بررسی علل افزایش مخارج دولت در نظام خط‌مشی‌گذاری ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

2 دانش‌آموخته دکتری سیاستگذاری عمومی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران

چکیده

افزایش سطح مخارج دولت در سال‌های متوالی پس از انقلاب، به‌عنوان چالشی جدی در نظام خط‌مشی‌گذاری ایران محسوب می‌شود. تفاوت مخارج و درآمدها به کسری بودجه و در‌نتیجه تأمین آن از منابع خارج از دولت منجر می‌شود و اگر از منبع درستی تأمین نشود صدمات جبران‌ناپذیری به اقتصاد کشور وارد می‌کند. از‌طرفی کاهش توان مدیریتی دولت به‌دلیل کاهش سطح درآمد کارکنان که حاصل افزایش مخارج دولت و کاهش توان پرداخت آن است به‌عنوان یکی از عوامل مهم می‌تواند به خروج افراد کاردان و متخصص و عدم جذب افراد توانمند منجر شود. این پژوهش با موضوع بررسی علل و زمینه‌های افزایش مخارج دولت در بازه دوره‌های اول تا هشتم مجلس شورای اسلامی، به مطالعه مستندات مربوط به بودجه با استفاده از رویکرد نظریه داده‌بنیاد پرداخته است. نتایج تحلیل داده‌ها در قالب مفاهیم و مقوله‌ها دسته‌بندی شده و پس از کدگذاری محوری، به مفهوم‌سازی در این حوزه پرداخته است. در این راستا «نیروهای پیشران افزایش مخارج دولت در ساختار دولت» به‌عنوان مقوله محوری قلمداد شده است. با توجه به شواهد موجود از افزایش سطح مخارج دولت و فاصله آن با درآمد دولت و با استفاده از داده‌های به‌دست آمده از پژوهش به‌نظر می‌رسد تأثیر نیروهای پیشران افزایش مخارج در ساختار دولت و مجلس غالب بوده است. این نیروها هم از داخل ساختار این دو نهاد و هم از طریق تأثیر نیروهای خارج از نظام خط‌مشی‌گذاری و نیز فشار مطالبه کالا یا خدمات عمومی یا منافع گروهی از ذی‌نفعان تقویت می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Survey on Causes of Government Expenditure Increase in Comparison with its Income in Policymaking System of Iran

نویسندگان [English]

  • Rahmatollah Gholipour 1
  • Gholamreza Eslamifar 2
1 P
2 ُ
چکیده [English]

Regarding bounding policies on public sector activities from 80s in many countries, the ratio of public expenditure is increasing. The growth of government size and expenditure could result in unintended socio-economics impacts and understanding the roots and causes of phenomena is significant to control and correct its impacts. Theories related to the growth of governments has mentioned in public sector economics and political sciences. In respect of limited description of these theories, the core problem of this research is finding and building an integrated theoretical description of this phenomena and its impacts in Iran. An important fraction of public expenditure in Iran, as an oil exporting country, is dependent to oil sales revenue and regarding this point different conditions has constructed for governments growth and citizens’ belief about government expenditures. Also social changes and cultural transformations after Islamic revolution in Iran is a significant dimension of this search.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Government Growth
  • Public Sector Expenditure
  • Efficiency
  • budget

مراجع

1. بانک مرکزی ایران، بانک اطلاعات سری زمانی، http://tsd.cbi.ir.
2. عرب‌مازار، علی‌اکبر و فرشته چالاک (1389). «تحلیل پویای اثر مخارج دولت بر رشد اقتصادی ایران»، مجله تحقیقات اقتصادی، ش 2.
3. قلی‌پور، رحمت‌اله (1392). چالش‌های نظام اداری بررسی موردی ایران، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
4. کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، http://www.ical.ir.
5. کمیجانی، اکبر و روح‌اله نظری (1388). «تأثیر اندازه دولت بر رشد اقتصادی در ایران»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، ش 3.
6. مجدزاده طباطبایی، شراره و فاطمه نعمت‌اللهی (1389). «تأثیر رشد مخارج دولتی بر رشد اقتصادی مطالعه موردی اقتصاد ایران»، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، ش 53.
7. محنت‌فر، یوسف (1383). «عوامل مؤثر بر هزینه‌های جاری دولت در ایران (1380-1338)»، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، ش 15.
8. مداح، مجید، فوزیه جیحون‌تبار و زهرا نجفی (1394). «بررسی شش تفسیر از قانون واگنر در اقتصاد ایران به‌عنوان یک کشور صادرکننده نفت براساس تکنیک‌های اقتصادسنجی»، سیاستگذاری اقتصادی، ش 13.
9. مرکز ملی آمار ایران، https://www.amar.org.ir.
10. Baumol, W. J. (1967). "The Macroeconomics of Unbalanced Growth: The Anatomy of Urban Crisis", American Economic Review, Vol. 57, No. 3.
11. Beck, M. (1981). Government Spending, New York, Praeger.
12. Becker, G. (1983). "A Theory of Competition among Pressure Groups for Political Influence", The Quarterly Journal of Economics.
13. Berg, B. (1998). Qualitative Research Methods for the Social Sciences, Allyn and Bacon.
14. Bird, R. M. (1971). "Wagner’s Law of Expanding State Activity", Public Finance.
15. Braun, V. and V. Clarke (2006). Using Thematic Analysis in Psychology, Qualitative Research in Psychology, Vol. 3, No.2.
16. Brennan, G. and J. M. Buchanan (1980). The Power to Tax: Analytical Foundations of a Fiscal Constitution, Cambridge, Cambridge University Press.
17. Breton, A. (1974). The Economic Theory of Representative Government, Chicago, Aldine.
18. Buchanan, J. M. (1967). Public Finance in Democratic Processes, Chapel Hill, NC, University of North Carolina.
19. Buchanan, J. M. and G. Tullock (1962). The Calculus of Consent: Logical Foundations of Constitutional Democracy, Ann Arbor: University of Michigan Press.
20. Cameron, D. R. (1978). "The Expansion of the Public Economy: A Comparative Analysis", The American Political Science Review, Vol. 72, Issue 4.
21. Creswell, J. W. (2012). Educational research: Planning, Conducting, and Evaluating Quantitative and Qualitative Research, Boston, Pearson Publication.
22. Cummings, T. G. and C. G. Worley (2001). Organizational Development and Change, 7th ed., South-Western College Publishing.
23. Garrett, T. and R. M. Rhine (2006). "On the Size and Growth of Government. Federal Reserve Bank of St", Louis Review, Vol. 88, No. 1.
24. Henrekson, M. (1993). Wagner Law - A spurious relationship? Public Financ, Vol. 48, Issue 3.
25. Holsti, O. R. (1969). Content Analysis for the Social Sciences and Humanities. Reading, MA: Addison-Wesley.
26. Huang, J. C. (2006). "Government Expenditure in China and Taiwan: Do they Follow Wagner’s Law?", Journal of Economic Development, Vol. 31, No. 2.
27. Johnson, B. and L. Christensen (2008). Educational Research: Quantitative, Qualitative and Mixed Approaches, Los Angeles, Sage Publication.
28. Karagianni, S., M. Pempetzoglou and S. Soultana (2011). "Testing Wagner‟s Law for The European Union Economies", The Journal of Applied Business Research, Vol. 18, No. 4.
29. Meltzer, A. and F. Richard (1983). "Tests of a Rational Theory of the Size of Government", Public Choice, Vol. 41, No. 3.
30. _____ (1981). "A Rational Theory of the Size of Government", The Journal of Political Economy, Vol. 89, No. 5.
31. Mueller, D. C. (2003). Public Choice III., Cambridge, Cambridge University Press.
32. Niskanen, W. A. (1971). Bureaucracy and Representative Government, Chicago and NewYork, Aldine-Atherton.
33. Oates, Wallace E. (1989). "Searching for Leviathan: A Reply and Some Further Reflections", American Economic Review, Vol. 79, No. 3.
34. Olsen, M. J. (1965). The Logic of Collective Action, Cambridge, Harvard University Press.
35. Peacock, A. T. and S. F. Richard (2000). The Curious Attraction of Public Choice, Vol. 102, Issue 1-2.
36. Peacock, A. T. and J. Wiseman (1961). Growth of Public Expenditure in. Cambridge: NBER and Princeton, Princeton University.
37. Primo, David M. (2006). "Stop Us Before We Spend Again: Institutional Constraints on Government Spending", Economics and Politics, Vol. 18, No. 3.
38. Renaud, P. S. and F. A. Van Winden (1988). Fiscal Behavior and the Growth of Government: the Netherlands, Amsterdam, Tinbergen Instituu.
39. Sobel, R. S. (2001). The Budget Surplus: A Public Choice Explanation, Working Paper 2001-2005, West Virginia University.
40. Strauss, A. and J. Corbin (1994). Grounded Theory Methodology: An Overview, In N. K. Denzin and Y. S. Lincoln (eds.), Handbook of Qualitative Research: 273–285, Thousand Oaks, CA, Sage.
41. Wagner, A. (1893). Grundlegung der politshen Oekonomie, Leipzig,3rd Edition.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار