تعهد دولت به مقابله با جرایم مرتبط با مواد مخدر و روان گردان و تحدید مجازات های بدنی از منظر حقوق بین الملل بشر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری حقوق بین الملل، دانشکده حقوق، دانشگاه تهران

چکیده

جرائم مواد مخدر و روان‌گردان‌ها، از عوامل تهدیدکننده نظم و امنیت جامعه بین‌المللی و سلامت افراد است که معاهدات بین‌المللی مختلف در چند دهه اخیر به این موضوع می‌پردازند. جمهوری اسلامی ‌ایران به‌عنوان نظام مبتنی‌بر کرامت و ارزش والای انسان برای مبارزه مؤثر با همه مظاهر فساد و تباهی ضمن پیوستن به معاهدات بین‌المللی مرتبط، تلاش کرده با اعمال مجازات شدید، ارتکاب جرائم مذکور را به حداقل برساند اما اعمال مجازات بدنی مغایر تعهدات حقوق بشری دولت دانسته شده و واکنش‌هایی را در پی داشته است.
 در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی که دولت ایران طرف آن است، مجازات یا رفتارهای بی‌رحمانه، غیرانسانی و تحقیر‌آمیز منع و بر تحدید مجازات اعدام به «خطیرترین جرائم» تأکید شده است. دادگاه‌های ایران با تلقی جرائم مرتبط با مواد به‌عنوان «خطیرترین جرائم»، اعمال مجازات بدنی را برای کنترل جرائم مرتبط با مواد ضروری و غیر‌مغایر با تعهدات بین‌المللی دولت دانسته‌اند. با توجه به نظرهای تفسیری نهادهای حقوق بشری و گرایش جهانی بر عدم اعمال مجازات بدنی، دادگاه‌های ایران باید با استفاده از ظرفیت‌های قانونی موجود اعمال مجازات بدنی را به حداقل رسانده و موجب اجتناب از مسئولیت بین‌المللی دولت و حفظ مصالح نظام شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

State Obligation to Combat Crimes on Drugs and Psychotropic Substances and to Limit Corporal Punishments under International Human Rights Law

نویسنده [English]

  • Esmaeil Rahmani Klakoub
Ph.D Candidate in International Law, University of Tehran & Judge of the Appeal Courts of Khorasan Razavi
چکیده [English]

In the last few decades, the international community has been able to establish a relative solidarity among its members by maintaining and developing common values and international public order. Crimes related to drugs and psychotropic substances threaten international order and security, as well as, the physical and mental health of individuals in most societies. Therefore, States committed themselves to combat against these organized transnational crimes.
Combating to all manifestations of corruption and destruction, including the crimes related to drugs and psychotropic substances, is one of main objectives of the Islamic Republic of Iran. Therefore, In addition to accession to the relevant international treaties, there has been a decisive approach to these crimes in its agenda. However, applying corporal punishment, in particular executions, has been criticized by human rights institutions. The International Covenant on Civil and Political Rights, as a binding instrument for the government, prohibits the inhumane, cruel and degrading punishments and limits the use of capital punishment merely to the "most serious crimes". Whether the crimes related to drugs and psychotropic substances fall among this category of crimes has been analyzed in this Article based on international conventions, General Comments of the human rights treaty bodies, as well as, States practice. It concludes finally that, crimes related to drugs and psychotropic substances do not fall among the category of the "most serious crimes" in many cases. Therefore, it is necessary to review existing domestic laws. Until then, Iranian courts should minimize the use of corporal punishments, employing national legal capacity to avoid causing international responsibility of the State.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "international community"
  • "common values"
  • "Drugs and psychotropic substances"
  • "Crime control"
  • "Corporal Punishment"
  • "Most Serious Crimes"
  • "Human dignity"
  • "Fair hearing"
  • "International Responsibility"
1. آقا میرسلیم، مرضیه السادات (1386). «جایگاه مجازات اعدام در حقوق بشر اسلام و غرب»، خبرنامه انجمن ایرانی حقوق جزا، ش 7 و 8.
2. ابراهیمی، محمد (1389). تبیین موضوعی ممنوعیت شکنجه و رفتارهای غیرانسانی در نظام بین‌المللی حقوق بشر، تهران، انتشارات خرسندی.
3. اردبیلی، محمدعلی (1370). «شکنجه»، مجله تحقیقات حقوقی، ش 9.
4. اساسنامه دیوان کیفری بین‌المللی:
https://www.icc-cpi.int/resource-library/Documents/RS-Eng.pdf
5. بکاریا، سزار (1380). رساله جرائم و مجازات‌ها، ترجمه محمد‌علی اردبیلی، تهران، مجد.
6. تیگر شتروم، باربارافن (1389). امنیت انسانی و حقوق بین‌الملل، ترجمه اردشیر امیر ارجمند و حمید قنبری، تهران، مجد.
7. جوزف، سارا، شولتز جنی کسن و ملیسا کسن (1395). میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی دعاوی، آموزهها، تفاسیر، ترجمه و تحقیق سید‌قاسم زمانی و همکاران، جلد اول، تهران، شهر دانش.
8. دهقان، حمید (1377). «تأثیر زمان و مکان بر قوانین جزایی اسلام»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40.
9. رستم‌زاده، حسین قلی (1384). «جامعه بین‌المللی و تعهدات بین‌المللی»، مجله حقوقی بین‌المللی، ش 33.
10. دلخوش، علیرضا (1390). مقابله با جرائم بین‌المللی: تعهد دولت‌ها به همکاری، تهران، شهر دانش.
11. زمانی، سید‌قاسم و هاله حسینی اکبرنژاد (1394). «جامعه بین‌المللی و عدالت کیفری جهانی»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 45، ش 3.
12 ساعد، نادر (1383). «اجرای ملی موازین حقوق بین‌الملل و نقش دادگاه ایرانی»، مجله پژوهش‌های حقوقی، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوقی شهر دانش، سال سوم، ش 6.
13. سونکا، پتر (1376). «مجازات اعدام از دیدگاه حقوق بشر»، ترجمه محمد‌علی اردبیلی، تحقیقات حقوقی، ش 20 و 19.
14. شمس ناتری، محمدابراهیم، حمیدرضا کلانتری، ابراهیم زارع و زینب ریاضت (1392). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، تهران، میزان.
15. صادقی، محمدهادی (1392). «نقش توبه در حدود و تعزیرات»، پژوهشنامه حقوق کیفری، دوره 4، ش 2.
16. صرامی، حمید (1393). «بررسی علل مرگ و قتل ناشی از اعتیاد، قاچاق مواد مخدر و روان‌گردان‌ها»، فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، دوره 1، ش 1.
17. غلامی، علی و محمدمهدی رحیمی (1388). «تأثیر سیاست جنایی سرکوبگرانه بر نرخ ارتکاب جرائم با نگاهی به سیاست جنایی اسلام»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، ش 30.
18 فریده، شایگان و اسماعیل رحمانی کلاکوب (1398). «ضرورت همسویی مجلس شورای اسلامی با تعهدات بین‌المللی دولت در مقابله با جرائم مرتبط با مواد مخدر و روان‌گردان»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال بیست‌و‌یکم، ش 62.
19. فلسفی، هدایت الله (1379). حقوق بین‌الملل معاهدات، چاپ اول، تهران، فرهنگ نشر نو.
20. فلسفی، هدایت الله (1390). صلح جاویدان و حکومت قانون: دیالکتیک همانندی و تفاوت، تهران، فرهنگ نشر نو.
21. قپانچی، حسام و حمیدرضا دانش‌ناری (1391). «الگوی دوگانه فرایند کیفری: کنترل جرم و دادرسی منصفانه»، آموزه‌های حقوق کیفری، ش 4.
22. قدیری بهرام‌آبادی، رشید (1396). «تقابل حق و مصلحت (با تأکید بر جرائم تروریستی)»، مجله حقوقی دادگستری، سال هشتاد‌و‌یکم، ش 98.
23. قربان‌نیا، ناصر (1380). «فلسفه مجازات‌ها در فقه کیفری اسلام»، رواق اندیشه، ش 3.
24. قناد، فاطمه و فاطمه اکبری (1396). «امنیت‌گرایی سیاست جنایی»، پژوهش حقوق کیفری، ش 18.
25. کانت، ایمانوئل (1388). فلسفه حقوق، ترجمه منوچهر صانعی دره بیدی، چاپ سوم، تهران، نشر نقش و نگار.
26. محقق داماد، سید‌مصطفی (1390). قواعد فقه بخش جزایی، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
27. موسی‌زاده، رضا (1388). سازمان‌های بین‌المللی، چاپ دوازدهم، تهران، میزان.
28. نجفی ابرند‌آبادی، علی‌حسین (1392). کیفر‌شناسی نو ـ جرم‌شناسی نو: درآمدی بر رویکرد مدیریتی خطرمدار، تهران، میزان.
29. نوبهار، رحیم (1384). «بررسی قاعده فقهی حرمت تنفیر از دین»، تحقیقات حقوقی، ویژه‌نامه.
30. هاشمی، حمید (1388). «اجرای تعهدات بین‌المللی در نظام قضایی ایران: محدودیت‌ها و ظرفیت‌ها»، مجله پژوهش‌های حقوقی، ش 15.
31. CAT/C/SR.494 (26 November 2001).
32. CCPR/C/79 /Add. 25 (1993).
33. CCPR/C/SDN/CO/3 (2007).
34. CCPR/CO/84/THA (2005).
35. CHR/E/CN.4/2005/7
36. Convention on Psychotropic Substances (1971).
37. Convention on the Rights of the Child (1989).
38. CRC/C/15/Add.267 (21 September 2005).
39. E/CN.4/1997/60 (1996).
40. E/CN.4/1997/7 (10 January 1997).
41. E/RES/1984/50 (1984), Annex
42. Emmerson, Ben, Andrew Ashworth and Alison Macdonald (2012). Human Right and Criminal Justice, Third Edition, London, Sweet & Maxwell Publishing.
43. Franck, Thomas M. (1995). Fairness in International Law and Institutions, Oxford: Oxford University Press.
44. Human Rights Committee (1982). General Comment, No. 6, 7.
45. ــــــ (1997). George Osbourne v. Jamaica, CCPR/C/68/D/759/1997.
46. ICJ (1952). Ambatielos Case (Greece v. United Kingdom) Judgment of 1 July.
47. ــــــ (1970). Barcelona Traction Case (Belgium v. Spain) Judgment of 5 February.
48. ILC (2001). Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Act.
49. International Covenant on Civil and Political Rights (1966).
50. OHCHR Press Release (10 March 2009).
51. PCIJ (1927). The Lotus Case (France v. Turkey), Series A, No. 10.
52. Post, Robert (2001). "Three Concept of Privacy", The Georgetown Law Journal, No. 89.
53. Rick, Lines (2010). "A ‘Most Serious Crime’?-The Death Penalty for Drug Offences and International Human Rights Law", Amicus Journal, No. 21.
54. Single Convention on Narcotic Drugs (1961).
55. Trinidad, Antonio Augusto Cancado (2010). International Law for Humankind, Leiden, Martinus Nijhoff.
56. UN Doc .A/HRC/28/70 (28 May 2015).
57. UN Doc .E/RES/1984/50 (1984).
58. UN Doc. A/HRC/34/40 (13 March 2017).
59. UN Economic and Social Council Resolution, UN Doc. E/RES/1984/50 (25 May 1984), Annex.
60. UN Human Rights Committee, Comments on the Report Submitted by Is Republic of Iran under Article 40 of the Covenant, UN Doc. CCPR/C/79 /Add. 25, (3 August 1993).
61. United Nation Convention Against the Illicit Traffic in Narcotic Drugs and Psychotropic Substances (1988).
62. United Nations S/RES/1373 (2001).
63. wwww.isna.ir/news/9550108387
64. Zedner, Lucia (2005). "Securing Liberty in the Face of Terror: Reflections from Criminal Justice", Journal of Law and Society, Vol. 32.
65. http://www.iranrights.org/fa/library/document/2896 (11 March 2016)
66. https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/02/27/742671