آینده اسلام سیاسی در مصر با تأکید بر جریانات اسلام‌گرا

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

اسلام سیاسی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین جریان‌های سیاسی تأثیرات مهمی بر سراسر جهان و به‌ویژه کشورهای اسلامی در خاورمیانه داشته است. بحران‌های سیاسی جوامع در خاورمیانه با توجه به فقدان یک ایدئولوژی ناب اسلامی، انقلابی و سیاسی در کشوری چون مصر، زمینه را برای قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای برای به انحراف کشاندن گروه‌ها و بنیادهای اسلام‌گرا و نظام اسلام سیاسی، شرایط را در تأمین و حفظ منافع نظام سلطه کانالیزه می‌کنند.
         تحقیق حاضر به روش مطالعات کیفی و اسنادی بوده و برای تحلیل داده‌ها از روش آینده‌پژوهی استفاده شده است. جامعه آماری شامل: سفیران، اساتید و خبرگان علوم سیاسی، مطالعات راهبردی، روابط بین‌الملل، کارشناسان منطقه خاورمیانه و آینده‌پژوهی با حجم نمونه 15 نفر به روش نمونه‌گیری گلوله برفی است. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه عمیق کیفی با خبرگان بوده است. برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها با بهره‌گیری از ماتریس همبستگی و آزمون t نسبت به تجزیه و تحلیل روندها به بررسی وضعیت‌های ممکن و مطلوب در فرایندهای پیش‌رو در مصر پرداخته شده است. یافته‎ها و نتایج تجزیه و تحلیل پیشران‌ها و روندهای اسلام سیاسی در مصر نشان می‌دهد ترتیب وقوع سناریوهای متحمل در آینده اسلام سیاسی مصر به این شکل است:
1. تداوم و توسعه بیداری اسلامی، 2. عادی شدن و استحاله بیداری اسلامی، 3. مهار و کنترل بیداری اسلامی. بنابراین نتیجه می‌گیریم سناریو و روند تداوم و توسعه بیداری اسلامی در مصر نسبت به سناریوهای دیگر، از قوت و احتمال بیشتری برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Future of Political Islam in Egypt with Emphasis on Islamist Movements

نویسندگان [English]

  • Masoud Nori TelZali 1
  • Heshmatollah Falahat Pisheh 2
1 P
2 P
چکیده [English]

Public uprisings and new developments in the Arab world in 2011 which started by the uprising of Tunisian People and then developed into other countries of the Arab world such as Egypt, are considered as important transformations in the surrounding environment of the Middle East, which influence national security of different countries in the region such as Islamic Republic of Iran. Islamic Awakening developments have had deep influences on ranges of global and regional balance of power and have accelerated a set of upheavals in the international system. Islamic Awakening developments in Egypt, due to its specific features, have always been one of the important components affecting Iran’s national security because the Middle East, in addition to encountering regional crises and serious transformations which each regional player adopts mainly conflicting approaches for achieving their own aims and interests, observes the presence of trans-regional powers causing the increase in complicatedness of exchanges in the Middle East. The aim of the present study is to conduct the scenario planning of the future of political Islam in Egypt with the focus on trends and advances of Islamist movements in that country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Political Islam
  • futurology
  • Islamic Awakening
  • Egypt
  • scenario planning

مراجع

1. اشرف نظری، علی و محمد صیادی (1394). «اسلام‌گرایی، پراگماتیسم و کنش سیاسی در مصر پساانقلابی سال‌های 2014-2011»، پژوهشنامهعلومسیاسی، سال دهم، ش 3.

2. برزگر، ابراهیم (1386). «چارچوبی مفهومی برای فهم تحولات سیاسی مصر»، فصلنامه پژوهش حقوق و سیاست، سال نهم، ش 22.

3. پورقیومی، ایوب (1393). «راهبردهای تحقق خاورمیانه اسلامی، با تأکید بر بیداری اسلامی»، رساله دکتری، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.

4.توکلی، یعقوب (1373). اسلام‌گرایی در مصر؛ پژوهشی در تفکر و عملکرد جماعت اسلامی مصر، تهران، نشر حدیث.

5.جرجیس، فوار (1382). اسلام سیاسی، رویارویی فرهنگ‌ها یا تضاد منافع، ترجمه سید‌کمال سروریان، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

6. حسینی، محمدتقی (1390). «بررسی نظریه بیداری اسلامی در مورد انقلاب‌های خاورمیانه»، مجله جستارهای سیاسی معاصر، سال دوم، ش 2.

7. خراسانی، رضا (1389). «مواجهه غرب و اسلام سیاسی در دوره معاصر (چیستی و چرایی آن)»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی علوم سیاسی، دانشگاه باقر العلوم(ع)، ش 49.

8. خرمشاد، محمد‌باقر و نیما کیانی (1391). «تمدن اسلامی ـ ایرانی الهام‌بخش موج سوم بیداری اسلامی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال نهم، ش 28.

9. خمینی، روح الله (1373). صحیفه نور، تهران، سازمان مدارک فرهنگ انقلاب اسلامی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

  1.  درایسدل، آلاسیدر و جرالد ایچ بلیک (1369). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا، ترجمه درّه میرحیدر مهاجرانی، تهران، وزارت امور خارجه‌ ایران.
  2.  زحمتکش، مهدی و علی جعفری (1390). «رابطه دین و سیاست در اسلام»، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست‌وپنجم، ش 3.
  3. فاضل، مقداد بن عبدالله (1396 ق.). المواقع الاهیة فی مباحث الکلامیه، تبریز، چاپ محمدعلی قاضی طباطبائی.
  4. قوام، سیدعبدالعلی (1390). سیاست‌شناسی، تهران، انتشارات سمت.
  5. کمپ، جفری و رابرت هارکاوی (1393). جغرافیای استراتژیک خاورمیانه، ترجمه سیدمهدی حسینی متین، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
  6. کوپر، جان، رونالد نیتلر و همکاران (1380). اسلام و مدرنیته: پ‍اس‍خ‌ ت‍ن‍ی‌ چ‍ن‍د از روش‍ن‍ف‍ک‍ران‌ م‍س‍لم‍ان‌، ترجمه سودابه کریمی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  7. مجد صلاح (1992). الدور السیاسی للازهر (1981-1952)، قاهره، مرکز البحوث والدراسات السیاسیة.
  8. مطهری، مرتضی (1371). نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر، چاپ شانزدهم، تهران، انتشارات صدرا.
  9. موسی الحسینی، اسحق (1375). اخوان‌المسلمین، ترجمه هادی خسرو شاهی، تهران، انتشارات اطلاعات.
  10. نیاکویی، سیدامیر و ضیاالدین صبوری (1390). «احزاب و فرهنگ‌های سیاسی مختلف در مصر
    (با تأکید بر جریانات اسلام‌گرا)»، فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل، دوره 1، ش 1.
    1. Abdalla, Ahmad (2012). Human Right and Elusive Democracy, Merip Report, 174.
    2. Anderson, Lisa (2011). ''Demystifying the Arab Spring; Parsing the Differences between Tunisia, Egypt, and Libya", Foreign Affairs, Published by the Council on Foreign Relations, May June.
    3. Falk, R. (2014). Can the U.S. Government Accept an Independent Turkish Foreign Policy in the Middle East, Insight Turkey, 7-18.
    4. Isawi, Charles (1968). "Economic and Social Foundations of Democracy in the Middle East", in: WALTER Laquer, The Middle East in the Transition, New York, Preager.
    5. Joel, Compagna (1996). "From Acceommodation: The Muslirm Brotherhood in The Mubarak Years", Journal of International Affaris, Vol. 50, No. 1.
    6. Robinson, Glen (1997). "Can Islamists Be Democrats? The Case of Jordan", Middle East Journal, Vol. 51, No. 3.
مجلس و راهبرد

دوره 25، شماره 93
بهار 1397
صفحه 99-120

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار