جستار فقهی حقوقی در مسئله‌‌ قانونمندسازی «ارزهای ‌‌رمزنگاری ‌‌شده»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان (نویسنده مسئول)

2 دانش‌آموخته حقوق عمومی، دانشگاه علامه طباطبائی

3 استادیار حقوق خصوصی، گروه حقوق دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کاشان

چکیده

ارزهای ‌‌رمزنگاری ‌‌شده از جمله پدیده‌های نوینی است که مسائل حقوقی مستحدثه‌‌ای را به همراه دارد که در حال دگرگون کردن شیوه‌‌ معاملات و مبادلات است. به موازات این انقلاب، لزوم «قانونمندسازی» این پدیده بر‌مبنای هر دو دیدگاه «لزوم مطابقت یا کفایت عدم مغایرت موضوعات اساسی‌‌ با اصول و نصوص اسلامی» ضروری است. حسب این ضرورت و در راستای کاستن از نگرانی‌‌ها و ابهامات قانونگذار، مسئله‌‌ پژوهش حاضر بازنمایی و واکاوی فقهی و حقوقی معضلات پیش ‌‌روی این تقنین؛ از جمله «ماهیت ارزهای ‌‌رمزنگاری ‌‌شده»، «مشروعیت ارزهای‌‌ رمزنگاری‌‌ شده»، «مجهولیت» و «ریسک‌‌پذیری» است. ایده‌‌ پژوهش حاضر در برابر دیدگاه‌‌های موجود و گزاره‌‌های برایند فقهی آن‌‌ را می‌‌توان در «اثبات مالیت ارزهای‌‌ رمزنگاری‌‌ شده»، «عدم راهیابی «غرر و ربا» در معاملات مبتنی‌بر این رسته از ارزها» و از منظر حقوقی، در امکان‌‌سنجی «مالیاتی»، «قانونمندسازی» و «راهکارهای کاهش خطر پولشویی» محصور دانست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Jurisprudential Analysis on the legalization of “Cryptocurrency”

نویسندگان [English]

  • Mahdi Madadi 1
  • Mohsen Ghaemi Kharagh 2
  • Ghasem Shafiei 3
1
2
3
چکیده [English]

Cryptocurrencies are one of the recent legal issues affecting and changing the way in which trade and business is done. Therefore, this phenomenon should be legalized on the basis of two principles: 1. the necessity of conformity or, 2. the absence of its main principles within Islamic texts. In view of this necessity and in order to alleviate the concerns and ambiguities of the legislature, the present study aims to represent and analyze the legal and jurisprudential issues which have led to matters, such as: 1. the nature of cryptocurrencies, 2. the legitimacy of cryptocurrencies, 3. anonymity and 4. risk-taking. The ideas presented in this study were compared with the existing jurisprudential rulings, and as a result focuses on the issues of legalizing cryptocurrencies and the inability to track deception and usury in trading such currencies. From a legal perspective, the feasibility of taxation and legalization and the methods used to reduce money laundering, were found to be pressing matters.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cryptocurrencies
  • Digital Currency
  • Blockchain
  • Economic Legislation
  • FinTech

مراجع

1. ابن اثیر، مبارک بن محمد (1364). النهایه فی غریب ‌‌الحدیث ‌‌والاثر، جلد 5، قم، موسسه ‌‌مطبوعاتی ‌‌اسماعیلیان.
2. ابن‌‌منظور، محمدبن‌‌کرم ‌‌مقرمی (1408ق). لسان‌‌العرب، جلد ۷، بیروت، داراحیاء التراث ‌‌العربی.
3. ابوالحسین، احمدبن‌‌فارس‌‌بن‌‌زکریا (1404ق). معجم‌‌ مقائیس ‌‌اللغه، مصحح عبدالسلام ‌‌محمدبن‌‌هارون، جلد 2، قم، انتشارات ‌‌دفتر تبلیغات ‌‌اسلامی ‌‌حوزه ‌‌علمیه.
4. الجزیری، عبدالرحمن (1406ق). الفقه علی‌‌ المذاهب ‌‌الاربعه، جلد 2، بیروت، داراحیاء التراث ‌‌العربی.
5. الضریر، الصدیق ‌‌محمد‌‌الامین (1410ق). الغرر واثره فی ‌‌العقود فی ‌‌الفقه ‌‌الاسلامی، جلد 28، بیروت، دارالجیل.
6. الطریحی، فخرالدین (1403ق). مجمع‌‌البحرین، جلد 3، بیروت، دار‌احیاء التراث ‌‌العربی.
7. امامی، محمد (1391). حقوق ‌‌مالیه ‌‌عمومی، تهران، انتشارات ‌‌میزان.
8. انصاری، سید مرتضی (1411ق). کتاب المکاسب، قم، منشورات دارالذخائر.
9. ایکنا (1398). نظر مراجع تقلید درباره ‌بیت‌‌کوین، قابل مشاهده در: http://iqna.ir/fa/news/3823859.
7. ایروانی، علی‌‌بن‌‌عبدالحسین (١٤٠٦ق). حاشیة ‌‌المکاسب، جلد 4، تهران، وزارت فرهنگ ‌‌و ارشاد اسلامی.
10. حلی، حسن‌‌بن‌‌یوسف (١٤١٢ق). مختلف ‌‌الشیعه، قم، مؤسسه ‌‌النشر الاسلامی.
11. خوانساری، موسی (١٤٢١ق). منیه ‌‌الطالب فی شرح ‌‌المکاسب (تقریرات درس خارج آیه‌‌الله نائینی)، جلد 2، قم، مؤسسه دارالفکر.
12. خوئی، سیدابوالقاسم (1417ق). مصباح ‌‌الفقاهه، به‌‌کوشش محمدعلی ‌‌توحیدی، قم، انصاریان.
13. درخشان، مسعود (1383). مشتقات و مدیریت ‌‌ریسک در بازارهای نفت، اول، مؤسسه مطالعات ‌‌بین‌‌المللی ‌‌انرژی.
14. رجبی، ابوالقاسم (1397). «ارز مجازی‌‌ قانو‌‌‌‌نگذاری در کشورهای ‌‌مختلف و پیشنهادها برای ایران»، مطالعات ارتباطات‌‌ و فناوری‌‌های نوین مجلس، شماره مسلسل 16042.
15. زحیلی، وهبه (1423ق). المعاملات المالیة المعاصرة (بحوث و فتاوى و حلول)، دمشق، دارالفکر المعاصر.
16. شبیری زنجانی، سیدموسی (بی‌‌تا). استفتاء شماره 1051 درخصوص بیت‌‌کوین، قابل مشاهده در: http://zanjani.ir/index.aspx?pid=10486.
17. شفیعی ‌‌علویجه، قاسم (۱۳۹۶). «جایگاه بیت‌‌کوین در حقوق ‌‌موضوعه ایران»، سومین کنفرانس‌‌ سراسری حقوق و مطالعات ‌‌قضایی، پردیس بین‌‌الملل توسعه ‌‌ایده هزاره.
18. شهید ثانی، زین‌‌الدین ‌‌بن ‌‌علی ‌‌عاملی (1413ق). مسالک ‌‌الافهام الی تنقیح‌‌ شرایع ‌‌اسلام، جلد ۲، قم، مؤسسة المعارف.
19. شهیدی، مهدی (1396). تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران، انتشارات مجد.
20. شیخ‌‌ طوسی، محمد ابوجعفر بن ‌‌حسن (1387ق). المبسوط فی فقه المامیة، جلد 2، تهران، المکتبة ‌‌المرتضویة.
21. صانعی، یوسف (بی‌‌تا). استفتاء شماره 191649 درخصوص بیت‌‌کوین.
22. صدر، سیدمحمدباقر (1408ق). اقتصادنا، بیروت، مجمع ‌‌شهید صدر.
23. کاتوزیان، ناصر (1395). عقود معین، تهران، شرکت سهامی ‌‌انتشار.
24. کرکی، علی‌‌بن‌‌حسین (١٤٠٨ق). جامع‌‌ المقاصد فی شرح ‌‌القواعد، جلد 3، قم، مؤسسه آل‌‌البیت.
25. گلپایگانی، سیدمحمدرضا (1399ق). بلغة الطالب فی ‌‌التعلیق علی بیع ‌‌المکاسب، قم، چاپخانه‌‌ خیام.
26. محقق داماد، سیدمصطفى(1397)، قواعد فقه، جلد 1، تهران، مرکز نشر علوم اسلامى.
27. معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی معین، جلد 23، تهران، انتشارات‌‌ امیرکبیر.
28. مکارم‌‌ شیرازی، ناصر (‌‌بی‌‌تا). استفتاء 9810100052 درخصوص بیت‌‌کوین.
29. موسوی بجنوردی، سیدمحمد و محمدرضا شیرازی (1387). «ابهام و لزوم رفع آن از مورد معامله»، فصلنامه فقه ‌‌و مبانی‌‌ حقوق، دوره4، ش 13.
30. موسوی ‌‌خمینی، روح‌اللّه (1415ق). تحریرالوسیله، کتاب‌‌البیع، جلد 1، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام‌‌خمینی.
31. میرزاخانی، رضا (1396). «بیت کوین و ماهیت مالی - فقهی پول مجازی»، کد گزارش 2017-20-96، مرکز پژوهش توسعه و مطالعات اسلامی سازمان بورس ‌‌و اوراق ‌‌بهادار.
32. میرمحمدصادقی، حسین (1377). حقوق جزای ‌‌بین‌‌المللی، تهران، نشر میزان.
33. نائینی، محمدحسین (1373). منیةالطالب فی حاشیة‌‌المکاسب، تهران، المکتبةالمحمدیة.
34. نجفی، محمدحسن (1404ق). جواهرالکلام فی شرح‌‌ شرایع ‌‌اسلام، بیروت، دارالحیاه.
35. نراقی، احمدبن‌‌محمدمهدی (1405ق). مستندالشیعه، جلد 15، قم، چاپ ‌‌سنگی.
36. نوری، مهدی و علی‌رضا نواب پور (1397). «مقدمه‌‌ای بر تنظیم‌گری رمزینه ارزها در اقتصاد ایران، ویرایش اول»، شماره مسلسل 15932، دفتر مطالعات اقتصادی مجلس.
37. نوری‌‌همدانی، حسین (بی‌تا). استفتاء شماره 36710 درخصوص بیت‌‌کوین.
38. هاشمی‌‌شاهرودی، سیدمحمود (بی‌‌تا). استفتاء شماره 11705 درخصوص بیت‌‌کوین، قابل مشاهده در: https://www.hashemishahroudi.org/fa/question/11705.
39. یوسفی، احمدعلی (1377). «پول امروز، مثلی یا قیمی یا ماهیت سوم؟»، فصلنامه فقه اهل ‌‌بیت فارسی، دوره 4، ش 14.
40. Althauser, Joshua (2017). "Banco de Mexico Governor: Bitcoin is Commodity Rather than Currency", https://cointelegraph.com/news/banco-de-mexico-governor-bitcoin-is-commodity-rather-than-currency.
41. Bajpai, Prableen (2019). "Countries Where Bitcoin Is Legal and Illegal (DISH, OTSK)", https://www.investopedia.com/articles/forex/041515/countries-where-bitcoin-legal-illegal.asp.
42. Berman, Ana (2019). "FATF Issues Preliminary Guidelines on Digital Assets to Combat Money Laundering", https://cointelegraph.com/news/fatf-issues-preliminary-guidelines-on-digital-assets-to-combat-money-laundering.
43. Cavicchioli, Marco (2019). "Money laundering: the dollar beats bitcoin 800 to 1", https://en.cryptonomist.ch/2019/07/17/money-laundering-dollar-bitcoin/.
44. Chung, John J. (2009). "Money as Simulacrum: the Legal Nature and Reality of Money", Hastings Business Law Journal, Vol. 5.
45. Clayton, Jay (2017). "Statement on Cryptocurrencies and Initial Coin Offerings", https://www.sec.gov/news/public-statement/statement-clayton-2017-12-11.
46. Canada Revenue Agency (CRA) (2018). "Guide for Cryptocurrency Users and Tax Professionals", https://www.canada.ca/en/revenue-agency/programs/about-canada-revenue-agency-cra/compliance/digital-currency/cryptocurrency-guide.html.
47. Dabrowski, Marek and Lukasz Janikowski (2018). Virtuall Currencies and Central Banks Monetary Policy, European Parliament.
48. European Central Bank (ECB) (2015). "Virtual Currency Schemes a Further Analysis", https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/virtualcurrencyschemesen.pdf.
49. Financial Crimes Enforcement Network (FinCEN's) (2013). "Regulations to Persons Administering, Exchanging, or Using Virtual Currencies", https://www.fincen.gov/resources/statutes-regulations/guidance/application-fincens-regulations-persons-administering.
50. Flemington, Bruce and William Coleman (1995). Money and Finance in the Australian Economy, Richard D Irwin, 1st ed, http://ecite.utas.edu.au/4228.
51. Gavars, Janis (2018). "Global Cryptocurrency Boom: Latvian tax Treatment (1)" https://www.mindlink.lv/en/topical/cryptocurrency_1_en/.
52. Hudson, Alastair (2006). The Law on Financial Derivatives, 4ed, Sweet and Maxwell, London.
53. Jagati, Shiraz (2019) "Crypto Taxation Around the Globe — What Do Regulations Look Like?", https://cointelegraph.com/news/crypto-taxation-around-the-globe-what-do-regulations-look-like.
54. Oosterhout, Anja Van (2019). "Bitcoin Will ‘Never’ Crack China Due To Politics, Says Weiss RATINGS" https://bitcoinist.com/bitcoin-will-never-crack-china-due-to-politics-says-weiss-ratings/.
55. Papademos, Lucas D. and Jurgen Stark (2010). "Enhancing Monetary Analysis", European Central Bank.
56. Pignatelli, Margherita (2016). "Servizi Relativi a Monete Virtuali: il Trattamento Fiscale da Applicare", [Services Related to Virtual Currencies: Fiscal Treatment to Apply], Fiscoi Oggi.
57. Prentis, Mitchell (2015). Digital Metal: Regulating Bitcoin as a Commodity, 66, Case Western Reserve law (Case W. Res. L, https://scholarlycommons.law.case.edu/caselrev/vol66/iss2/9/.
58. Securities and Exchange Commission (Sec) (2018). "Statement on Potentially Unlawful Online Platforms for Trading Digital Assets", https://www.sec.gov/news/public-statement/enforcement-tm-statement-potentially-unlawful-online-platforms-trading.
59. Sifers, Randall (1997). "Regulating Electronic Money in Small-ValuePaymentSystems", 49 Federal Communication Law Journal ,701-728.
60. Wagner, Andrew. (2014). "Digital vs. Virtual Currencies", https://bitcoinmagazine.com/articles/digital-vs-virtual-currencies-1408735507.
61. Zmudzinski, Adrian (2019)."SEC: If Bitcoin Was a Security, It Would ‘Raise Substantial Issues", https://cointelegraph.com/news/sec-if-bitcoin-was-a-security-it-would-raise-substantial-issues.
62. Zuckerman, M. (2018). "New York Federal Judge Rules That CFTC Can Regulate Cryptocurrencies as Commodities", https://cointelegraph.com/news/new-york-federal-judge-rules-that-cftc-can-regulate-cryptocurrencies-as-commodities.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار