ارزیابی الگوهای سیاستگذاری و مدیریت قومی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران؛

3 استادیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران؛

چکیده

کمال مطلوب هر حکومت ملی، برخورداری از ملت یکپارچه است که همگان به هویت فراگیر ملی تعلق خاطر داشته و به آن وفادار باشند. این مهم جز با سیاستگذاری و مدیریت مناسب به‌دست نمی‌آید. کشورهایی که گروه‌های قومی مختلف دارند باید در برنامه‌های متعدد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی با اتخاذ سیاست‌های خاص به گروه‌های قومی احترام گذارند و در راستای ایجاد همگرایی و حفظ تمامیت ارضی جامعه گام بردارند. هدف پژوهش حاضر ارزیابی الگوهای مدیریت قومی در ایران و مطالعه جامع برای استنتاج نتایج مطالعات پیشین است که با استفاده از روش فراتحلیل‌، 127 مقاله از بین 761 مقاله علمی ـ پژوهشی گزینش و اطلاعات مورد نظر با پرسشنامه معکوس استخراج شد. یافته‌های فراتحلیل مقاله‌ها نشان می‌دهد که «توسعه ناموزون به‌ویژه در بُعد اقتصادی و نابرابری اجتماعی ـ سیاسی، برخورد سیاسی و ایدئولوژیک با اقوام، عدم رعایت قانون مربوط به اقوام، کنترل فرهنگی اقوام، روش‌های اقتدارگرایانه، دخالت بیگانگان، دستگاه بوروکراتیک حکومتی و تمرکزگرایی و تأکید بر هویت ملی بیشتر از هویت قومی» از عوامل عدم کامیابی سیاست‌های قومی بودند. از‌سوی‌دیگر «تأکید بر اشتراکات اجتماعی، مشارکت سیاسی اقوام، جایگاه اقوام در قدرت، احترام به زبان و آداب و رسوم، استفاده از نخبگان قومی، بافت گوناگون اقوام ایرانی و ایجاد توازن و سازش میان تعلقات ملی و قومی» نقاط قوت سیاست‌های قومی بوده و سعی شده این الگوها به‌گونه‌ای سیاستگذاری و مدیریت شود که در تعارض با انسجام جامعه ملی قرار نگیرد و با پذیرش تنوع گروه‌های قومی به‌عنوان واقعیتی اجتماعی، تمامیت ارضی حفظ و همگرایی و یکپارچگی ایجاد شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Assessment of Iranian Ethnic Policy and Management Patterns

نویسندگان [English]

  • Abolghasem mahmoodi 1
  • rasoul Afzali 2
  • Yashar Zaki 3
  • kumars yazdanpanah 3
1 University of Tehran
2 Political Geography Department of Tehran University
3 Political Geography, Faculty of Geography, Tehran University, Tehran - Iran.
چکیده [English]

The desirable perfection of every national government is the integrated nation, so that all belong to the national identity of the nation as well as are faithful to it. This objective will be achieved only through appropriate policy and management. Countries which have different ethnic groups should take step towards creating convergence as well as maintaining the territorial integrity for decision-making as well as planning in various political, economic, and social areas through adopting appropriate policies on ethnic groups as well as respecting their plurality of ethnic groups. The research aims to evaluate the patterns of Iranian ethnic management as well as conducting comprehensive study for the deduction of previous studies results. For this purpose, the meta-analysis method was used. To perform this meta-analysis, 127 articles from 761 scientific-research papers which met the criteria for entering the meta-analysis were selected as well as necessary information was obtained with a reverse questionnaire. Findings of the meta-analysis of the articles show that "the disparate development, especially in the economic dimension and social-political inequality, political and ideological encounter with the relatives, non-observance of the law of relatives, cultural control of the ethnics, authoritarian methods, the intervention of foreigners, the bureaucratic government and centralization as well as the emphasis on national identity more than ethnic identity were considered as the main factors of failure to succeed ethnic politics. On the other hand, "emphasis on social interests, political participation of ethnics, the status of ethnics in (gaining) power, respecting language and customs, use of ethnic elites, the various texture of Iranian ethnic groups, and balancing as well as reconciliation between national and ethnic affiliations have been taken into consideration as the strengths of patterns of ethnic policies. Furthermore it has been attempted to regulate and manage these patterns in which cannot be conflicted with the cohesion of the national community as well as ethnic coexistence can be created based on protecting ethnic groups' rights as well as maintaining territorial integrity through accepting the diversity of ethnic groups as a social reality also reaching peaceful government-ethnic interactions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ethnic policy
  • political management
  • ethnicity
  • convergence
  • Iran

مراجع

1. احمدی‌پور، زهرا، طهمورث حیدری موصلو و طیبه حیدری موصلو (1389). «تحلیل قومیت و هویت قومی در ایران؛ جهت امنیت پایدار»، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال دوم، ش 1.
2. بهشتی، صمد و محمد حقمرادی (1396). «فراتحلیل مطالعات مرتبط با رابطه بین هویت قومی و هویت ملی در ایران با تأکید بر نقش رسانه»، مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، ش 2.
3. تنسی، استفان دی. (۱۳۷۹). مبانی علم سیاست، ترجمه حمیدرضا ملک محمدی، تهران، نشر دادگستر.
4. جعفرزاده پور، فروزنده و حسین حیدری (1393). «فراتحلیل رابطه هویت ملی و هویت قومی در ایران»، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، دوره 3، ش 11.
5. جهانگیرزاده‌، جواد (1390). «بازخوانی و واکاوی سیاست قومی در جمهوری اسلامی ایران و مقایسه آن با دوره پهلوی دوم»، رساله دکتری دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبائی.
6. چلبی، مسعود (1378). بررسی هویت قومی و رابطه آن با هویت جامعه‌ای (ملی)‌، جلد اول، تهران، وزارت کشور.
7. حاجیانی، ابراهیم (۱۳۸۰). «مسئله وحدت ملی و الگوی سیاست قومی در ایران»، نامه انجمن جامعه‌شناسی ایران، ش ۳.
8. حسابی، احمد (1396). «بررسی رابطه بین همبستگی ملی با گفتمان سیاست‌های قومیتی و تأثیر آن بر قومیت‌های مختلف در خوزستان (در دوره اصلاحات)»، فصلنامه علوم اجتماعی (دانشگاه آزاد شوشتر)، دوره 11، ش 37.
9. حق‌پناه، جعفر (۱۳۹۴). «سیاستگذاری قومی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره ۲، ش ۲.
10. حیدری، جهانگیر (1391). «نقش مدیریت سیاسی در همگرایی و واگرایی اقوام»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.
11. رحیمی، علیرضا (1396). «استراتژی‏های ملت‌سازی و توسعه ناموزون در ایران»؛ فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره 20، ش (4) 78.
12. سیف‌الهی، سیف‌اله و حمیرا حافظ امینی (1388). «برنامه‌های توسعه اقتصادی ـ اجتماعی و تأثیر آن بر واگرایی و همگرایی گروه‌های قومی در ایران»، پژوهشنامه علوم اجتماعی، سال سوم، ش 2.
13. صالحی امیری، سید‌رضا (1388). مدیریت و منازعات قومی در ایران، چاپ اول، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
14. عبداللهی، محمد (1389). «هویت ملی در ایران: فراتحلیل مقاله‌های فارسی موجود»، فصلنامه علوم اجتماعی، ش 50.
15. عبدی، عطاءالله (1389). «بررسی سیاست‌های قومی در کشورهای چند‌قومی و ارائه الگوی بهینه مورد: ایران (آذربایجان و کردستان)»، رساله دکتری دانشکده ادبیات و علم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
16ا قاضی طباطبایی، محمود و ابوعلی ودادهیر(1389). «فراتحلیل در پژوهش‌های اجتماعی و رفتاری»، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
17. قوشچی، محمد‌رضا و محمود پورنادری (1393). «جهانی شدن و تکثر‌گرایی قومی در ایران، چالش‌ها و فرصت‌ها» فصلنامه مطالعات راهبردی جهانیشدن، سال پنجم، ش 14 (پیاپی17).
18. گودرزی، حسین (۱۳۸۵). مفاهیم بنیادین در مطالعات قومی، چاپ اول، تهران، انتشارات تمدن ایرانی.
19. مقصودی، مجتبی و انوشه دربندی (۱۳۹۱). «بررسی سیاست‌های قومی جمهوری اسلامی ایران در قبال کردها در دولت اصلاحات»، پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره ۲، ش ۴.
20. مهری، کریم، بهجت یزدخواستی و محمدحسین پناهی (۱۳۹۲). «فراتحلیل پژوهش‌های انجام شده در‌خصوص نقش عوامل مؤثر بر بسیج همگرایانه اقوام»، همایش قومیت و فرهنگ ایران اسلامی، تبریز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی.
21. مؤسسه مطالعات ملی (1380). بایدها و نبایدها در طراحی سیاست قومی جمهوری اسلامی ایران، تهران، مؤسسه مطالعات ملی.
22. میرحیدر، دره (1394). مبانی جغرافیای سیاسی، تهران، انتشارات سمت.
23. هوشنگی، حمید (1396). «سیاستگذ‌اری عادلانه مدیریت تنوع قومی در جمهوری اسلامی ایران»، رساله دکتری دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه السلام.
24. Barth, Esra. and Dftl Noel (1972). "Conceptual Frome works for the Analys is of Race Relations", Socialforces, Vol. 50, No. 6.
25. Birkland, T. (2005). An Introduction to Policy Process, New York, New York University Press.
26. Cochran, C. (1995). Public Policy: Perspectives and Choices, New York, MacGrawHill.
27. Esman, Milton J. (2004). An Introduction to Ethnic Conflict, Cambridge, Polity Press.
28. Greene, C. Jennifer (2007). Mixed Methods in Social Intequiry, San Francisco, Wiley.
29. Horowitz, Dani (1985). Ethnic Groupsin Conflict, Berkeley, University of CaliforniaPress.
30. Kuper, Lora and Mishel Smith (1969). Pluralismin Africa, Berkeley, University of California Press.
31. Nevitte,Norsa and Cerhan Kennedy (1986). Ethnic Preferenceand Public Policyin Developing States, Boulder, Lynne Rienner Publishers.
32. Petersen, Will (1980). Concepts of Ethnicity’, inS.Ternstrom (ed.) Harvard Encyclopedia of American Ethnic Groups, Cambridge, Mass., Harvard University Press.
33. Srinivas, Mec (1966). Social Change in Modern India, Berkeley, University of California Press.
34. Taft, Rabin (1963). "The Assimilation Orientation of Immigrants and Australians", Human Relations,Vol. 16, No. 3.
35. Vanden, Berghe (1978). Race and Racism: AComparative Perspective, 2thed., NewYork, John Wiley.
36. Waver, Oreia (2009). "Waltz's Theory of Theory", Journals Permissions, Vol. 23, No. 2.
37. Wilson, W. J. (1973). Power, Racism, and Privilege, New York, Free Press.
38. Williams, Rmigr (1977). Mutual Accommodation: Ethnic Conflict and Cooperation, Inneapolis, University of Minnesota Press.
39. Yinger, Jom (1985). Assimilation in the United States:The Mexican- Americans, inW. Connor (ed.) Mexican-Americans i Comparative, Washington, DC ,Urban Institute Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار