چالش‌های راهبرد حقوقی احیای دریاچه ارومیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز

چکیده

< p dir="RTL">دریاچه ارومیه از دهه‌های گذشته درگیر معضلی جدی به ‌نام «خشکسالی» بوده است. در نگاه نخست چنین به‌نظر می‌رسد که مدیریت این دریاچه را باید نمونه‌‌ای از مدیریت «بد» در حوزه امر عمومی تلقی کرد؛ مدیریتی که از تفکرات روشنگرانه، انتقادی و علمی بهره چندانی نبرده و واجد اوصافی همچون: «تفکرات جزیره‌‌ای یا بخشی»، «نگرش‌‌های تاکتیکی در برابر دیدگاه راهبردی» و «سیاست‌‌زدگی مسئله» است. در نوشتار حاضر، در پاسخ به این سؤال محوری که موانع و محدودیت‌‌های حقوقی احیای دریاچه ارومیه چیست؟ تلاش شده است با استفاده از روش تحقیق توصیفی ‌‌ـ‌‌ تحلیلی، پاسخ حقوقی درخور ارائه شود. اجمال نتیجه‌‌گیری تحقیق این است که چالش اصلی از یک‌سو، در کلیت نهاد زمامداری و در نگرش‌‌ها و اعمال قوای سه‌‌گانه مقننه، مجریه و قضائیه است و ازسوی‌دیگر، بخش خصوصی، توانایی یا آمادگی همکاری با نهاد حکومت در‌خصوص احیای دریاچه را از خود نشان نمی‌‌دهد. در‌نهایت اینکه اصول تأثیرگذار زیست‌محیطی، نزد نهاد زمامداری مورد توجه قرار نگرفته است. این موارد، شاهد بارزی بر شکست ایده احیای دریاچه ارومیه به‌شمار می‌‌آید و اگر این دریاچه را بتوان به موجود زنده‌‌ای تشبیه کرد در این صورت باید گفت دریاچه ارومیه به «کما» رفته است.
< p dir="RTL"> 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Challenges of the Legal Strategy put in place for the Restoration of Lake Urmia

نویسنده [English]

  • ayat molaee
Assistant Professor, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz
چکیده [English]

The drought in Lake Urmia has now lasted for decades. At first glance, it seems like the management of this lake should be considered as an example of "bad" management in the public domain, in other words a type of management which has not benefited from enlightened, critical and scientific thinking. It may also be claimed, those managing Lake Urmia either did not think about the future, showed biasness towards strategies, which would have helped them, or politicized the problem. Using the descriptive-analytic research method, this paper tries to provide a satisfactory legal response to this central question: what barriers and legal constraints have halted the restoration of Lake Urmia?
 
 
 
 
 
 This research concludes that the main barriers and legal constraints come from the governing bodies, and the views and actions of the triple powers in Iran: legislature, executive (government), and judicial. Furthermore, the fact that the private sector does not show the ability or willingness to cooperate with the government to revive the lake is also largely influential. This paper discovers that effective environmental principles have not been addressed by the governing bodies. These issues clearly illustrate why the restoration of Lake Urmia has failed. If one wishes to liken this lake to a living creature, it would be fitting to say, Lake Urmia has gone into a “coma”.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lake Urmia
  • legal crisis
  • protection of envirionment
  • bad administration
1. اداره کل امور حقوقی و اسناد قوه قضائیه (1384)، نظریه استعلامی شماره 214. 
URL : http://www.ghavanin.ir/detail.asp?id=19633. 1399/3/27.
2. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین (1386). «نگاهی به اصل استفاده غیرزیان‌‌بار (پایدار) از سرزمین در حقوق بین‌‌الملل محیط زیست»، مجله علوم محیطی، سال چهارم، ش 4.
3. سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی آذربایجان غربی (1395). «گزارش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی استان آذربایجان غربی»، ارومیه، سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی آذربایجان غربی.
4. عبدالهی، محسن (1389). «تغییرات آب‌‌وهوایی: «تأملی بر راهبردها و تدابیر حقوقی سازمان ملل متحد»»، فصلنامه حقوق، دوره 40، ش 1.
5. عبدالهی، محسن و مسعود فریادی (1389). «چالش‌‌های حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست ایران»، پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، سال هفتم، ش 4.
6. عمید زنجانی، عباسعلی (1387). کلیات حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، تهران، مجمع علمی و فرهنگی مجد.
7. فریادی، مسعود (1395). «آلودگی هوای شهری و مسئولیت راهبردی دولت در پرتو امنیت ‌‌محیط زیستی»، فصلنامه راهبرد، سال بیست‌‌وپنجم، ش 81.
8. کیس، الکساندر، پیتر اچ سند و وینفراید لانگ (1384). حقوق محیط زیست، ترجمه محمد‌حسن حبیبی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
9. گزارش «توسعه کشاورزی آذربایجان غربی نعمت یا نقمت» (29/3/1397).  https://www.tasnimnews.com/fa/news.
10. گزارش: «احیای دریاچه ارومیه با بودجه کنونی امکان‌پذیر نیست» (8/9/1397). http://basijnews.ir/fa/news.
11. گزارش «مصوبات چهارمین سفر استانی هیئت دولت به آذربایجان غربی» (29/12/1397). http://dolat.ir/detail/227045
12. گزارش «۹۷ درصد چاه‌های غیر‌مجاز در حوزه آبریز دریاچه ارومیه هستند» (12/121397). .https://www.borna.news
13. گزارش «103 سد نفس دریاچه ارومیه را بریده است!» (18/10/1397). .http://anthropology.ir/article/23660.html
14. گزارش: «اجرای طرح نکاشت برای احیای دریاچه ارومیه» (15/3/1398).   https://www.tabnak.ir/fa/news
15. گوندلینگ، لوتار و همکاران (1381). حقوق محیط زیست 2، ترجمه محمد‌حسن حبیبی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
16. مدنی، سیدجلال‌‌الدین (1388). حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، انتشارات پایدار.
17. موسوی، سید‌فضل‌الله، سید‌حسین حسینی و سید‌حسین موسوی‌‌فر (1394). «اصول حقوق بین‌‌الملل محیط زیست در پرتو آرای مراجع حقوقی بین‌‌المللی»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال هفدهم، ش 48.
18. مولائی، آیت (1386). «جایگاه توسعه پایدار در قوانین و مقررات ایران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته حقوق محیط زیست، دانشگاه شهید بهشتی.
19. مولائی، آیت و ارسلان رضایی (1390). «نسبت قوانین زیست‌‌محیطی ایران با اصل آموزش عمومی»، فصلنامه تحقیقات حقوقی آزاد، ش 12.
20. میدری، احمد و جعفر خیرخواهان (1383). حکمرانی خوب بنیان توسعه، چاپ اول، تهران، مرکز پژوهش‌‌های مجلس شورای اسلامی.
21. هاشمی، سیدمحمد (1380). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، جلد دوم، تهران، نشر دادگستر.
22. Faure, Michel and Nicole Niessen (ed) (2006). Environmental Law and Development, Edward Elgar Cheltenham,UK.