جایگاه حقوقیِ آزار مبتنی‌بر جنسیت در محیط کار در ایران با تأکید بر مقاوله‌نامه شماره 190 سازمان بین‌المللی کار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی

2 دانشجوی دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشگاه خوارزمی (نویسنده مسئول)

چکیده

امروزه با توسعه تعریف بهداشت کار به بهداشت روانی، افزون‌بر بهداشت و ایمنی جسمی و اهمیتِ آزار مبتنی‌بر جنسیت؛ مقابله با عوامل تنش‌زا در محیط کار، محور بسیاری از مطالعه‌ها در حقوق کار قرار گرفته است. به موجب مقاوله‌نامه شماره 190 ژوئن 2019 سازمان بین‌المللی کار در‌خصوص مقابله با آزار در محیط کار که یکی از محورهای اصلی آن پیش‌بینی راهکارها و برخی الزام‌ها برای پیشگیری و کاهش آزار مبتنی‌بر جنسیت در محیط کار است، کشورهای عضو ملزم به رعایت احکام و ضوابط مقرر در مقاوله‌نامه از جمله تدوین و اصلاح قوانین و مقررات خویش در این زمینه شده‌اند. در نظام حقوقیِ ایران در برخی موارد، هرچند نَه به شیوه‌ای تفصیلی، اما در برخی مواد پراکنده در قانون مسئولیت مدنی 1339، قانون تعزیرات و مجازات‌‌های بازدارنده 1375و اخیراً در لایحه «صیانت، کرامت و تأمین امنیت زنان در برابر خشونت» این مسئله مورد اشاره قرار گرفته است. در قانون کار جز در برخی موارد کلی، اشاره‌ای به ممنوعیت آزار مبتنی‌بر جنسیت در محیط کار و مسئولیت کارفرما در برابرِ این پیشامد نشده است. بنابراین نگارندگانِ این نوشتار با توجه به نواقصِ موجود در قوانین و مقررات حاکم بر روابط کار و برخی مقررات مرتبط در نظام حقوقی ایران با روش توصیفی - تحلیلی و در پرتو راهکار‌های ارائه ‌‌شده در مقاوله‌نامه پیش‌‌گفته؛ ضمن مفهوم‌‌شناسی آزار جنسی در محیط کار، بررسی مقررات ایران و برخی اسناد بین‌‌المللی به‌‌ویژه مقاوله‌‌نامه شماره 190، پیشنهادهای مشخصی جهت اصلاح و تکمیل قانون کار ارائه می‌‌دهند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Legal Review of Gender-Based Harassment in the Workplace by Looking at Convention No. 190 of the International Labor Organization

نویسندگان [English]

  • Sudabeh Rezvani 1
  • Mohammadghasem Tangestani 1
  • SeyedehMahdieh Adyani Rad 2
1
2
چکیده [English]

