ارائه مدل بومی اجرای سیاست‌های پیشگیری و کنترل آلودگی هوا در ایران (مورد مطالعه: شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکترای مدیریت، گروه مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشکده مدیریت، تهران

2 استاد دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی (نویسنده مسئول)

3 دانشیار دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

4 استادیار دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

چکیده

سیاستگذاری برای کنترل آلودگی هوا در کشور با تصویب قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا در سال 1374 ابعاد جدیدی به خود گرفت و از آن سال تا‌کنون اقدامات مختلفی در راستای اجرای سیاست‌های کنترل آلودگی هوا در کشور انجام شده، اما همچنان نتایج مطلوبی حاصل نشده است. هدف از پژوهش حاضر طراحی الگوی بومی اجرای سیاست‌های پیشگیری و کنترل آلودگی هوا در ایران با استفاده از روش تحقیق آمیخته است. ازاین‌رو ابتدا در بخش کیفی پژوهش با استفاده از ابزار بررسی اسناد و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته عمیق، اطلاعات لازم جمع‌آوری و با هدف استخراج عناصر و اجزای مدل، این اطلاعات بر‌اساس روش تحلیل مضمون در سه سطح توصیفی، تفسیری و کلان کد‌گذاری، طبقه‌بندی و تجزیه‌و‌تحلیل شد. جامعه تحقیق شامل تمامی مستندات و گزارش‌های رسمی (قوانین، مقررات، گزارش‌های اجرا و آسیب‌شناسی و گزارش‌های پشتیبان) و خبرگان مسلط به مباحث سیاستگذاری و نیز آلودگی هوا اعم از سیاستگذاران، مجریان و نخبگان دانشگاهی می‌شود.
تحلیل داده‌های کیفی در فرایند کدگذاری منجر به ظهور 90 شاخص، 23 مؤلفه و 7 بُعد اصلی و ارائه شبکه مضامین و در نهایت مدل بومی اجرای سیاست‌های پیشگیری و کنترل آلودگی هوا (پکاه) در ایران شد. در بخش کمّی پژوهش نیز ابعاد مدل با استفاده از روش تحلیل سلسله‌‌مراتبی و بر‌اساس نظر نخبگان متخصص امر، اولویت‌بندی شده و ضرایب اهمیت هر یک از آنها به این شرح استخراج شد: «سیاستگذاری، 0.27»، «برنامه‌ریزی و بسیج منابع، 0.2»، «مدیریت و شبکه اجرا، 0.19»، «نظارت و ارزیابی، 0.13»، «ظرفیت‌های بومی، 0.09»، «ذی‌نفعان و گروه‌های هدف، 0.08» و «عوامل زمینه‌ای، 0.06».

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Introducing a Native Model to Ensure the Implementation of Air Pollution Prevention and Control Policies in Iran; Study Case: Tehran

نویسندگان [English]

  • SeyedMohammadmehdi Peyghambarzadeh 1
  • SeyedMehdi Alvani 2
  • Alireza Amirkabiri 3
  • Mohammadreza Rabiee_Mondjin 4
1 Faculty of management, Azad university of central Tehran branch
2
3 Assistant Professor and Department Manager, Faculty of Management, Islamic Azad University, Tehran South Branch
4 azad university of central tehran
چکیده [English]

Outlining policies for air pollution control in the country began with the adoption of the law on how to prevent air pollution in 1995, and with the enactment of the Clean Air Law in 2017, it has entered a new phase. Despite the various measures taken to implement these policies, the desired results have not yet been achieved. The main reasons for this issue seem to be related to the implementation of such policies. Therefore, since there is a scientific vacuum present in this field, this study aims to design a native model to ensure the implementation of policies which prevent and control air pollution in Iran; this was done by using the Mixed Research Method. Therefore, during the qualitative part of this study, necessary information was collected by examining documents and semi-structured in-depth interviews. Then, in order to extract the elements and components of the model, this information was coded and analyzed using the Thematic Analysis Method at three levels: descriptive, interpretive and macro. The research community includes all official documents and reports and the views of policymakers, executives, and academic elites.
Analysis of the qualitative data in the coding process led to the emergence of 90 indicators, 23 components and 7 main dimensions, which in turn presented a network of themes. Thus, a native model, which ensured the implementation of policies preventing and controlling air pollution in Iran, was obtained. In the quantitative part of this research, the dimensions of the model were prioritized using the Analytical Hierarchy Method and it was based on the opinion of elite experts. Their coefficients of importance were determined as follows: policy-making - 0.27, planning and mobilization of resources - 0.2, management and implementation network - 0.19, monitoring and evaluation - 0.13, native capacities 0.09, beneficiaries and target groups - 0.8 and background factors - 0.06.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy Implementation
  • Air Pollution
  • Thematic Analysis
  • Analytical Hierarchy Process
  • Native Model

