شناسایی و بررسی منابع قدرت نرم آموزش عالی مبتنی‌بر نقشه جامع علمی کشور و ارائه الگو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

3 دانشیار دانشکده علوم سیاسی دانشگاه امام صادق (ع)

4 استادیار دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

مقاله حاضر به شناسایی و بررسی ابعاد منابع قدرت نرم نظام در آموزش عالی مبتنی‌بر نقشه جامع علمی و ارائه الگو پرداخته است. از‌نظر هدف کاربردی و از‌نظر رویکرد و گردآوری داده‌ها، آمیخته اکتشافی بود که به‌طور متوالی ابتدا از روش کیفی و سپس روش کمّی استفاده شد. نمونه پژوهش در بخش کمّی 384 نفر که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی از بین جامعه دانشجویان دانشگاه‌های استان تهران انتخاب شدند. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه محقق‌ساخته بود. روایی محتوایی آن را متخصصان امر تأیید کردند و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 943 درصد محاسبه شد. تحلیل داده‌های کیفی با استفاده از روش کدگذاری سه‌مرحله‌ای اشتراوس و کوربین و تحلیل داده‌های کمّی با استفاده از روش تحلیل عاملی، میانگین و آزمون t‌تک‌نمونه‌ای انجام شد. نتایج این پژوهش تعداد هشت بُعد و نوزده مؤلفه را برای منابع قدرت نرم آموزش عالی تبیین می‌کند. با توجه به سطح معناداری (p <0/000) آزمون t‌تک‌نمونه‌ای مربوط به اجزای الگوی پژوهش که در تمامی اجزا، کمتر از 05/0 بوده و t مشاهده شده (93/4) مربوط به میانگین همه مؤلفه‌های مورد ارزیابی الگو از t بحرانی (756/2) بیشتر است، الگوی پژوهش برای استفاده تأیید شد. پیشنهاد اصلی استفاده از مدل الگوی پژوهش و توجه به ابعاد شناسایی شده برای رفع موانع مختلف اعم از مدیریتی، ساختاری و ... و تلاش در راستای اجرایی کردن سند نقشه جامع علمی برای بهره‌مندی از ظرفیت‌های آموزش عالی در ارتقای قدرت نرم کشور است.  

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identification and Analysis of the Soft Power Resources in Higher Education based on the Iranian Comprehensive Scientific Plan: Presenting a Model

نویسندگان [English]

  • abolhassan mahrooie 1
  • amirhossein mahmoodi 2
  • asghar eftekhari 3
  • mehdi mahmoodi 4
1 PhD student, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
2 Associate Professor, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch
3 Associate Professor, Faculty of Political Science, Imam Sadegh University
4 Assistant Professor of Payame Noor University of Tehran
چکیده [English]

This paper aims to identify dimensions of soft power resources of the system in higher education based on a comprehensive scientific plan of our country as well as to present a model. It has been conducted based on explanatory sequential mixed method approach for data collection and analysis as well as purposive sampling which is used to combine qualitative (semi-structured interviews) and quantitative (researcher-made questionnares) research methods in a sequence of (two) phases. Quantitative sample size was 384 nos who were selected from among 936491 students of Tehran Province's universities through stratified random sampling. Also, purposive sampling was used as well as data collection tool was a researcher-made questionnaire. Its content validity was confirmed by experts as well as its reliability was estimated 0/943 through using Cronbach's alpha. Qualitative data analysis was performed through using (three coding stages of the grounded theory) Struus & Corbin 1998, content analysis and quantitative data analysis which are performed based on using factor analysis, (optional) sample mean and sample t-test. The results explain eight dimensions and nineteen components for soft power resources in higher education. Considering that the significance level (p <0/000) of the single sample t test for all components of the research model was less than 0.05 and the observed t (4.93) corresponds to the mean of all components evaluated in the model is more than critical t (2.756), the research model was appropriate and confirmed. Consequently, it is suggested that the research model (for higher education) is used, each of identified dimensions and components are addressed to remove management, structural and other obstacles as well as a comprehensive scientific plan a comprehensive scientific map of our country of our country is implemented in order to utilize higher education capacities in promoting soft power of our country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soft power
  • Dimensions of Soft Power Sources of Higher Education
  • (The Iranian) FComprehensive Scientific Plan
1. امام خامنه‌ای. «مجموعه بیانات»، قابل‌دسترسی در سایت: www.khamenei.ir.
2. اسکندری، کریم و رضا رستم‌زاده (1395). «شناسایی و اولویت‌بندی مؤلفه‌های قدرت نرم در دانشگاه بر‌اساس مدل فازی VIKOR»، دوفصلنامه علمی – پژوهشی مطالعاتقدرتنرم، سال 6. ش 15.
3. افتخاری، اصغر (1387الف). قدرت نرم، معنا و مفهوم، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج و دانشگاه امام صادق (ع).
4. --- (1387ب). دو چهره قدرت نرم، معنا و مفهوم، قدرت نرم و سرمایه اجتماعی، جلد اول، تهران، دانشگاه امام صادق(ع)، پژوهشکده مطالعات بسیج.
5. --- (1391). قدرت نرم نبرد نامتقارن، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
6. الوند، مرضیه‌السادات و ابومحمد عسگرخانی (1393). «کارویژه‌های قدرت نرم در سیاست خارجی چین»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، سال 3، ش 1.
7. باقری دولت‌آبادی، علی و سعیده انفعالی (1394). «دانشگاه و تولید علم؛ ضرورت‌ها و موانع ساختاری»، مجله مجموعه مقالات کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، دوره 1، ش4.
8. باقری، سیامک (1387). بسیج و مدیریت قدرت نرم؛ رویکرد سیستمی،مجموعه مقالات، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج دانشگاه امام صادق (ع).
9. تافلر، آلوین (1366). شوک آینده، ترجمه شهین‌دخت خوارزمی و حشمت‌الله کامرانی، چاپ سوم، تهران، انتشارات فرهنگ نشر نو.
10. جعفری، علی‌اکبر و سیدمحمدجواد قربی (1395الف).«مؤلفه‌های منابع سیاسی قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران در افق سند چشم‌انداز 1404»، فصلنامه پژوهشهایسیاستاسلامی، سال 4، ش 9.
11. --- (1395ب). «منابع قدرت نرم در سیاست‌های کلی نظام؛ موردکاوی سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه راهبرداجتماعیفرهنگی، سال 5، ش 19.
12. حافظ‌نیا، محمدرضا (1387). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی، تهران، انتشارات سمت.
13. --- (1386)، قدرت و منافع ملی (مبانی، مفاهیم و روش‌های سنجش)، ج اول، تهران، نشر انتخاب.
14. خراسانی، رضا (1387). «جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی و تأثیر آن بر روند تحولات جهانی»، فصلنامه علومسیاسی، سال 11، ش 4.
15. دهشیری، محمدرضا (1393). دیپلماسیفرهنگیجمهوریاسلامیایران، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
16. رحیمی پطرودی، علی و کمیل زلیکانی تلاوکی (1397). «قدرت نرم روسیه در خارج نزدیک: ابزارها و چالش‌ها»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 24 ش 104.
17. رضاپور، حسین و محمدحسین فتاحیان (1394). «آینده انقلاب اسلامی و قدرت نرم آموزش عالی»، دومین کنفرانس بین‌المللی علوم رفتاری و مطالعات اجتماعی، استانبول، مؤسسه مدیران ایده‌پرداز پایتخت ویرا.
18. رنجبران، داود (1388). جنگ نرم،چاپ ششم، تهران، ساحل اندیشه.
19. ره‌پیک، سیامک (1388). تهدیداتقدرتملی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
20. سادات‌محسنی، سهی و دیگران (1394).«تأثیر دیپلماسی علم و فناوری بر افزایش قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال 4، ش1.
21. سند چشم‌انداز بیست‌ساله جمهوری اسلامی ایران (1384). تهران، مجمع مصلحت نظام کشور.
22. سوزوکی، ش (1390). افسانه و واقعیت قدرت نرم چین، به ویراستاری ا. پارمار و م. کاکس، قدرتنرمو سیاست خارجی ایالات‌ متحده: دیدگاه‌های نظری، تاریخی و معاصر، ترجمۀ علیرضا طیب، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
23. شورای انقلاب فرهنگی(1389). نقشه جامع علمی کشور. تهران، دبیرخانه شورایعالی انقلاب فرهنگی.
24. --- (1392). نقشه مهندسی فرهنگی کشور، تهران، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
25. قانون برنامه پنج‌ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1389).
26. قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1396).
27. قربان‌زاده سوار، قربانعلی و هاشم ناطقی (1390). «جنگ نرم و جمهوری اسلامی»، فصلنامه علمی – تخصصی عملیات روانی، سال 8، ش 31.
28. قربانی شیخ‌نشین، ارسلان، کرمی، کامران و هادی عباس‌زاده (1390). «قابلیت‌های سرمایه اجتماعی در شکل‌دهی به قدرت نرم»، مجله رهیافت‌هایسیاسیوبینالمللی، ش 27.
29. قربانی شیخ‌نشین، ارسلان (1394). قدرت نرم، آموزش عالی و تولید علم، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
30. قربی، سید‌محمدجواد (1394). «مؤلفه‌های الهام‌بخشی و قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام»، پژوهشنامه انقلاب اسلامی، دوره 5، ش 16.
31. قهرمان‌پور، عسگر و اصغر افتخاری (1393). دانشنامه قدرت نرم، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
32. گودرزی، مهناز (1395). «قدرت نرم ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره 22، ش 93.
33. محسنی طاشه‌کبود، غفور (1389). «تأثیر قدرت نرم انقلاب اسلامی ایران بر کشور پاکستان»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
34. محمدزاده، زینب و دیگران (1394). «آسیب‌شناسی نشاط و پویایی علمی در مراکز علمی و دانشگاهی: مطالعه‌ای با رویکرد پدیدارشناسی»، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 3، ش 11.
35. محمدی‌پور، طیبه، سیدجلال دهقانی فیروزآبادی و مجتبی عبدخدایی (1393). «نقش دیپلماسی آموزشی در سیاست خارجی دولت‌ها»، تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی.
36. مظاهری، ابوذر (۱۳۹۳). افق تمدنی آینده انقلاب اسلامی، اصفهان، نشر آرما.
37. نباتیان، محمداسماعیل و حسین رضاپور (1393). «نقش قدرت نرمِ آموزش عالی درتحقق اهداف انقلاب اسلامی»، فصلنامه سیاست متعالیه، سال 2، ش 7.
38. نای، جوزف (1387الف). ابزارهای نرم موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمه سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
39. --- (1387ب). قدرت نرم، ترجمه سیدمحسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، دانشگاه امام صادق (ع)، پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج.
40. ورنر. زد، ه‍یرش ‌و وبر لوک‌ ای‌ (1381). چ‍ال‍ش‌‌های‌ فراروی‌ آموزش‌ عال‍ی‌ در هزاره‌ س‍وم، ترجمه رض‍ا ی‍وس‍ف‍ی‍ان‌ ام‍ل‍ش‍ی‌، تهران، م‍ؤس‍س‍ه‌ چ‍اپ‌ و ان‍ت‍ش‍ارات دان‍ش‍گ‍اه‌ ام‍ام‌ ح‍س‍ی‍ن‌(ع‌).
41. یاسوشی، واتانابه و دیوید مک‌کانل (1389). دیپلماسی عمومی، جامعه مدنی و قدرت نرم: مطالعه موردی ژاپن و ایالات متحده، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
42. Berger, Thomas U. (2010). Japan in Asia: A Hard Case for Soft Power, Published by Elsevier Limited on Behalf of Foreign Policy Research Institute, Fall.
43. Creswell, J.W. (2003). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Approaches, Thousand Oaks, CA: Sage-58.
44. China’s Africa Strategy (2006). Joshua Kurlantzick and Joshua Eisenman, Current History.
45. Inderjeet, Parmar and Cox Michael (2010). Soft Power and US Foreign Policy: Theoretical, Historical and Contemporary Perspectives, Lonsdon: Routledge.
46. Gary King, Kay Lehman Schlozman and Norman Nie (2009). The Future of Political Science, (Ed.), New York: Routledge
47. Nye, J. S. (1990). "The Changing Nature of World Power", Political Science Quarterly, Vol. 105, No. 2.
48. --- (2004a). Power in the Global Information Age, London and New York, Routledge.
49. --- (2004b). "Soft Power and American Foreign Policy", Political Science Quarterly, Vol. 119, No. 2.
50. Strauss, Anselm L. and Juliet Corbin (1990). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, Sage.
51. The Atlantic Week Publications (1990).Wwashington, DC.
52. Tikab (2008 – 2012). 3D Generalist, Education, The Animation Västermalms.