Today with the expansion of the definition of workplace health, which addresses physical safety and health and confronting stress factors in the workplace, mental health has also become one of the bases of Labor Law Studies. The issue of gender-based harassment is considered to be the most common form of harassment in the workplace and so its prevention is of great importance. According to Convention No. 190 (June 2019) of the International Labor Organization, which is in regards to combating harassment in the workplace, one of the most important roles governments and organizations should play is to provide solutions and requirements that help to reduce and prevent gender-based harassment in the workplace. Member states are obliged to observe the provisions of the convention including the formulation of laws and their modification in order to combat gender-based harassment in the workplace. It is important to note that our cultural contexts and jurisprudential principles also concur with the legislation in this area. In addition, the articles of the Labor Law are general and only discuss the prohibition of gender-based harassment at the workplace and the employer’s responsibility. Therefore, in view of the existing vacuum of laws and regulations governing labor relations, this research provides specific articles which need to be added to reform the Labor Law. This was done using a Descriptive- Analytical Method using the library as a tool, and the articles were formulated based on the solutions presented in the above convention. The legislative background of this hidden abuse was reviewed, and the reforms needed for the labor law were outlined in a way that makes them more closely aligned with the religious and cultural principles of the Iranian society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sexual Harassment
  • Sexual Discrimination
  • Employer's Responsibility
1. آقایی، مهدی (1397). رسیدگی به جرائم منافی عفت (با نگرشی کاربردی)، چاپ دوم، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
2. اسحاقی، محمد (1382). «آزار جنسی در ‌یک بررسی حقوقی»، نشریه مطالعات راهبردی زنان، ش 20.
3. باقری، نفیسه (1397). «سیاست کیفری ایران در رابطه با آزار جنسی، مقابله و پیشگیری»، نشریه قانون‌یار، ش 6.
4. پاک‌‌نهاد، امیر (1392). «تحلیل حقوقی - جرم‌‌شناختی مزاحمت جنسی»، پژوهشنامه حقوق کیفری، سال چهارم، ش 2.
5. چمپیون. آر، دیوید (1393). «به ستوه‌‌آوری جنسی»، ترجمه علی افراسیابی در: نجفی ابرندآبادی (زیرنظر)، دانشنامه بزه‌‌دیده‌‌شناسی و پیشگیری از جرم، جلد 2، چاپ اول، نشر میزان.
6. رشیدی، ساناز (1396). «تحلیل جرم‌شناختی آزار جنسی زنان در نهادهای عدالت کیفری»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده حقوق، دانشگاه تربیت مدرس.
7. رضوانی، سودابه و مریم غنی‌زاده بافقی (1398). «خانه‌های امن به مثابه درمانگاه زنان خشونت‌دیده خانگی»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 83، ش 106.
8. رفیعی، احمد (1392). حقوق کار، مبانی نظری حقوق کار و نظام حقوقی حاکم بر قراردادکار در ایران، تهران، نگاه بینه.
9. رنجبران، قاسم و الهه دبیرزاده (1390). خشونت بر زنان در حقوق کیفری و اسناد بین‌‌المللی، انتشارات فرهنگ‌‌شناسی.
10. رواسیان کاشی، سمیه (1388). فصل مشترک تبعیض‌ها، بررسی کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان، انتشارات شیرازه.
11. سپهری، محمدرضا و همکاران (1383). مقاوله‌نامه‌های بین‌المللی کار (2004-1919)، تهران، مؤسسه کار و تأمین اجتماعی.
12. صادقی فسائی، سهیلا و مهسا رجب لاریجانی (1389). «مطالعه جامعه‌شناختی آزار و اذیت مبتنی‌بر جنسیت زنان در محیط کار»فصلنامه نشریه زن در توسعه و سیاست، ش 30.
13. صانعی، پرویز (1376). حقوق جزای عمومی، جلد 1، چاپ 7، تهران، گنج دانش.
14. طاهری‌نسب، ‌یزدالله (1389). رابطه‌ علیت در حقوق کیفری ایران و انگلستان، چاپ 2، تهران، دادگستر.
15. عراقی، سیدعزت‌الله (1384). «الحاق به مقاوله‌نامه‌های بنیادین کار»، مجله کار و جامعه، ش 67 و 68.
16. --- (1387). حقوق کار، جلد 1، چاپ 9، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
17. قدسی، سید‌ابراهیم (1384). «نقد و بررسی ماده (637) قانون مجازات اسلامی»، فصلنامه دانشکده الهیات و معارف دانشگاه مشهد، ش 67.
18. کاتوزیان، ناصر (1386). الزام‌های خارج از قرارداد (ضمان قهری)، جلد ۱، چاپ ۷، تهران، دانشگاه تهران.
19. گسن، رمون (1379). «آیا جرم وجود دارد؟»، ترجمه علی‌‌حسین نجفی ابرندآبادی، مجله تحقیقات حقوقی، ش 29-30.
20. مکتوبیان، مریم و علی ربانی (1392). «چگونگی آزار جنسی زنان در محیط کار: به‌کارگیری روش‌شناسی کیفی نظریه داده‌بنیاد برای بررسی احساس ناامنی زنان در محیط کار»، مجله پژوهش‌های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی، ش 7.
21. نوبهار، رحیم (1379). «اهداف مجازات‌ها در جرائم جنسی مستوجب حد در حقوق کیفری اسلام»، نشریه نامه مفید، ش 23.
22. نوری، محمدعلی و فاطمه فلاحتی (1390). حقوق بین‌الملل سلامت زنان، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
23. C190 - Violence and Harassment Convention, 2019 (No. 190).
24. Sural, Nurhan and Mustafa kilicoglu (2011). "Prohibiting Sexual Harassment in the Workplace in Turkey", Middle Eastern Studies Journal, Vol. 47, No. 4
https://www.eeoc.gov/laws/types/sexual_harassment.com.
25. World Health Organization(2002). World Report on Violence and Health (Geneva: World Health Organization.
26. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com.