بررسی نابرابری‌های توسعه در استان‌های کشور در راستای تحقق توسعه پایدار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانه‌های مهم توسعه‌نیافتگی است زیرا درحقیقت کشورهایی که امروزه به‌عنوان کشورهای توسعه‌یافته شناخته می‌شوند ضمن اینکه از شاخص‌های اقتصادی و اجتماعی بالایی برخوردارند، توزیع درآمدها و امکانات نیز در جوامع نسبتاً عادلانه است. پژوهش حاضر با هدف سطح‌بندی 31 استان کشور با توجه به 93 شاخص توسعه است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن تحلیلی ـ مقایسه‌ای است. برای تجزیه و تحلیل شاخص‌های مورد مطالعه از روش ویکور استفاده شده است. یافته‌ها در بخش شاخص‌های بهداشت نشان می‌دهد استان‌ تهران با کمترین میزان ویکور (0Qi=) در جایگاه نخست و استان زنجان با بیشترین امتیاز (1Qi=) در جایگاه آخر قرار گرفته‌اند. بدین‌ترتیب در گروه زیربنایی استان خراسان شمالی با امتیاز (048/0Qi=) و کهگیلویه و بویراحمد (997/0Qi=)؛ در شاخص فرهنگی خراسان رضوی با امتیاز (0Qi=) و کهگیلویه و بویر احمد (1Qi=)؛ در شاخص‌های کالبدی استان البرز با امتیاز (0Qi=) و ایلام (1Qi=)؛ در بخش اجتماعی استان البرز با امتیاز (0Qi=) و استان مرزی ایلام (997/0Qi=)؛ در بخش اقتصاد استان تهران با امتیاز (0Qi=) و گیلان (00017/0Qi=)؛ در بخش مهاجرت استان البرز با امتیاز (0Qi=) و سمنان (1Qi=)؛ درنهایت در بخش آموزش استان چهارمحال و بختیاری با امتیاز (0Qi=) و استان فارس (1Qi=) به‌ترتیب در جایگاه‌های اول و آخر قرار گرفته‌اند. بنابراین جهت بهبود وضعیت استان‌ها و حفظ تعادل آنها پیشنهادهایی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Inequality of Development in the Provinces in Order to Achieve Sustainable Development

نویسندگان [English]

  • hossein nazmfar 1
  • somayeh mohammadi hamidi 2
  • majid akbari 3
1 Associate Professor of Geography
2 phd student in mohaghegh ardabibli
3 phd student
چکیده [English]

The existence of inequality and its various dimensions is one of the important signs of development, because in fact the countries that today are known as developed countries, while they have high economic and social indicators, the distribution of revenues and facilities is fairly fair. The present study is aimed at leveling 31 provinces of the country according to 93 indicators of development. The type of applied research and its method is analytical-comparative. For analysis of the indicators, the method of VICOR has been used. Findings in the health indicators section show that Tehran provinces with the lowest viyomites (Qi = 0) are in the first place and Zanjan province with the highest score (Qi =1). Thus, in the Northern Khorasan province, with a score of 0 (Qi = 0.48) and Kohkiluyeh and Boyerahmad with Emitas (Qi = 997) in the Cultural Index of Khorasan Razavi with a score of (Qi =0) and Kohkilah and Boyer Ahmed with a score of (Qi =1) In physical indicators of Alborz province with a score of (Qi =0) and Ilam with a score of  (Qi =1) in the social sector of Alborz province with a score of (Qi=0) and border of Ilam province with a score of(Qi =0.997) In the economic sector, the province of Tehran with points (Qi = 0) and Gilan with the score (Qi = 0.00017), in the migration section of Alborz province with points (Qi = 0) and Semnan with a score of (Qi =1), finally in the education sector of the province Chaharmahal Bakhtiari with points (Qi =0) and Fars province with a score Q (Qi =1) are placed in the first and last positions respectively. Finally, there are suggestions for improving the status of the provinces and maintaining the balance of the provinces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inequality
  • Development
  • Sustainable Development
  • Vikor Method
  • Iran

مراجع

1. اسلامی، سیف‌الله (1391). «تعیین و محاسبه درجه توسعه‌یافتگی استان‌های کشور طی دو مقطع (1385-1375)»، مجله اقتصادی ـ ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، ش 1.
2. بیک‌دلی، آتوسا و فریده اسدیان و سیدآمنه سجادی (۱۳۸۵). «توسعه پایدار و چشم‌انداز کشورهای در حال توسعه در قرن بیست و یکم»، دومین همایش زمین‌شناسی کاربردی و محیط زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر، http://www.civilica.com/Paper-CAGE02-CAGE02_038.html.
3. پوراصغر سنگاچین، فرزام، اسماعیل صالحی و مرتضی دیناروندی (1391). «سنجش سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور ایران با رویکرد تحلیل عاملی»، مجله علمی پژوهشی آمایش سرزمین، دوره چهارم، ش 2.
4 .پورمحمدی، محمدرضا و نادر زالی (1383). «توسعه انسانی، چالش و چشم‌اندازها (با نگاهی تحلیلی به شاخص‌های توسعه انسانی در ایران)»، مجله علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، سال دهم، ش 15.
5. پورمحمدی، محمدرضا، میرستار صدر موسوی و اصغر عابدینی (1391). «تحلیلی بر سیاست‌های تأمین مسکن دولت با تأکید بر برنامه‌های توسعه اقتصادی ایران، اجتماعی و فرهنگی»، مجله مطالعات شهری، دوره 1، ش 3.
6. جمالی، فیروز، ابوالفضل قنبری و محمدرضا پورمحمدی (1387). «نگرشی بر مفهوم نابرابری و مفاهیم مرتبط با آن در مطالعات اجتماعی و اقتصادی»، نشریه برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره چهاردهم، ش 2.
7. حسین‌زاده دلیر، کریم (1380). برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، تهران، انتشارات سمت.
8. حسینی، سیدیعقوب و آتوسا اسکندری (1391). «رتبه‌بندی استان‌های کشور از حیث برخورداری از شاخص‌های اقتصادی ـ اجتماعی»، مجله برنامه و بودجه، ش 49 و50.
9. حکمت‌نیا، حسن و میرنجف موسوی (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، چاپ اول، یزد، انتشارات علم نوین.
10. دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا.
11. راغفر، حسین و مرجان فدوی اردکانی (1393). «چهارچوبی تحلیلی در نظریه توسعه: فرهنگ، قدرت و نابرابری، اقتصاد تطبیقی»، پژوهشگاه علومانسانیومطالعاتفرهنگی، سال اول، ش 2.
12. رالز، جان (1388). عدالت به‌مثابه انصاف، ترجمه عرفان ثابتی، چاپ سوم، تهران، انتشارات ققنوس.
13. رضوانی، محمدرضا (1383). «سنجش و تحلیل سطوح توسعه‌یافتگی نواحی روستایی در شهرستان سنندج»، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، ش 9.
14. رفیع‌پور، فرامرز (1392). آناتومی جامعه: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی کاربردی، نشر سهامی انتشار.
15. زیاری، کرامت‌الله، سیدمحمود زنجیرچی و کبری سرخ‌کمال (1389). «بررسی و رتبه‌بندی درجه توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان خراسان رضوی، با استفاده از تکنیک تاپسیس (1389)»، نشریه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، ش 2.
16. سند راهبردی توسعه منطقه‌ای در برنامه ششم توسعه کشور (1395).
17. شیخ‌بیگلو، رعنا، مسعود تقوایی و حمیدرضا وارثی (1391). «تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‌های توسعه در شهرستان‌های ایران»، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، ش 46.
18. عبدالله‌زاده، غلامحسین و ابوالقاسم شریف‌زاده (1391). «سطح‌بندی توسعه منطقه‌ای در ایران (کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی)»، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، ش 13.
19. فضائلی، امیرعباس و حسین‌محمد علیزاده هنجنی (1385). «عدالت در بخش سلامت از دیدگاه مکاتب اخلاقی»، فصلنامه رفاه اجتماعی، دوره 5، ش 20.
20. فنی، زهره (1382). شهرهای کوچک رویکردی دیگر در توسعه منطقه‌ای، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.
21. قنبری، سیروس، جواد بذرافشان و مهدی جمالی‌‌نژاد (1390). «سنجش و تحلیل میزان توسعه‌یافتگی براساس رویکرد توسعه همه‌جانبه روستایی؛ نمونه موردی: دهستان خان میرزا، شهرستان لردگان»، نشریه مدیریت شهری، ش 28.
22. مرکز آمار ایران (1390). سرشماری عمومی نفوس و مسکن، www.amar.org.ir.
معین، محمد. فرهنگ فارسی معین.
23. ملکی، سعید و حجت شیخی (1388). «تحلیل و طبقه‌بندی شاخص‌ها و تعیین اولویت‌های توسعه در استان‌های کشور با استفاده از روش تحلیل عاملی و تحلیل خوشه‌ای»، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی (دانشگاه تبریز)، سال چهاردهم، ش 29.
24. ملوین ماروین، تأمین (1385). جامعه‌شناسی قشربندی و نابرابری‌های اجتماعی نظری و کاربردی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، نشر توتیا.
25. Alkire, S., J. Foster, S. Seth, M. E. Santos, J. M. Roche and P. Ballon (2015). Multidimensional Poverty Measurement and Analysis, Oxford: Oxford University Press, Retrieved on 2 October 2015 from Oxford Scholarship Online.
26. Babic Z. and N. Plazibat (1998). "Ranking of Enterprises Based on Multicriterial Analysis", International Journal of Production Economics, Vol. 56-57.
27. Brans, J. P. and B. Mareschal (1994). "The PROMCALC-GAIA Decision Support System for Multicriteria Decision Aid", Decision Support Systems, Vol. 12, No. 4/5.
28. Brans, J. P., C. Macharis and P. L. Kunschand, A. Chevalier and M. Schwaninger (1998). "Combining Multicriterria Decision Aid and System Dynamics for the Control of Socio-economic Processes, An Iterative Real- time Procedure", European Journal of Operational Research, Vol. 109.
29. Cheong, Tsun Se and Wu, Yanrui (2012). Intra-Provincial Inequality In China: An Analysis Of County-Level Data, Economics (M251), Business School, University of Western Australia 35 Stirling Highway, Crawley WA 6009.
30. Cowen, M. and R. Shenton (1996). The Invention of Development, in: J. Crush (ed) Power of Development (London), Routledge.
31. DeLeeneer, I. and H. Pastijn (2002). "Selecting Land Mine Detection Strategies by Means of Outranking MCDM Techniques", European Journal of Operational Research, Vol. 139.
32. Dev, Boris (2014). "Assessing Inequality Using Geographic Income Distributions, phd thesis, Supervisor Professor Sergio Rey", Chair, University of California, Santa Barbara and San Diego state University.
33. Dwi Susanto, M. Si. AK., CA, Dr. M. Si. AK. Djuminah (2015). The Usefulness of Local Government Financial Statements for Regional Development Planning Process (An Empirical Study Against the Head of the District Development Planning Agencies in Java and Madura), 2nd Global Conference on Business and Social Science-2015, GCBSS-2015, 17-18 September, 2015, Bali, Indonesia.
34. Goletsis, Y. and M. Chletsos (2011). "Measurement of Development and Regional Disparities in Greek Periphery: Amultivariate Approach", Socio-Economic Planning Sciences 45.
35. Halving World Poverty (2015). Economic Growth, Equity and Security Target Strategy Paper (DFID, 2000) for Further Details Oninternationally Agreed Targets (Now Known as Goals).
36. Kanbur, Ravi, Changyong Rhee and Juzhong Zhuang (2014). Inequality in Asia and the Pacific, 978-0-415-82865-9 (Print) 978-1-315-88373-1 (e-ISBN) Asian World Bank.
37. Khairullov, Damir (2014). Challenges of Sustainable Development of Regional Economy in The Conditions of Russia's Accession to The World Trade Organization, 2nd Global Conference on Business, Economics, Management and Tourism, 30-31 October 2014, Prague, Czech Republic. Procedia Economics and Finance 23 (2015).
38. Lessmann, Christian (2013). Foreign Direct Investment and Regional Inequality: A Panel Data Analysis, China Economic Review 24 (2013).
39. Li, Yingru and Y. H. Dennis Wei (2010). The Spatial-temporal Hierarchy of Regional Inequality of Chinaq, Applied Geography 30 (2010).
40. Lynch, Kathleen and John Baker (2005). "Equality in Education: An Equality of Condition Perspective", Published in Theory and Research in Education, Vol. 3, No. 2.
41. Malmberg, A. (2000). "Agglomeration and firm preformation, Economic of Scale", Environmental and Planning, Vol. 22, No. 2.
42. Marwala, T. (2007). "The Anatomy of Capital and the National Democratic Revolution", In Umrabulo, Vol. 29.
43. _____ (2006) Skills Necessary for the Advancement of South Africa, Umrabulo, Vol. 26, 2006.
44. Mather, Mark and Beth Jarosz (2014). "U.S. Energy Boom Fuels Population Growth in Many Rural Counties", (March 2014), Accessed at www.prb.org/Publications/Articles/2014/us-oil-rich-counties.aspx.
45. McKay, Andrew (2015). Defining and Measuring Inequality, Briefing Paper No 1 (1 of 3). March 2002.
46. Norris, Era Dabla and Kalpana Kochhar and Frantisek Ricka (2015). Causes and Consequences of Income Inequality: A Global Perspective, International Monetary Fund.
47. OECD (2014). In It Together: Why Less Inequality Benefits All, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/9789264235120-en.
48. _____ (2015). In It Together: Why Less Inequality Benefits All, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/9789264235120-en.
49. Opricovic, Serafim and Gwo-Hshiung Tzeng (2004). "Compromise Solution by MCDM methods: A Comparative analysis of VIKOR and TOPSIS", European Journal of perational Research 156.
50. Piketty, Thomas and Emmanuel Saez (2014). Inequality in the Long Run, the since of Inequality, Published 23, Science 344, 838 (2014) DOI: 10.1126/science.1251936.
51. Raphael, Bar-Ela. and Dafna Schwartzb (2006). Review Regional Development as a Policy for Growth with Equity: The State of Ceara (Brazil) as a Model, 13.
52. Ravallion, Martin and Shaohua Chen (2004). "China’s (uneven) Progress Against Poverty", Journal of Development Economics 82 (2007).
53. Riddell. Robert (2004). Sustainable Urban Planning ‘Tipping the Balance’, Blackwell Publishing.
54. Storper, M. A. Scott (2006). "The Wealth of Regions", Futures, 27, 5.
55. The Ministry of Domestic Affair of the Indonesian Government. (2010). The Procedure of Making, Controlling, and Evaluating the Implementation of the Regional Development Plan. The Rule of Minister of Domestic Affair No: 54.
56. UNDP (2015). Sustainable Development Goals (SDGs). http://www.undp.org.
57. United Nations Department of Economic and Social Affairs (2004) Population Division World Population to 2300, Copyright © United Nations 2004 all Rights Reserved Printed in United Nations, New York.
58. World Health Organization (2016). State of Inequality: Childhood Immunization, ISBN 978-92-4-151173-5, ©World Health Organizatio.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار