درجه‌بندی تعزیرات: از نوآوری تا بازاندیشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از نوآوری‌های قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که آثار مثبتی در نظام تقنینی به دنبال داشته است، ایجاد نظام درجه‌بندی مجازات‌های تعزیری است. از جمله این آثار مثبت می‌توان به آسان‌تر شدن اعمال اصل تناسب میان جرایم و مجازات‌ها، هماهنگ‌سازی پاسخ‌های کیفری و تسهیل پیاده‌سازی سیاست فردی کردن مجازات‌ها اشاره کرد. در کنار این محاسن، ایرادهایی نیز در نظام درجه‌بندی مجازات‌ها وجود دارد. این مقاله پس از بررسی اجمالی نظام دسته‌بندی جرایم در قوانین برخی کشورها و مطالعه تاریخچه این موضوع در نظام قانونگذاری ایران، با روش تحلیل محتوا، محاسن و ایرادهای نظام قانونگذاری در این رابطه را بررسی کرده و پیشنهادهایی برای رفع آنها ارائه می‌کند. ایرادهایی عبارت‌اند از جامع و مانع نبودن درجات تعزیر، ابهام در تشخیص درجه برخی از جرایم، غیرمنطقی و خلاف قانون بودن ملاک تعیین تعزیر در رویه قضایی، روشن نبودن ملاک تعیین مجازات اشد میان جرایم متعدد دارای مجازات‌های متعدد، نامتوازن بودن فواصل میان حداقل و حداکثر مجازات‌های داخل در یک درجه، نامتوازن بودن مجازات‌های داخل در یک درجه و عدم کاربرد یا استفاده نادرست از نظام درجه‌بندی تعزیرات در قوانین دیگر. راهکارهای ارائه‌شده نیز عبارت‌اند از پیشنهاد احصای تمامی مصادیق تعزیر در ماده (19)، و خارج کردن مجازات‌های غیرتعزیری از شمول این ماده، تصریح به شمول جزای نقدی نسبی در درجات هشتگانه تعزیر، پیشنهاد اصلاح تبصره «3» ماده (19)، ارائه فرمولی روشن برای تشخیص مجازات اشد در جرم واحد و همچنین در جرایم متعدد، پیشنهاد معیاری واحد و متوازن، جهت اصلاح مجازات‌های داخل در یک درجه و استفاده صحیح از نظام درجه‌بندی در سایر قوانین.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gradation of Tazirat: from Innovation to Rethinking

نویسنده [English]

  • H B
U
چکیده [English]

Legislator's innovation in crime punishment gradation had positive effects in the legislative system. This innovation facilitates applying the principle of proportionality between crime and punishment, harmonizing criminal responses, and implementation of policy of individualization of the punishments. In addition to these advantages, there are disadvantages in the gradation system. After studying the gradation system in the legislation of some countries and the history of this system in Iranian legislation system, this article studies the advantages and disadvantages of Islamic Penal Code with content analysis method and makes suggestions to remove the disadvantages. These disadvantages are not all-inclusive degrees of punishment, the ambiguity of the degree of some crimes, illogical and contrary to the law criteria of judicial precedent, lack of clear criteria for determining the maximum punishment for multiple crimes, the imbalance of sanctions inside one degree and non-use or misuse of gradation system of sanctions in other laws. The solutions proposed include enumerating all instances of Tazirat under Article 19, and excluding other punishments, stipulating that relative fines are within eight-fold degrees of punishment, a proposal to amend Section 3 of Article 19, proposing a clear formula to determine the most severe punishment in multiple crimes, offering an unique and balanced criteria in order to amend the punishments inside one grade and proper use of gradation system on other laws.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tazirat
  • Gradation System
  • Judicial Precedent
  • Islamic Penal Code

مراجع

  1. 1. اداره کل تدوین و تنقیح قوانین و مقررات (1386). مجموعه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، چاپ ششم،تهران، ریاست جمهوری، معاونت پژوهش، تدوین و تنقیح قوانین و مقررات.

    2. اردبیلی، محمدعلی (1394)، حقوق جزای عمومی، جلد سوم، چاپ هشتم، تهران، انتشارات میزان.

    3. الهام، غلامحسین و محسن برهانی (1393). درآمدی بر حقوق جزای عمومی؛ واکنش در برابر جرم، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان.

    4. برهانی، محسن و مریم نادری‌فرد (1394). «تعزیرات منصوص شرعی؛ مفهوم فقهی و مصادیق قانونی»، پژوهش حقوق کیفری، سال سوم، ش 10.

    5. بوهلاندر، مایکل (1394). قانون مجازات آلمان، ترجمه اصلی عباسی، چاپ دوم، تهران، انتشارات مجد.

    6. _____ (1390). مبانی حقوق کیفری آلمان، ترجمه اصلی عباسی، چاپ اول، تهران، انتشارات مجد.

    7. پایگاه سامانه قوانین مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی؛

    http://rc.majlis.ir/fa/legal_draft/show/720530.

    8. توجهی، عبدالعلی (1394). آسیب‌شناسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، تهران، چاپ دوم، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.

    9. جعفری، فریدون (1381). «تحلیل مجازات اعدام در جرایم مستوجب تعزیر و بازدارنده»،پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

    1. حبیب‌زاده، محمدجعفر و عادل علی‌پور (1392). «منع مجازات اعدام تعزیری در فقه امامیه»، مطالعات فقه و حقوق اسلامی، ش 9.
    2. حسین‌آبادی، باقر (1394). بررسی ماهیت مجازات اعدام در جرایم قاچاق مواد مخدر، فصلنامه مطالعات مبارزه با مواد مخدر، سال هفتم، ش 25-24.
    3. حسینی، سیدمحمد (1389). «"مجازات بازدارنده" اشکالات نظری و مشکلات عملی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، ش 2.
    4. حیدری، علی‌مراد (1394). حقوق جزای عمومی (بررسی فقهی ـ حقوقی واکنش علیه جرم)، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
    5. خالقی، علی (1387). آیین دادرسی کیفری، چاپ اول،تهران، نشر شهر دانش.
    6. روزنامه رسمی، مورخ 28/10/1394، سال هفتادویکم، ش 20644.
    7. شمس ناتری، محمدابراهیم (1393). قانون مجازات اسلامی در نظم حقوقی کنونی، جلد اول، چاپ دوم، تهران، انتشارات میزان.
    8. مصطفی‌زاده، فهیم (1392). قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در پرتو نظرات شورای نگهبان، چاپ اول، تهران، پژوهشکده شورای نگهبان.
    9. معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه، مرکز مطالعات توسعه قضایی (1386). قانون مجازات فرانسه، ترجمه محمدرضا گودرزی بروجردی و لیلا مقدادی، چاپ اول، تهران، انتشارات سلسبیل.
      1. Bohlander, Michael, (2009) Principles of German Criminal Law. Oxford: Hart Pub.
      2. Scheb, John M. and John M. Scheb (2011). Criminal Law and Procedure, Belmont, CA: Wadsworth Cengage Learning.
      3. https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_stgb.
      4. https://www.law.cornell.edu/uscode/text/18.
      5. https://www.legifrance.gouv.fr/affichCode.do?cidTexte=LEGITEXT000006070719&dateTexte=20060701.
      6. https://www.legifrance.gouv.fr/content/download/1957/13715/version/4/file/Code_33.pdf.

    http://www.nolo.com/legal-encyclopedia/crimes-felonies-misdemeanors-infractions-classification-33814.html.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار