نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانش‌آموخته گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد
2 دانشیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد
3 استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The unfair term as a disturbing factor of contractual balance is one of the most controversial issues on contract laws or contractual terms. A party somehow abuses a superior economic relying on these terms. On this situation, one question is raised: Is there any solution to deal with these terms considering the principle of freedom of contract in contract law? Results of this study which has been performed based on the descriptive and analytical research method shows that in both (Iranian and Iraqi) legal systems, there is no general rule which can provide full support clearly to the weak side although using general rules such as (the theory of) defects of will and etc. as well as judges' use of interpretative rules of contracts also some rules such as public order may give a few support for only some cases. So legislative interference in offering an appropriate solution is inevitably necessary. In order to develop the appropriate strategy, the legislator should consider the following points: Generality of laws which should cover all related cases to unfair contract terms. Since all aspects of contracts and terms should be measured in order to recognize their unfairness, the judge's role and authority should be emphasized by the proposed rules. Furthermore, a proper solution should be offered to support the weak side to preserve the contract as much as possible also, it can lead to the cancellation or modification of unfair (contract) terms.
کلیدواژه‌ها [English]
1. قرآن کریم.
2. ابوالسعود، رمضان (1986). مبادى الالتزام فی القانون المصری و اللبنانی، لبنان، الدار الجامعیه.
3. امیری قائم‌مقام، عبدالمجید (1385). حقوق تعهدات، ج1، تهران، نشر میزان.
4. انصارى، مرتضى (1414ق). رسائل فقهیه، بمناسبة الذکرى المئویه الثانیه لمیلاد الشیخ الانصارى، ج1، قم، المؤتمر العالمى.
5. الاهوائى، حسام (2000). النظریه العام للانتزام، المصادر الارادیه للالتزام، ج1، بی‌نا، ط 3.
6. بکر، عصمت (2007). مصادر الالتزام فی القانون المدنی، دراسه مقارنه، بغداد، المکتبه العربیه.
7. بودالی، محمد (2006). حمایة المستهلک فی القانون المقارن، دراسه مقارنه مع القانون الفرنسی، بی‌جا، دارالکتاب الحدیث.
8. --- (2007). مکافحة الشروط التعسفیه فی العقود، دراسة مقارنه، القاهره، دارالفجر للنشر والتوزیع.
9. بهرامی احمدى، حمید (1377). سوءاستفاده ازحق، مطالعه تطبیقى در حقوق اسلام و دیگر نظام‌هاى حقوقى، تهران، انتشارات اطلاعات.
10. حاتم‌محسن، منصور ( 2015). «العلاقه بین الشرط التعسفی والشرط الجزائی، دراسه مقارنه»، مجله المحقق الحلی للعلوم القانونیه والسیاسیه، العدد 4 ج7.
11. حسون طه، غنی (1971). فی النظریه، الوجیز العامه للالتزام، مصادر الالتزام، بغداد، مطبعة المعارف.
12. الحکیم، عبدالمجید (2007). الموجز فی شرح القانون المدنی، مصادر الالتزام، ج1، بغداد، المکتبه العربیه.
13. الحکیم، عبدالمجید، عبدالباقی البکری، محمدطه البشیر (2009). القانون المدنی، احکام الالتزام، ج2، قاهره،العاتک لصناعة الکتاب.
14. رحیم احمد، امانج (2010). حمایة المستهلک فی نطاق العقد، دراسه تحلیلیه مقارنه، بیروت، شرکة المطبوعات للتوزیع و النشر.
15. الرفاعی، احمدمحمد (2006). الاکراه الاقتصادی، القاهره، دارالنهضه العربیه.
16. الروازق، فراس جبار ( 2013). الحمایة القانونیه من الشروط التعسفیه دراسه مقارنه، رساله ماجستیر مقدمه الى کلیة القانون، جامعة کربلاء.
17. الزلمی، ابراهیم (بی‌تا). نظریة الالتزام برد غیر مستحق، دراسه مقارنه، بغداد، الخنساء للطباعه.
18. السنهوری، عبدالرزاق احمد (1998). مصادر الحق فی الفقه الاسلامی، دراسه مقارنه بالفقه الغربی. ج2، بیروت، منشورات الحلبی.
19. السیدمؤمن، عمر (1997). الغلط المفسد للرضا فی قانون المعاملات المدنیه الاماراتی، دراسه مقارنه بالقانون المدنی المصری والفقه الاسلامی، القاهره، دارالنهضه العربیه.
20. شعاریان، ابراهیم (1388). «مطالعه تطبیقی تعدیل وجه التزام»، حقوق مدنی تطبیقی (به قلم گروهی از مؤلفان)، تهران، انتشارات سمت و مؤسسه حقوق تطبیقی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
21. شهیدى، مهدى (1384). حقوق مدنى 3، تعهدات، تهران، مجمع علمى و فرهنگی مجد.
22. شیروی، عبدالحسین (1381). «نظریه غیرمنصفانه و خلاف وجدان بودن شروط قراردادی در حقوق کامن‌لو با تأکید بر حقوق انگلستان، آمریکا و استرالیا»، مجله مجتمع آموزش عالی قم، سال 4، ش 14.
23. الصده، عبدالمنعم (1974). نظریة العقد فی قوانین البلاد العربیه، المصری و اللبنانی و السوری و العراقی و اللیبی و الکویتی و السودانی، بیروت، دارالنهضه العربیه للطباعة و النشر.
24. صفایی، سیدحسین (1385). دوره مقدماتی حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج2، تهران، نشر میزان.
25. عبدالجبار علی، راقیه (2000). سلطة القاضی فی تعدیل العقد، اطروحة دکتوراه، کلیة القانون، جامعة بغداد.
26. عزیز سلیمان، شیرازاد ( 2006). حسن النیة فی ابرام العقود، دراسه فی ضوء القوانین الداخلیه والاتفاقات الدولیه. اطروحة دکتورا قدمت الى کلیة القانون، جامعة صلاح‌الدین.
27. عفریت، علی‌عبدالله (2019). «حمایة الطرف الضعیف فی‌العقد»،
28. قاسم‌احمد، عامر (1985). الحمایه القانونیه للمستهلک، دراسه فی القانون المدنی المقارن، اطروحة دکتورا مقدمه الى مجلس کلیة القانون، جامعة بغداد.
29. قانون اساسی.
30. القانون المدتی العراقی رقم (40) لسنه 1951.
31. قانون المنافسه ومنع الاحتکار العراقی (14) لسنه 2010.
32. قانون تجارت الکترونیکی مصوب 1382.
33. قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان خودرو مصوب 1386.
34. قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان مصوب 1388
35. قانون حمایه المستهلک العراقی رقم (1) لسنه (2010).
36. قانون دریایی مصوب 29/6/1343.
37. قانون مدنی ایران.
38. قبولی درافشان، سیدمحمدمهدی و سعید محسنی (1391). نظریه عمومی بطلان در قراردادها (مطالعه تطبیقی در نظام حقوقی ایران و فرانسه)، تهران، انتشارات جنگل.
39. کاتوزیان، ناصر (1376الف). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج1،تهران، شرکت سهامی انتشار.
40. --- (1376ب). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، ج3،تهران، شرکت سهامی انتشار.
41. --- (1385). دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد-ایقاع، تهران، شرکت سهامی انتشار.
42. کرمی، سکینه (1394). «نظم عمومی، ابزاری برای کنترل قضایی شروط ناعادلانه»، مجله حقوقی دادگستری، دوره 79، ش 91.
43. کریمی، عباس (1381). «شروط تحمیلی از دیدگاه قواعد عمومی قراردادها»، مجله پژوهش‌های حقوقی، سال اول، ش 1.
44. کاتوزیان، ناصر و هادى عباس‌زاده (1392). «حسن نیت در حقوق ایران»، فصلنامه حقوق، دوره 43، ش 3.
45. الکلابى، حسین عبدالله. (2012). اختلال التوازن العقدی الناتج عن الشروط التعسفیه فی العقد، دراسه مقارنه، اطروحه دکتوراه مقدمه الی کلیه القانون، جامعة بغداد.
46. محقق داماد، سیدمصطفی، جلیل قنواتی، حسن وحدتی شبیری، و ابراهیم عبدی‌پور (1389). حقوق قراردادها در فقه امامیه، ج 2، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت).
47. مکی، ریما فرج (2011). تصحیح العقد، دراسه مقارنه، لبنان، الحدیثه للکتاب.
48. موسوی بجنوردی، سیدحسن (1419ق). القواعد الفقهیه، ج1. قم، نشر الهادى.
49. موسى ابراهیم، عبدالمنعم (2006). حسن النیه فی العقود، دراسه مقارنه، لبنان، منشورات زین الحقوقیه.
50. الناهى، صلاح‌الدین (1949). الوجیز فی النظریه العامه للالتزامات، بغداد، المکتبه العربیه.
51. نائینی، محمدحسین (1421ق). منیة الطالب (تقریرات توسط شیخ‌موسی خوانساری)، ج3، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
52. النجار، عبدالله (2004). توازن المراکزالقانونیه بین الحق والالتزام، القاهره، دارالکتاب الجامعی.
53. Council Directive 93/13/EEC. of 5 April 1993 on Unfair Termsin Consumer Contracts.
54. Terré, François (2016). La réforme du droit des obligations, Paris, Éditions Dalloz.
55. The Unfair Terms in Consumer Contracts Regulations (1999).
)