مراجع

1. اسعدی، محمود، مهربان هادی پیکانی و علی رشیدپور (1396). «الگویی برای اجرای اثربخش خط‌مشی‌های عمومی در وزارت امور اقتصادی و دارایی (مطالعه موردی: گمرک جمهوری اسلامی ایران)»، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 9، ش 4.
2. اعرابی، سید‌محمد و علیرضا رزقی رستمی (1384). «آسیب‌شناسی اجرای خط‌مشی‌های صنعتی کشور»، تهران، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت.
3. الوانی، سید‌مهدی (1391). تصمیم‌گیری و تعیین سیاست دولتی، چاپ هفدهم، تهران، انتشارات سمت.
4. الوانی، سید‌مهدی و فتاح شریف‌زاده (1379). فرایند سیاستگذاری عمومی، تهران، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
5. الوانی، سید‌مهدی و میثاق شلویری (1395). اجرای سیاست عمومی، دیدگاه‌های نظری و راهکارهای عملی، تهران، مرکز آموزش مدیریت دولتی.
6. امامی میبدی، علی و رضا فرنیا (1393). «تحلیل آماری تغییرات شاخص AQI و داده‌های شاخص آلودگی هوای تهران از سال 1381 تا 1391»، مجله اقتصاد منابع طبیعی، سال ۳، ش 1.
7. ثنایی اعلم، فاطمه (1394). «ارائه الگوی اجرای خط‌مشی‌های فقر‌زدایی در سند چشم‌انداز»، رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.
8. حاجی‌پور، ابراهیم (1394). «طراحی مدل آسیب‌شناسی اجرای سیاست عمومی در ایران»، رساله دکتری مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس.
9. خنیفر، حسین و ناهید مسلمی (1396). اصول و مبانی روش‌های پژوهش کیفی، تهران، انتشارات نگاه دانش.
10. شرکت کنترل کیفیت هوای تهران (1391). گزارش سالیانه کیفیت هوای تهران در سال 1391.
11. --- (1397). گزارش کیفیت هوا و صدای تهران در سال 1397.
12. شکری، نرجس (1385). «ارائه الگوی پویا برای ساماندهی سیاست‌های زیست‌محیطی در ایران – مورد‌کاوی: آلودگی هوا»، رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
13. فرهنگستان علوم پزشکی ایران (1395). سند جامع حمایت‌طلبی کنترل آلودگی هوا و تبعات آن بر سلامت.
14. قانون هوای پاک مصوب (1396).
15. گودین، رابرت، مایکل مورن و مارتین رین (1394). دانشنامه سیاستگذاری عمومی، ترجمه محمد صفار، چاپ اول، تهران، نشر میزان.
16. ممیوند، بهروز، زین‌العابدین امینی سابق، احسان ساده و محمدرضا خلج (1398). «بررسی و ارائه الگوی اجرای خط‌مشی‌گذاری زیست‌محیطی با استفاده از نظریه داده‌مبنا»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 26، ش 98.
17. منوریان، عباس (1394). اجرا و ارزیابی خط‌مشی عمومی، تهران، مؤسسه کتاب مهربان نشر.
18. ندافی، کاظم، محمدصادق حسنوند و ساسان فریدی (1398). «مروری بر مطالعات کیفیت هوای آزاد و اثرات آن بر سلامت در ایران»، مجله سلامت و محیط زیست، دوره 12، ش ۱.
19. هومن، حیدرعلی (1385). راهنمای عملی پژوهش کیفی، تهران، انتشارات سمت.
20. Anderson, J. E. (1975). Public Policymaking, New York, Praeger.
21. Attride-Stirling, J. (2001). "Thematic Networks: An Analytic Tool for Qualitative Research", Qualitative Research, Vol. 1, No. 3.
22. Bailey, K. D. (1994). Typologies and Taxonomies: An introduction to Classification Techniques, SAGE University Papers, Quantitative Applications in the Social Sciences, No. 07-102. Thousand Oaks, CA, US, SAGE Publications, Inc.
23. Bank, W. (2016). "The Cost of Air Pollution: Strengthening the Economic Case for Action", Washington, World Bank Group.
24. Boyatzis, R. E. (1998). Transforming Qualitative Information, Thematic Analysis and Code Development, Sage
25. Bhuyan, A., A. Jorgensen and S. Sharma ( 2010). "Taking the Pulse of Policy: The Policy Implementation Assessment Tool", Washington, DC: Futures Group, Health Policy Initiative, Task Order 1.
26. Brynard, P.A. (2009). "Mapping The Factors That Influence Policy Implementation", Journal of Public Administration, Vol. 44, No. 3.1.
27. Buchholz, Rogene A. (1985). Essentials of Public Policy for Management, N.J., Prentice Hall, Inc.
28. Eisenhardt, Kathleen M. (1989). "Building Theories from Case Study Research", The Academy of Management Review, 14 (4).
29. Elmore, R. (1978). "Organisational Models of Social Program Implementation", Public Policy, 26(2).
30. --- (1979-80). "Backward Mapping: Implementation Research and Policy Decisions", Political Sciences Quarterly, 94, 4.
31. Feng, Lu and Wenjie Liao (2016). "Legislation, Plans and Policies for Prevention and Control of Air Pollution In China: Achievements, Challenges and Improvements", Journal of Cleaner Production, 112.
32. Ham, C. and M. Hill (1984). The Policy Process in the Modern Capitalist State, Wheatsheaf Books, Brighton.
33. Heger, Martin and Maria Sarraf (2018). "Air Pollution in Tehran: Health Costs, Sources, and Policies".
34. Hessami, Zohreh (2015). "Air Pollution – Challenges and Solutions".
35. Howlett, Michael (2009). Studying Public Policy; Oxford New York University Press, Third Edition
36. Hood, C. (1986). The Tools of Government, Chatham, Chatam House.
37. King, N. and C. Horrocks (2010). Interviews in Qualitative Research, London, Sage.
38. Lincoln, YS. and EG. Guba (1985). Naturalistic Inquiry, Newbury Park, CA, Sage Publications.
39. O’Toole, Laurence and Robert Montjoy (1984). "Inter-organizational Policy Implementation: A Theoretical Perspective", Public Administration Review.
40. McLaughlin, Milbrey Wallin (1987). "Learning From Experience: Lessons From Policy Implementation", Educational Evaluation and Policy Analysis, Vol. 9, No. 2.
41. Mazmanian, Daniel A. and Paul, A. Sabatier (1983). "Implementation and Public Policy", Scott, Foresman and Co, Dallas.
42. Montjoy, R. S and L. J. O'Toole (1979). Toward a Theory of Policy Implementation: An Organizational Perspective, Public Administration Review. 465–476
43. Neira M, A. Prüss-Ustün and P. Mudu (2018). Reduce air Pollution to Beat NCDs, from Recognition to Action, The Lancet, 392 (10154):1178-79.
44. Pressman, J. L. and A. Wildavsky (1984). Implementation: 3rd edn. Berekeley: University of California Press, (1st edn, 1973; 2nd edn, 1979).
45. Saaty. T. L. (1996). Analytical Network Process, USA, RWS Publication.
46. Sabatiar, Paul and Daniel Mazmanian (1996). The Condition of Effective Implementation, Houghton Mifflin, Sixth.
47. Sinkovics, R, E. Penz and PN. Ghauri (2008). Enhancing the Trustworthiness of Qualitative Research in International Business, Management International Review, Springer.
48. Van Meter, D. and C.E. Van Horn (1975). "The Policy Implementation Process: A Conceptual Framwork", Administration and Society, 6(4).
49. Weatherly, R. and M. Lipsky (1977). "Street-level Bureaucrats and Institutional Innovation: Implementing Special Education Reform", Harvard Educational Review, 47.
50. World Health Organization. (2018). "9 out of 10 People Worldwide Breathe Polluted Air, but More Countries are Taking Action", Saudi Medical Journal, 39(6).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار