بررسی نقش صادرات گاز در گسترش مناسبات ایران و کشورهای همسایه و شکل‌گیری همگرایی منطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج (نویسنده مسئول)

3 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج

چکیده

در مقاله حاضر درصددیم تا نقش صادرات گاز در گسترش مناسبات ایران و کشورهای همسایه و شکل‌گیری همگرایی منطقه‌ای براساس نظریه‌های کارکردگرایی، نئوکارکردگرایی و وابستگی متقابل را بررسی کنیم.
با توجه به اینکه ایران با پانزده کشور به‌طور مستقیم مرز زمینی و آبی دارد و به آب‌های آزاد نیز دسترسی دارد؛ مزیت استفاده از هر دو روش صادرات گاز یعنی خط لوله یا ال‌.ان‌.جی را داراست. بر این اساس پرسش اصلی مقاله حاضر این است که آیا صادرات گاز (ایران) به‌عنوان یک کالای ویژه امکان ایجاد همگرایی و وابستگی متقابل ایران با سایر کشورها را داشته است؟
پاسخ موقت نگارندگان به پرسش حاضر این است که در شرایط فعلی؛ صادرات گاز ایران باعث توسعه همکاری‌های اقتصادی ایران و کشورهای مشارکت‌کننده شده که با مشارکت کامل کشورها می‌تواند زمینه‌ساز همگرایی شود و در وضعیت کنونی بیشتر وابستگی متقابل انجام شده است.
نتایج این تحقیق که بر‌اساس روش‌شناسی توصیفی ـ تحلیلی که از‌نظر زمانی یک تحقیق مقطعی و از‌نظر نوع ارتباط بین داده‌ها یک تحقیق همبستگی است؛ نشان می‌دهد توسعه تولید و صادرات گاز ایران می‌تواند رفاه بین جوامع منطقه را به دنبال داشته باشد، بر سایر حوزه‌ها تأثیرگذار باشد و روابط مستحکم و رو به گسترشی را به ارمغان آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Role of Gas Exports in the Development of Relations between Iran and Neighboring Countries and the Formation of Regional Integration

نویسندگان [English]

  • Allahverdi Dehghani 1
  • Mirebrahim Sedigh 2
  • Reza Shirzadi 3
1
2
3
چکیده [English]

In this paper, the role of gas exports in the development of relations between Iran and neighboring countries and the formation of regional integration according to the theories of functionalism, neo-functionalism and interdependence, are examined.
Given that Iran has direct land and sea borders with 15 countries and also has access to high seas; it has the advantage of being able to employ both gas exportation methods, i.e. pipeline or LNG. Accordingly, the main question this article aims to answer is, whether the export of gas as a special commodity by Iran has made it possible for Iran to integrate and have some form of interdependence with other countries.
This study presents a temporary answer to the present question, which in the current situation is, Iran's gas exports have led to the development of economic cooperation between Iran and the participating countries, and more interdependence has come about. In addition, if the countries excursive full participation, a route can be paved for integration.
The results of this research were obtained using the descriptive-analytical method, employing a cross-sectional study in terms of time and a correlational research in terms of the type of relationship between the data. The research shows that the development of Iran's gas production and its export can lead to prosperity among the communities of the region, affect other areas and bring about strong and expanding relations. Reciprocal economic interdependence between Iran and other countries can also reduce foreign damage such as sanctions, and can reduce the mutual risk and impact of international economic shocks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Gas Exports
  • Integration
  • Functionalism
  • Interdependence
  • Southwest Asia

مراجع

1. اعظمی، جواد، سیدهادی زرقانی و علی‌اکبر دبیری (1391). «تحلیل اولویت‌های منطقه‌ای و دیدگاه‌های ژئوپلیتیک در شکل‌دهی به سازمان‌های منطقه‌ای، نمونه موردی: سازمان همکاری شانگهای»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال اول، ش 1.
2. اقتصاد نیوز (1397). «صادرات گاز ایران در سال گذشته چقدر بود؟»، قابل دسترسی در:
https://www.eghtesadnews.com/67/219975.
3. ایسنا (1397). «نگاهی به بازارهای صادراتی گاز ایران در سال ۹۷»، قابل دسترسی در:
https://www.isna.ir/news/97032411294.
4. حاجی یوسفی، امیرمحمد (1382). «سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: محدودیت‌ها، فرصت‌ها و فشارها»، فصلنامه سیاست خارجی، سال 17، ش 4.
5. خبرگزاری فارس (1396). «صفر تا صد ماجرای خط لوله انتقال گاز ایران به پاکستان»، قابل دسترسی در:
www.farsnews.com/news/13961118000929.
6. دویچ، کارل و دیگران (1375). نظریه روابط بین‏الملل، ترجمه وحید بزرگی، تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی.
7. دهقانی فیروزآبادی، سید‌جلال (1389). «نظریه‏های مختلف در روابط بین‏الملل»، جزوه درس تئوری‏های روابط بین‏الملل (کارشناسی ارشد)، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
8. سیف‌زاده، سید‌حسین (1384). «نظریه‏ها و تئوری‌های مختلف در روابط بین‏الملل فردی ـ جهانی شده: مناسبت و کارآمدی»، تهران، دفتر مطالعات سیاسی وزارت امور خارجه.
9. شیرخانی، محمد و محمد خدام (1393). «مبادلات نفت و گاز و همکاری بین‌المللی (با) ایران»، فصلنامه سیاست، سال 44، ش 3.
10. شیرزادی، رضا (1396). «کشورهای نوظهور و ساختار اقتصاد سیاسی بین‌الملل (برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی)»، فصلنامه سیاست، سال 4، ش 16.
11. صدیق، میرابراهیم (1383). روابط ایران با جمهوری‌های قفقاز از 1991 تاکنون، تهران، نشر دادگستر.
12. طاهایی، سیدجواد (1387). درآمدی بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
13. فتاحی، شهرام، سمیه اعظمی و شیدا عباسی شاکرم (1397). «تأثیر نااطمینانی قیمت نفت بر وابستگی متقابل بازارهای سهام کشورهای منتخب در حال توسعه: رویکرد پانل جاذبه پویا»، مدلسازی اقتصادسنجی، ش 12.
14. قوام، سیدعبدالعلی‌ (1385). اصول سیاست خارجی و سیاست بین‏الملل، چاپ دوازدهم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‏ها (سمت).
15. کاویانی راد، مراد (1385). «ژئوپولیتیک انتقال گاز ایران به هند؛ فرصت‌ها و تهدیدها»، فصلنامه مطالعات راهبردی، ش 31.
16. مجتهدزاده، پیروز (1390). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، چاپ چهارم، تهران، سمت.
17. مشیرزاده، حمیرا (1389). تحول در نظریه‏های روابط بین‏الملل، تهران، انتشارات سمت.
18. Cantori, Louis J. and Steven L. Spiegel (1970). The International Politics of Regions: A Comparative Approach, New Jersey, Prentice – Hall , Inc. Englewood Clifs.
19. Center for Energy, Petroleum and Mineral Law and Policy (2005). Security of International Oil and Gas, London, Center for Energy.
20. Chen, Gong-meng, Michael Firth and Oliver M. Rui (2002). "Stock Market Linkages: Evidence from Latin America", Journal of Banking and Finance, Vol. 26, No. 6.
21. Couloumbis, Theodore A. and James H. Wolfe (1988). Introduction to International Relations: Power and Justice, New Delhi, Prentice- Hall, 3 th ed.
22. Falk, Richard A. and H. Mendlovitz (1973). Regional Politics and World Order, Sanfrancisco, W. H. Freeman and Company.
23. Garza, Diego Castañeda (2006). "International Integration Theories", Regional Scenarios, available at: https://pdfs.semanticscholar.org/3fb6/77c696f6d3fbf7d044daf572874e7839fa13.pdf.
24. Howard, Roger (2007). IRAN OIL, The New Middle East Challenge to America, London, New York: I.B. TAURIS.
25. Keohane, Robert O. and Joseph S. Nye (2011). Power and Interdependence (4th Edition), London, Pearson.
26. Lieber, Robert J. (1972). Theory and World Politics, Massachusedtte, Winthrop Publication.
27. OPEC Secretariat (2004). Oil and Energy Outlook to 2025, OPEC.
28. Rosecrance, Richard and A. Alexandorff (1977). "Whither Interdependence", International Organization, Vol. 31, No. 2.
29. Schmitter, Philippe C. (2003). "Neo-Neo-Functionalism", in: Wiener, Antje and Thomas Diez, eds, European Integration Theory, Oxford, Oxford University Press.
30. Serrano, José L. Fernández and Simón Sosvilla Rivero (2010). "Modelling the Linkages between US and Latin American Stock Markets", Applied Economics, Vol. 35, No. 12.
31. U.S. Energy Information Administration (EIA) (2019). Annual Energy Outlook 2019 with Projections to 2050, Washington DC: U.S. Energy Information Administration.
32. Wood, Thomas W., Matthew D. Milazzo, Barbara A. Reichmuth and Jeffrey Bedell (2007). "The Economics of Energy Independence For Iran", Non Proliferation Review, Vol. 14, No. 1.
33. Zarif, Mohammad Javad (2014). "What Iran Really Wants: Iranian Foreign Policy in the Rouhani Era", Foreign Affairs, Issue.
34. Çakır, Merve (2018). "8 Mayıs’tan 5 Kasım’a İran’ın Petrol Ve İhracat KarnesiVe Ülkelerin Pozisyonları", Mevcut: https://iramcenter.org//d_hbanaliz/8-mayistan-5-kasima-iranin-petrol-ihracat-karnesi-ve-ulkelerin-pozisyonlari.pdf.
35. www.bp.com, 2018.
36. www.imf.org, 2018.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار