بررسی تأثیر افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای شهری در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران، پردیس البرز

2 استاد اقتصاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

چکیده

هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای شهری در ایران با استفاده از سیستم تقاضای تقریباً ایدئال بر‌مبنای روش داده‌های پنلی و استخراج کشش‌های قیمتی و درآمدی در پنج گروه غذایی (نان و غلات، گوشت، لبنیات و تخم مرغ، میوه‌ها و خشکبار، انواع سبزی و حبوبات) است که ضریب اهمیت بالایی در سبد غذایی خانوار در دوره زمانی 1396-1385 دارد. همچنین در جهت ارزیابی زیان رفاهی در میان این خانوارها از معیار تغییرات جبرانی استفاده شد. برای محاسبه زیان رفاهی ناشی از تغییرات قیمت از معیار سالو و همچنین تفکیک استان‌های کشور به دو گروه نسبت شهرنشینی بالا و پایین استفاده شد. محاسبه معیار تغییر جبرانی نشان داد که خانوارها در نتیجه افزایش قیمت مواد غذایی با کاهش رفاه مواجه شده و متحمل زیان شده‌اند. همچنین نتایج رابطه یک به یکی بین تورم و معیار محاسباتیِ زیان رفاهی در هر دو گروه از استان‌های کشور بر‌اساس میزان شهرنشینی مورد تأیید قرار گرفت، به‌نحوی‌که پوشش زیان رفاهی ناشی از افزایشی 1 ‌درصدی در تورم، نیازمند جبرانی دو‌برابر و پنج‌برابری در درآمد خانوارهای ساکن در استان‌های دارای نسبت شهرنشینی بالا و پایین است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Effects of Increasing Food Prices on the Welfare of Urban Households in Iran

نویسندگان [English]

  • Elnaz Hasani Parsa 1
  • Mohsen Mehrara 2
1 PhD student, Faculty of Economics, University of Tehran, Alborz Campus
2 Professor of Economics, Faculty of Economics, University of Tehran
چکیده [English]

The aim of the present study is to investigate the effect of increasing food prices on the welfare of urban households in Iran using the Almost Ideal Demand System (AIDS) based on the Panel Data Method and the extraction of prices and income elasticities in five different food groups: bread and cereals, meat, dairy and eggs, fruits and nuts, vegetables and legumes. These food groups all had a high coefficient of importance in the household food basket in the period from 2006 to 2017. The Compensatory Variation (CV) index was used to assess welfare losses among these households. To estimate the welfare losses due to price changes, the country's provinces were divided into two groups with high and low urbanization ratios. The calculation of the CV index also showed that households faced a decrease in welfare with the increase in food prices and suffered financial losses. Also, based on their levels of urbanization, the existence of a one-to-one relationship between inflation and welfare loss in both groups of provinces was confirmed. This was such that, welfare losses due to a one percent increase in inflation required double the compensation and a five-fold increase in the incomes of households living in provinces with both high and low urbanization rates.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Almost Ideal Demand System (AIDS)
  • compensatory Variation (CV)
  • household welfare
  • food
  • panel data
  • household budget data

مراجع

 
1. آرمان مهر، محمد‌رضا و آسیه فرهمندمنش (1396). «بررسی اثر تغییرات قیمت بر رفاه خانوارهای شهری به تفکیک دهک‌های درآمدی و گروه‌های کالایی». فصلنامه علمی - پژوهشی مدل‌سازی اقتصادی، 11(39).
2. ایزدیار، مهری (1395). «تأثیر افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای ایرانی با لحاظ شوک‌های قیمتی»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور.
3. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری ایران، سال‌های 96.
4. حکمتی فرید، صمد، سلیمان فیضی و نفیسه سعادت (1395). «تأثیر افزایش قیمت گروه‌های مختلف کالایی بر رفاه خانوارهای روستایی کشور بر‌مبنای سیستم مخارج خطی»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 10(11).
5. خسروی‌نژاد، علی‌اکبر و ابراهیم صیامی عراقی (1391). «برآورد تغییرات رفاهی مصرف‌کنندگان در ایران با استفاده از شاخص درست هزینه زندگی»، فصلنامه مدل‌سازی اقتصادی، 6(4).
6. دهقانی، رضا (1393)، معرفی بر الگوهای اقتصادسنجی، انتظارات پارس‌گامان، تهران.
7. صامتی، مجید و سعیده ایزدی (1393). «اثر هزینه‌های رفاهی تورم بر دهک‌های هزینه‌ای مختلف خانوارهای شهری استان اصفهان»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، ایران، 19(59).
8. فلاحی، فیروز، محمد زاده، پرویز و حکمتی فرید، صمد (1392)، بررسی آثار رفاهی افزایش قیمت گروه‌های کالایی در خانوارهای شهری کشور، فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 48(2).
9. قهرمان‌زاده، محمد، محمدباقر ضیایی، اسماعیل پیش‌بهار و قادر دشتی (1394). «اندازه‌گیری تأثیر افزایش قیمت مواد غذایی بر رفاه خانوارهای شهری ایرانی»،اقتصاد کشاورزی، 9(4).
10. گیلک حکیم‌آبادی، محمدتقی، شهریار زروکی و صدیقه رحمتی حاجی‌آبادی (1396). «زیان رفاهی افزایش قیمت در اقلام عمده غذایی کاربردی از روش Panel- SURE در استان‌های کشور»، اقتصاد مقداری، 14(4).
11. لیارد، آر.جی و والترز، ا.ا (1380)، تئوری اقتصاد خرد، ترجمه عباس شاکری، نشر نی، تهران.
12. مرکز آمار ایران. نتایج تفصیلی از هزینه و درآمد خانوارهای شهری، سال‌های 1396-1385.
13. نوفرستی، محمد (1391). ریشه واحد و هم‌جمعی در اقتصادسنجی، چاپ چهارم، تهران، انتشارات فرهنگی رسا.
14. Alem, Y. (2014). The Impact of Food Price Inflation on Consumer Welfare in Urban Ethiopia: A Quadratic Almost Ideal Demand System Approach, Department of Economics, University of Gothenburg, Sweden.
15. Attanasio, O. Di Maro, V. Lechene and D. Phillips (2017). "Welfare Consequences of Food Prices Increases: Evidence from Rural Mexico", Journal of Development Economics, 104.
16. Attanasio, O., Lechene, V. (2010). Conditional Cash Transfers, Women and the Demand for Food, IFS Working Paper W10/17.
17. Chesher, A., V. Lechene (2002). Income and Price Elasticities of the Demand for Food Consumed in the Home. Section 5 of the "Annual Report on Food Expenditure, Consumption and Nutrient Intakes", Report of the National Food Survey Committee. The Stationery Office, London.
18. Crawford, I., F. Laisney and I. Preston (2013). "Estimation of Household Demand Systems With Theoretically Consistent Engel Curves and Unit Value Specifications", Journal of Econometrics, 114.
19. Dybczak, K., P. Tóth and D. Vonka. (2017). "Effects of Price Shocks on Consumer Demand: Estimating the QUAIDS Demand System on Czech Household Budget Survey Data", Finance a Uver, 64(6).
20. Osei-Asare, Y.B. and M. Eghan (2013). "Food Price Inflation and Consumer Welfare in Ghana", International Journal of Food and Agricultural Economics, 1(1).
21. Pons, N. (2011). Food and Prices in India: Impact of Rising Food Prices on Welfare, Centre De Sciences Humaines, Delhi, India.
22. Rostow, W. W (1961). The Stages of Economic Growth; A Non-Communist Manifesto, London: Cambridge University Press, pp. 10.
23. Tefera, N., M. Demeke and S. Rashid. (2012). Welfare Impacts of Rising Food Prices in Rural Ethiopia: A Quadratic Almost Ideal Demand System Approach, International Association of Agricultural Economists (IAAE) Triennial Conference, Brazil.
24. Weber, R. (2015). Welfare Impacts of Rising Food Prices: Evidence from India.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار