رهنمودهای ناظر بر خط‌مشیِ گذار به اقتصاد دانش‌بنیان در ایران: کاربست علم سودمند در جهت الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده مدیریت دانشگاه تهران

2 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه افسری امام علی (ع)

چکیده

اقتصاد دانش‌بنیان، تولید و کاربرد دانش را منشأ اصلی ایجاد ثروت می‌داند. کارایی این نظام اقتصادی، در گرو تعریف ساز‌و‌کارها و شناخت عوامل مؤثر بر تولید و به‌کارگیری دانش است، به‌طوری‌که از ارتباط این عوامل با یکدیگر، زمینه افزایش عملکرد سایر بخش‌ها نیز فراهم شود. بی‌تردید دسترسی به اهدافی همچون جایگاه برتر اقتصادی، رقابت‌مند شدن اقتصاد، رشد و توسعه پایدار و پرشتاب که در اسناد بالادستی و خط‌مشی‌های کلان کشور مورد تأکید قرار گرفته است، مستلزم درک شرایط محیطی اقتصاد نوین و توجه به ملزومات آن است. از‌سوی‌دیگر، با توجه به نارسایی‌های موجود در مدل‌ها و الگوهای توسعه و اصولی چون اصل وابستگی به مسیر، پسینی بودن مطالعات و عقلانیت محدود مطرح در اقتصاد تکاملی، الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت به‌منزله اصلی‌ترین و کلان‌ترین سند راهبردی کشور، مورد توجه و تأکید قرار گرفته است. بر این اساس، پژوهش حاضر، ضمن بررسی عوامل قابل توجه و ارائه ملاحظات ناظر بر خط‌مشی، گذار به اقتصاد دانش‌بنیان در ایران را با رویکرد الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت مد‌نظر قرار می‌دهد. رویکرد پژوهش، استقرایی و نحوه انجام آن، کیفی بوده و بر‌اساس نظریه‌پردازی داده‌بنیاد (رویش نظریه‌ها)، ابعاد قابل توجه در این رابطه استخراج و ملاحظات مربوط به خط‌مشی ارائه شده‌اند. یافته‌ها نشان می‌دهند که این رویکرد باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Policy implications of Iran’s transition to knowledge-based economy: Applying effective science toward the model of Islamic-Persian development

نویسندگان [English]

  • A P 1
  • behnam abdi 2
1 U
2 post-doc researcher, University of Tehran
چکیده [English]

Knowledge-based economy is the most prominent approach of international economy in the 21th century that consider the knowledge production and usage as the main root of producing wealth. Defining the mechanism of works and identifying the effective factors on production and usage of knowledge is essential in this economic system, as the context of improving the performance of other sectors can be provided from the relationships. Absolutely, understanding the situational conditions of new economy and its perquisites is necessary for achieving the goals such as 1st economic rank in the region, economic competitiveness, sustainable growth and development that mentioned in macro policies. On the other hand, the Islamic-Persian model of development is in agenda because the existing model of development are not suitable and compatible for Iran by considering the rules such as path dependency, ex-post studies and bounded rationality that represent in evolutionary economy. As a result, this research is exploring and identifying the policy implications of Iran’s transition to knowledge-based economy by taking account the Islamic-Persian model of development. This inductive and qualitative research is based on grounded theory strategy that introduce the main dimensions and policy implications. Results showed that this approach must be take into account, seriously.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge-Based Economy
  • Islamic-Persian Model of Development
  • Policy Implications
  • Transition
  • Sustainable Development

مراجع

. آقاجانی، احمد و محمود عسگری (1389). «الزام‌های نظری طراحی الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت در حوزه دفاعی»، فصلنامة راهبرد دفاعی، سال 8، ش 31.
2. امامی، سیدمجید (1392). «از جامعه‌شناسی تاریخی ایران تا نظریه سیاستی پیشرفت (توسعه)؛ نقش پارادایم ماهیت‌گرا در ترسیم الگوی اسلامی ـ ایرانی هویت ملی»، فصلنامه مطالعات ملی، سال 14، ش 4.
3. پورعزت، علی‌اصغر (1389). مبانی دانش اداره دولت و حکومت، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
4. دانایی‌فرد، حسن، سید‌مهدی الوانی و عادل آذر (1386). روش‌شناسی پژوهش کیفی در مدیریت، رویکردی جامع، تهران،
 نشر صفار.
5. عبدی، بهنام و سید‌حمید خدادادحسینی (1394). «گذار به اقتصاد یادگیرنده در ایران: تبیین نقش آموزش عالی»، فصلنامه علمی پژوهشی آموزش در علوم انتظامی، سال 3، ش 2.
6. خدادادحسینی، سید‌حمید، بهنام عبدی، علیرضا حسن‌زاده و علی‌محمد احمدی (1392/الف). «شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر گذار به اقتصاد یادگیرنده در ایران»، فصلنامه راهبرد اقتصادی، مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، سال 2، ش 5
7. --- (1392/ب). «مفهوم‌پردازی گذار به اقتصاد یادگیرنده در ایران با رویکرد سیاست علم و فناوری»، فصلنامه مجلس و راهبرد، مرکز پژوهش‌های مجلس، سال 20، ش 76.
8. خلوصی، محمدحسین (1391). «شاخص مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت»، معرفت سیاسی، سال 4، ش 2.
9. خوش‌چهره، مجید و نیک‌بخش حبیبی (1391). «اصول پایه‌ای و عناصر کلیدی الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت از منظر اسناد فرادستی نظام ج.ا.ایران»، فصلنامه راهبرد، دوره 21، ش 62.
10 ساعد، نادر (1390). «چارچوب تدوین الگوی پیشرفت اسلامی - ایرانی و جنبه های دفاعی آن: رهیافتی حقوقی»، فصلنامة راهبرد دفاعی، سال 9، ش 32.
11. کیوان‌حسینی، سیداصغر و راحله جمعه‌زاده (1390). «پیوندبخشی میان رویکرد دفاع همه ‌جانبه و الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت؛ چارچوب پیشنهادی»، راهبرد دفاعی، دوره 9، ش 34.
12. قاضی‌زاده، سید‌ضیاالدین (1389). «الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و نقش نیروهای مسلح»، راهبرد دفاعی، دوره 8، ش 31.
13. عبدی، بهنام و سید‌حمید خدادادحسینی (1394). «گذار به اقتصاد یادگیرنده در ایران: تبیین نقش آموزش عالی»، فصلنامه علمی پژوهشی آموزش در علوم انتظامی، سال 3، ش 2.
14. Brinkly, Jan (2006). Defining the Knowledge Economy, London, The Work Foundation.
15. Carayannis, E. G., D. Popescu, C. Sipp and M. Stewart (2006). Technological Learning for Entrepreneurial Development (TL4ED) in the Knowledge Economy (KE), Case Studies and Lessons Learned. 26.
16. Creswell, JW. (2004). Research Design: Qalitative and Quantitative Approachs, California, SAGE Publications.
17. Ersheid, Fause and Amer Jabarin (2007). Policies to Promote an Enabling Environment for a Knowledge-based Economy in Palestine and Jordan, Palestine Economic Policy Research Institute.
18. Foray, D. and B.-A. Lundvall (1996). The Knowledge-based Economy:from the Economics of Knowledge to the Learning Economy, In: Employment and Growth in the Knowledge-Based Economy, OECD.
19. Hsu, George J.Y., Lin Yi-Hsing and Wei Zheng-Yi (2008). "Competition Policy for Technological Innovation in an Era of Knowledge-based Economy", Knowledge-Based Systems, 21.
20. Lundvall, B.A., P. Intarakumnerd and J.Vang (2006). Asia’s Innovation Systems in Transition. Northampton, Edward Elgar Publishing, Inc.
21. Nunes, Ashley (2016). "Increased Productivity Efforts Yield Few Rewards In The Knowledge Economy", Transportation Research Part A: Policy and Practice, Vol 94.
22. OECD (1996a). The Knowledge-Based Economy, Paris, OECD.
23. --- (1996b). Employment and Growth in the Knowledge-based Economy, Paris, OECD.
24. Romer, P. M. (1998). "Endogenous Technological Change", Journal of Political Economy.
25. Strauss, A. and J.Corbin (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded  Theory, California: Sage Publications, Inc.
26. Trzcielinski, Stefan (2015). "The Influence of Knowledge Based Economy on Agility of Enterprise", Procedia Manufacturing, Vol 3.
27. Verwaal, Ernst (2017). "Global Outsourcing, Explorative Innovation and Firm Financial Performance: A Knowledge-Exchange Based Perspective", Journal of World Business, Vol. 52, Issue 1.
28. World Bank (2002). "Constructing Knowledge Societies: New Challenges for Tertiary Education", Washington D.C.
29. --- (2004). Turkey Knowledge Economy Asswssment Study, Washington D.C., Private and Financial Sector Unit, Europe and Central Asia Region.
30.--- (2012). Knowledge Appraisal Measurement, Washington D.C., World Bank Publications.
مجلس و راهبرد
دوره 27، شماره 101 - شماره پیاپی 101
اردیبهشت 1399
صفحه 173-194

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار