راهبردهای مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد در فرایند کیفری (نقد و تحلیل ماده (66) قانون آیین دادرسی کیفری)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دوره دکتری حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه

2 استادیار دانشکده حقوق، دانشگاه دامغان

چکیده

بحث «سازما‌ن‌های مردم‌نهاد» و مشارکت این سازمان‌ها در فرایند کیفری یکی از جلوه‌های «سیاست جنایی مشارکتی» است که علاوه‌بر جنبه حمایتی از بزه‌دیده، به‌ویژه بزه‌دیدگان خاص نقش مهمی در تحقق حقوق شهروندی و پیشگیری از بزه‌دیدگی ثانوی ایفا می‌کنند، مضافاً اینکه در حوزه‌هایی که مدعی‌العموم به‌سادگی نمی‌تواند ورود کند و بحث تعقیب دچار مشکل می‌شود سازمان‌های مردم‌نهاد که امروزه برخی آنان را «دادستان خصوصی» یا «شبه‌دادستان» می‌نامند در تعامل با مدعی‌العموم قرار گرفته و سعی می‌کنند حامی حقوق جامعه و افراد در بحث اعلام جرم، اقامه دلیل، اعتراض به احکام دادگاه‌ها و ... باشند. در این مقاله سعی شده است با توجه به نوآوری آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 در این زمینه و مطرح کردن سازمان‌های مردم‌نهاد در بحث اعلام جرم (ماده (66)) میزان مشارکت این سازمان‌ها و شرایط مداخله آنان در فرایند کیفری و چالش‌ها و نواقص در این زمینه ازجمله نحوه شکل‌گیری این سازمان‌ها در ایران و خلأهای موجود مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Strategies of NGO Participation in the Criminal Procedure (A Critical Review of Artcile (66) of the Iranian Criminal Procedure Code)

نویسندگان [English]

  • M Ch 1
  • mohammad hasan hasani 2
1 S
2 Faculty Damghan university
چکیده [English]

The "NGOs" and the participation of these organizations in the criminal process is one of the effects of "cooperative criminal policy", which, in addition to the protection aspect of the victim, especially regarding the particular victim, plays an important role in the realization of the citizenship rights and the prevention of the secondary victimization. In addition, in areas where the plaintiff can not easily enter them and the proceeding is difficult, public organizations, which today are sometimes called "private prosecutors" or "quasi-prosecutors", interact with the prosecutor and try to protect the rights of the community and individuals in the debate about the declaration of the crime, adducing evidence, the protest against the sentences and so forth. In this article, considering the innovation of the criminal procedure code ratified in 1392 , we have tried to investigate the criminal offense (article 66) regarding the participation of these organizations and the conditions for their intervention in the criminal process and the existing challenges and deficiencies in this regard, including the development of these organizations in Iran and the gap available in this field, will be analyzed and criticized.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Restorative Justice
  • Non-governmental Organizations
  • Criminal Policy
  • Victim
  • Beneficiary
1. ابراهیمی، پیمان (1384). «بزه‌دیده به‌منزله شاکی و حقوق او در مقررات دادرسی کیفری ایران»، مجله حقوق دادگستری، ش 52 و 53.
2. امیر کواسمی، ایوب (1388). «علل رشد فزاینده سازمان‌های غیردولتی»، سیاست خارجی، وزارت امور خارجه، ش 88.
3. حسینی، سیدمحمد (1383). سیاست جنایی در اسلام و در جمهوری اسلامی ایران، تهران، انتشارات سمت.
4. خالقی، علی (1395). آیین دادرسی کیفری، چاپ 33، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوق شهر دانش.
5. _____ (1396). نکته‌ها در قانون آیین دادرسی کیفری، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های حقوق شهر دانش.
6. دهستانی اسفندآبادی، حسین (1386). «همکاری دولت و سازمان‌های مردم‌نهاد در توسعه»، مجله برنامه، ش 218.
7. راعی، مسعود و فرامرز عطریان (1393‌). «استقلال سازمان‌های غیردولتی در نظام حقوقی ایران، فرانسه و سوئیس»، مطالعات حقوق تطبیقی، دوره 5، ش 2.
8. رمضانی قوام‌آبادی، محمدحسین (1390). «پیشگیری و سر‌کوب جرائم زیست‌محیطی در پرتو اقدامات سازمان‌های غیردولتی در نظام حقوقی ایران»، مجله حقوقی دادگستری، ش 75.
9. _____ (1394). «مطالعه تطبیقی وضعیت حقوقی سازمان‌های مردم‌نهاد در ایران و فرانسه، از تأسیس تا فعالیت»، مطالعات حقوق تطبیقی، ش 10.
10. زینالی‌، امیر و محمد‌باقر مقدسی (1391). «حق بزه‌دیده بر امنیت و اطلاع‌رسانی در فرایند کیفری»، تحقیقات حقوقی، ش 57.
11. ساقیان، محمدمهدی (1392). «تقریرات درس آیین دادرسی کیفری»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان.
12. _____ (1385). «اصل برابری سلاح‌ها در فرایند کیفری با تکیه بر حقوق فرانسه و ایران»، مجله حقوقی دادگستری، ش 56 و 57.
13. شیعه‌علی، علی، وحید زارع و مجتبی زارع (1394). «جایگاه سیاست جنایی مشارکتی واکنشی در مرحله تعقیب کیفری در حقوق ایران»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تهران، دوره 2، ش 4 و 5.
14. طباطبائی موتمنی، منوچهر (1390). حقوق اداری، چاپ شانزدهم، تهران، سمت.
15. طهماسبی‌، جواد (1394). آیین دادرسی کیفری، جلد اول، تهران، بنیاد حقوق میزان.
16. قپانچی، حسام و حمیدرضا دانش‌ناری (1391). «الگوهای دوگانه فرایند کیفری کنترل جرم و دادرسی منصفانه»، آموزه‌های حقوق کیفری، سال دوم، ش 4.
17. قربانیان، حسین و مجید هراتیان نژادی (1390). «نقش نهادها و سازمان‌های دولتی و غیردولتی در پیشگیری از وقوع جرم»، ماهنامه کانون ـ کانون سر دفتران و دفتر یاران، ش 116.
18. کاترین، اس ویلیام (1383). «حمایت از بزه‌دیده و نهادهای مردمی»، ترجمه علی صفاری، مجله تحقیقات حقوقی، ش 40.
19. کوشکی، غلام‌حسن (1392). «سازمان‌های غیردولتی: از انفعال تا مشارکت رو به فعال در تعقیب دعوی عمومی (با نگاهی به قانون آیین دادرسی کیفری)»، پژوهشی حقوق کیفری، ش 4.
20. وبگاه فرهنگستان زبان ادب فارسی www.persian academy.ir.
21. وروایی، اکبر، همت محمدی و ایوب نوریان (1395). «مشارکت سازمان‌های مردم‌نهاد در فرایند کیفری»، تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری، ش 28.