مطابقت نظام تولید مشارکتی با قواعد فقهی و اصول اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه پیام نور مرکز تحصیلات تکمیلی

چکیده

نظام تولید مشارکتی با استفاده از آثار مختلف خود بر عوامل اقتصادی، یکی از نظام‌های دستمزدی مطرح بوده و در بسیاری از موارد به‌صورت عملی مورد استفاده قرار گرفته است. اما مسئله‌ای که باید به آن پرداخته شود این است که نظام دستمزدی تولید مشارکتی از نظر تطبیق با اصول اسلامی دستمزد، چگونه خواهد بود و این نظام دستمزدی در چه شکل و قالب اسلامی از نظر عقود اسلامی قرار خواهد گرفت. بعد از بررسی اصول اسلامی درباره دستمزد و بررسی برخی مسائل فقهی مرتبط، به تعیین قالب عقد تولید مشارکتی در اسلام و به ارائه شواهدی پیرامون تطبیق تولید مشارکتی با اصول اسلامی دستمزد خواهیم پرداخت. بعد از بررسی این مسائل، نتیجه این است که نظام تولید مشارکتی از لحاظ قواعد فقهی و اصول اسلامی مستخرج از دستورات و روایات اسلامی، کاملاً مورد تأیید و تشویق بوده و قالب عقد این نظام نیز می‌تواند در قالب عقود مختلفی ظاهر شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparing the Participatory Production System with Islamic Rules and Principles

نویسنده [English]

  • M N
P
چکیده [English]

The participatory production system using its different effects on economic factors, has been one of  the favoured wage earning systems, and has been practically used in many cases. But the matter that must be addressed here, is that  what is the realtionship between the wage earning participatory production system and the Islamic rules and principles.
       After studying Islamic principles and some fiqhi related issues about wage, we will determine the form of participatory production contract in Islam and then will provide evidences about adoptation of participatory production with the Islamic wage instructions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic Wage Principles
  • Participatory Production
  • Wage
  • Islam
  1. 1. ابراهیمی، محمدحسین (1377). مضاربه در اسلام، چاپ دوم، قم، مرکز انتشارات تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

    2. احمدی، احمد (1381). حقوق کار (به همراه قانون کار مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام)، چاپ اول، تهران، نشر حقوقدان، دانش نگار.

    3. ایروانی، جواد (1384). اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث، چاپ اول، مشهد، انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی.

    4. بازگیر، یدالله (1379). قانون مدنی در آینه آراء دیوان عالی کشور، شرکت، ودیعه، جعاله و احکام راجع به آنها، تهران، چاپ اول، انتشارات فردوسی.

    5. بروجردی، مصطفی (1373). مضاربه ازنظر فقهای شیعه، چاپ اول، قم، دارالکتب الاسلامیه.

    6. بهشتی، محمدحسین (1363). اقتصاد اسلامی، چاپ سوم، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

    7. تسخیری، محمدعلی (1382). پنجاه درس در اقتصاد اسلامی، چاپ اول، تهران، انتشارات فرهنگ مشرق زمین.

    8. جمالیزاده، احمد (1380). بررسی فقهی عقد بیمه، چاپ اول، قم، انتشارات بوستان کتاب قم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی).

    9. جناتی، محمدابراهیم و احمد صادقی اردستانی (1361). توازن ثروت در حکومت اسلامی، چاپ دوم، قم، انتشارات حاذق.

    1. جهانیان، ناصر (1388). اسلام و رشد عدالت‌محور، چاپ اول، تهران، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    2. حسینی، محمد (1376). مالکیت ابزار تولید و سهم آن از محصول از دیدگاه اسلامی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس.
    3. رستمی، محمد زمان (1384). بررسی نظری تئوری‌های مزد ـ بهره‌وری نیروی انسانی از منظر اسلام، رساله دکتری علوم اقتصادی (گرایش اقتصاد توسعه)، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
    4. رئیسی، مصطفی (1373). جعاله در اقتصاد اسلامی (فقه امامیه و عامه) و حقوق ایران، به انضمام نقد و بررسی و اشکالات به تسهیلات (وام) جعاله در بانک‌ها، چاپ اول، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم.
    5. شعبانی، احمد (1387). پول، بهره و تورم، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    6. شهیدی، مهدی (1386). حقوق مدنی(6)، عقود معین (1)، (بیع، معاوضه، اجاره، جعاله، قرض و صلح)، چاپ هشتم، تهران، انتشارات مجد.
    7. صادق، ابوالحسن محمد و عیدیت غزالی (1385). عقاید اقتصادی اندیشمندان مسلمان، ترجمه احمد شعبانی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    8. صدر، محمدباقر (1350). اقتصاد ما یا بررسی‌هایی درباره مکتب اقتصادی اسلام، ترجمه محمدکاظم بجنوردی، جلد اول، چاپ اول، انتشارات برهان مؤسسه انتشارات اسلامی.
    9. _____ (1357). اقتصاد ما یا بررسی‌هایی درباره مکتب اقتصادی اسلام، ترجمه ع. اسپهبدی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، انتشارات اسلامی.
    10. صفایی، حسین (1386). قواعد عمومی قراردادها، دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ پنجم، تهران، نشر میزان.
    11. طاهر، سعید (1384). «توزیع در اسلام»، درس‌هایی در اقتصاد اسلامی، ترجمه جمعی از دانش‌آموختگان دانشگاه مفید، چاپ چهارم، قم، انتشارات دانشگاه مفید.
    12. عمرچپرا، محمد (1388). «دولت رفاه اسلامی و نقش آن در اقتصاد»، گفتارهایی در مالیه عمومی در اسلام، ترجمه داود منظور، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    13. عیوضلو، حسین (1375). «توزیع کارکردی(1)، نظریه‌ای در روش اسلامی توزیع درآمد بین عوامل تولید»، مجله پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، ش ٣.
    14. _____ (1384). عدالت و کارایی در تطبیق با نظام اقتصادی اسلام، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    15. فراهانی‌فرد، سعید (1381). سیاست‌های اقتصادی در اسلام، چاپ اول، تهران، انتشارات آثار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    16. فلاح‌زاده، محمدحسین (1380). آموزش فقه (72 درس)، احکام سطح عالی، چاپ چهاردهم، قم، دفتر نشر الهادی.
    17. کار، فریدون (1343). قانون کار و قانون بیمه‌های اجتماعی به‌انضمام قانون سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌ها، چاپ اول، تهران، چاپخانه سرعت.
    18. گل‌محمدی، هوشنگ (1381). شرکت تطبیقی یا بررسی شرکت از دیدگاه مذاهب خمسه (امامیه ـ حنابله ـ حنفیه ـ شافعیه ـ مالکیه)، چاپ اول، ارومیه، مؤسسه فرهنگی انتشاراتی ریما اروم.
    19. محمدی ری‌شهری، محمد (1384). میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، جلد اول، چاپ پنجم، قم، انتشارات دارالحدیث.
    20. مطهری، مرتضی (1368). نظری به نظام اقتصادی اسلام، چاپ اول، تهران، انتشارات صدرا.
    21. _____ (1378). مسئله ربا به ضمیمه بیمه، چاپ دهم، تهران، انتشارات صدرا.
    22. _____ (1403هـ .ق). بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، چاپ اول، انتشارات حکمت.
    23. مظاهری، رسول (1381). جعاله در بانکداری اسلامی، چاپ اول، قم، انتشارات مؤسسه بوستان کتاب قلم (انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی).
    24. مکارم شیرازی، ناصر (1360). خطوط اصلی اقتصاد اسلامی، جلد اول، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف.
    25. _____ (1388). رساله توضیح‌المسائل، چاپ پنجم، مشهد، انتشارات آفتاب هشتم.
    26. ولوی، علی محمد (1381). فرهنگ کار در اسلام ـ پژوهشی در قرآن و سیره معصومین علیهم‌السلام، چاپ اول، تهران، انتشارات امیرکبیر.
    27. ویتزمن، مارتین. ل. (1368). اقتصاد شراکتی (مهار رکود تورمی)، ترجمه علی یاسری، چاپ اول، انتشارات پدیده.
    28. هاشمی رفسنجانی، اکبر (1379). عدالت اجتماعی (بخش اقتصاد)، چاپ اول، قم، انتشارات مؤسسه امام المنتظر(عج).
      1. Bradley, Keith and Estrin Saul (1992). "Profit Sharing in the British Retail Trade Sector: The Relative Performance of the John Lewis Partnership", Blackwell Publishing, The Journal of Industrial Economics, Vol. 40, No. 3.
      2. Kruse, Douglas L. (1991). "Profit-Sharing and Employment Variability: Microeconomic Evidence on the Weitzman Theory", Cornell University, School of Industrial and Labor Relations, Industrial and Labor Relations Review, Vol. 44, No. 3.
      3. Matthews, Derek (1989). "The British Experience of Profit-sharing", Blackwell Publishing on Behalf of the Economic History Society, The Economic History Review, New Series, Vol. 42, No. 4.

    Weinstein, Mark (1998). "Profit Sharing Contracts in Hollywood: Evolution and Analysis", The University of Chicago Press, The Journal of Legal Studies, Vol. 27, No. 1.