاه علم و صنعت ایران.
40. Abdelhamid, D. and L.E. Baradei (2010). "Reforming the Pay System for Government Employees in Egypt", Internationa Public Management Review, Vol.11, No. 3.
41. Adamchik, V.A. and A.S. Bedi (2000). "Wage Differentials between the Public and the Private Sectors: Evidence from an Economy in Transition", https://doi.org/10.1016/S0927-5371(99)00030-5.
42. Armstrong, M., A. Cummins, S. Hastings and Willie J. Wood (2003). Evaluation: a Guide to Achieving Equal Pay, Kogan Pag, London and Sterling, VA.
43. Bertok, J. (2002). "Public Sector Transparency and Accountability: Making it Happen", OECD.
44. Braun, V. and V. Clarke (2006). "Using Thematic Analysis in Psychology", Qualitative Research in Psychology, 3 (2).
45. Bruijn, H. (2007). Managing Performance in the Public Sector, Routledge, London and New York, 2nd Edition.
46. Bruni, P. (2017). "The Regulation of Executive Pay in the Public and Semi- public Sector Across the European Union, European Institute of Public Administration", https://www.eipa.eu/wpcontent/uploads/2017/10/Paola_Bruni_Regulation_Executive_Pay_EU.pdf
47. Cardona, L. (2007). "Performance Related Pay in the Public Service in OECD and EU Member States", SIGMA Support for Improvement in Governance and Management, http://www.sigmaweb.org/publications/38690351.pdf
48. Christofides, L.N. and P. Pashardes (2002). "Self/Paid-employment, Public/Private Sector Selection and Wage Differentials", https://doi.org/10.1016/S0927-5371(02)00103-3.
49. Goldfinch, F.Shaun and L. Joe Wallis (2009). International Handbook of Public Management Reform, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK Northampton, MA, USA.
50. Heitmueller, A. (2006). "Public-private Sector Pay Differentials in a Devolved Scotland", https://doi.org/10.1080/15140326.2006.12040649.
51. Hellriegel, D., J.W. Slocum, S.E. Jackson, L. Associates Louw (2012). Management: Fourth South African Edition, Oxford, UK: Oxford University Press.
52. Heneman, R.L. (1992). Merit Pay: Linking Pay Increases to Performance Ratings (Addison-wesley Series on Managing Human Resources), Reading, MA, US: Addison-wesley/Addison Wesley Longman.
53. http://www.usatoday.com/story/news/politics/2014/05/04/federal-employee-bonuses/8708305/
54. https://www.un.org/ecosoc/en/home
55. https://www.gov.uk/government/news/pay-transparency-in-the-public-sector
56. https://www.gov.sg/~/sgpcmedia/media_releases/pmo- sd/press_release/P-20180301-1/attachment.
57. https://timep.org/commentary/analysis/radical-maximum-wage-in-egypt-who-pays-the-bill/
58. http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/eropa/unpan016238.pdf
59. https://www.instituteforgovernment.org.uk/explainers/grade-structures-civil-service
60 https://www.statista.com/statistics/285150/average-uk-civil-service-salary-by-responsibility-level-and-gender/
61. http://eur.fa.xeconvert.com/usd
62. https://data.worldbank.org/indicator/PA.NUS.PPPC.RF
63. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A31710-2004May16.html
64. IMF. (2016). "Case Studies on Managing Government Compensation and Employment: Institution, Policies, and Reform Challenges", https://www.imf.org/en/Publications/Policy-Papers/Issues/2016/12/31/ PP5043.
65. Koss. S. (2008). Solving Compensation Puzzle, Society for Human Resource Management.
66. Mahuteau, S. (2017). Public-private Sector Wage Differentials in Australia, IZA (Institute of Labor Economics), http://ftp.iza.org/dp10719.pdf.
67. Mergel, I. (2012). Social Media in the Public Sector: A Guide to Participation, Collaboration and Transparency in the Networked World, John Wiley and Sons.
68. National Public Service Act (Act No.120 of October 21, 1947 as amended up to Act No.42 of 2012), at available: /wipolex.wipo.int/en/text/338221
69. Newzeland Government (2017). "Senior Pay Report, Including Chief Executive Remuneration Disclosure".
70. Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD) (2005). "Performance-related Pay Policies for Government Employees", http://www.oecd.org/mena/governance/37497581.pdf.
71. Public Sector Employer Council Secretariat (2019). "B.C. Public Sector Executive Compensation Disclosure Guidelines".
72. Pynes, J.E. (2009). Human Resources Management for Public and Nonprofit Organizations, Jossey – Bass, 3th Edition.
73. Suk Kim, Pan (2014). "Performance Appraisal and Performance-Related Pay in Government: The Case of South Korea", International Journal of Civil Service Reform and Practice, No. 2.
74. World Bank (2014). "Pay Flexibility and Government Performance a Multicountry Study", https://www.worldbank.org.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار