بررسی و رتبه‌بندی مناطق شهری بر‌اساس شاخص‌های مسکن (نمونه موردی: ایران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز

3 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز

چکیده

شاخص‌های مسکن به‌عنوان شالوده اصلی یک برنامه جامع و ابزاری ضروری برای بیان ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، زیست‌محیطی و کالبدی مسکن، از جایگاه ویژه‌ای در امر برنامه‌ریزی مسکن برخوردارند. پژوهش حاضر برای شناخت، تحلیل و رتبه‌بندی استان‌های کشور از جهت شاخص‌های مسکن شهری انجام یافته است، در این راستا ابتدا داده‌های مربوط به 18 شاخص منتخب بخش مسکن از نتایج سرشماری نفوس و مسکن 1390 در مقیاس نقاط شهری استان استخراج شد سپس با استفاده از دو روش تحلیل مؤلفه‌های اصلی (PCA) و تحلیل خوشه‌ای (Cluster Analysis)به شناخت، تحلیل و رتبه‌بندی وضعیت استان‌ها نسبت به شاخص‌های منتخب پرداخته شد. نتایج حاصل از رتبه‌بندی بر‌اساس روش تحلیل مؤلفه اصلی نشان داد، استان‌های یزد و اصفهان به‌ترتیب با شاخص ترکیبی 010/4 و 671/2 رتبه اول و دوم را به خود اختصاص دادند. همچنین بر‌اساس روش تحلیل خوشه‌ای، استان‌های کشور در چهار خوشه طبقه‌بندی شده‌اند که استان‌های یزد، اصفهان، کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال بختیاری، سمنان، البرز، تهران، مرکزی، فارس در خوشه اول و استان سیستان و بلوچستان در خوشه چهارم قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Study and Ranking of Urban Areas Based on Housing Indicators (Case Study: Iran)

نویسندگان [English]

  • MR P 1
  • MT M 2
  • H H 3
1 P
2 S
3 P
چکیده [English]

Housing is one of the basic human needs and perhaps one of the first human needs that has physical form. However, this need is one of the first physical needs of humans that was achieved. But today its supply, especially in big cities, that face Lack of development space and population increase, has become a serious problem. Housing indicators as the basis of a comprehensive program and an indispensable tool for explaining the various aspects of economic, social, cultural, environmental and physical of housing, have a special place in the housing planning. Housing indicators not only as descriptive tools are to expression of different dimensions available housing status, but also an appropriate tool to assess the criteria in the process of housing development. The present study was carried out to identify, analyze and rank the country provinces for urban housing indicators . In this regard, first were collected the data of 18 indicators related to the housing sector from the results of the 1390 national population and housing census on the scale of urban areas. Then The use of two methods, principal components analysis (PCA) and cluster analysis, were to identify, analyze and rank the province that selected indicators. The results of the ranking is based on principal component analysis revealed, Yazd and Isfahan provinces have respectively with combined index 4.010 and 2.671, first and second rank. Also, based on cluster analysis, the provinces have been classified into four clusters. The provinces of Yazd, Isfahan, Kohgiluyeh-Boyer Ahmad, Chaharmahal Bakhtyary, Semnan, Alborz, Tehran, Markazi, Fars Are located in the first cluster and Sistan- Baluchestan province were in the fourth cluster.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban Housing
  • Housing Indicators
  • Principal Components Analysis
  • Cluster Analysis

مراجع

1. اطهاری، کمال (1371). مسکناقتصادیدرمناطق مختلفشهریایران، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت امور مسکن.
2. آقاسی، رضوان (1373). «تحلیل جغرافیایی مسکن»، مجموعهمقالاتسمینارسیاست‌هایتوسعه مسکندرایران، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی.
3. پرهیزکار، اکبر، حمیده امکچی و عبدالرضا رکن‌الدین افتخاری (1386). «هدف‌گرایی در برنامه‌ریزی مسکن با توجه به تحول در ساختار جمعیتی کشور»، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 13، ش 1.
4. پورمحمدی، محمدرضا (1379). برنامه‌ریزی مسکن، چاپ اول، تهران، انتشارات سمت.
5. پورمحمدی، محمدرضا، میرستار صدرموسوی و اصغر عابدینی (1391). «تحلیلی بر سیاست‌های مسکن دولت با تأکید بر برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی»، فصلنامه مطالعات شهری، ش 3.
6. توفیق، فیروز (1382). «برنامه‌ریزی مسکن»، مجموعهمقالاتآموزشیبرنامه‌ریزیمسکن، تهران، سازمان ملی زمین و مسکن.
7. حکیمی،‌ هادی، محمدرضا پورمحمدی، اکبر پرهیزکار، ابوالفضل مشکینی و مهدی پورطاهری (1390). «ارزیابی شاخص‌های کمی‌وکیفی مسکن در سکونتگاه‌های غیررسمی ایران مطالعه موردی جمشیدآباد خوی»، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی، ش 44.
8. رضازاده، راضیه و طاهره اوتادی (1387). «بررسی نیازهای مسکن با توجه به تغییرات ساختار جمعیتی در تهران»، نشریه بین‌المللی علوم مهندسی دانشگاه علم و صنعت، جلد نوزدهم، ش 10.
9. زیاری، کرامت‌اله، فریاد پرهیز، حافظ مهد‌نژاد و حسن اشتری (1389). «ارزیابی مسکن گروه‌های درآمدی و ارائه برنامه تأمین مسکن اقشارکم‌درآمد، نمونه موردی: استان لرستان»، پژوهش‌هایجغرافیاییانسانی، ش 74.
10. سرتیپی‌پور، محسن (1384). «شاخص‌های معماری مسکن روستایی در ایران»، نشریه هنرهای زیبا، ش 22.
11. صارمی، حمیدرضا و مریم ابراهیم‌پور (1391). «بررسی شاخص‌های مسکن ایران و جهان، نمونه موردی: ایران، فرانسه، انگلیس»، مجله هویت شهر، ش 10.
12. عزیزی، محمدمهدی (1383). «جایگاه شاخص‌های مسکن در فرایند برنامه‌ریزی مسکن»، مجله هنرهای زیبا، ش 17.
13. قادرمرزی، حامد، داود جمینی، علیرضا جمشیدی و امین چراغی (1392). «تحلیل نابرابری‌های فضایی شاخص‌های مسکن در مناطق روستائی استان کرمانشاه»، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال دوم، ش 1.
14. کلانتری، خلیل (1392). مدل‌های کمی در برنامه‌ریزی (منطقه‌ای، شهری و روستایی)، چاپ دوم، تهران، نشر فرهنگ صبا.
15. ملکی، سعید، ر‌ضا احمدی و انیس داودی منجزی (1393). «بررسی توزیع فضایی و رتبه‌بندی توسعه اقتصادی در شهرستان‌های استان خوزستان»، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، ش 6.
16. موسوی، میرنجف و حسن حکمت‌نیا (1385). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، چاپ اول، تهران، نشر نوین.
17. هادی‌زاده‌ زرگر،‌ صادق، وحید هاشمی امری و محمد مسعود (1392). «سنجش توسعه‌یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن»، مجله مطالعات و پژوهش‌های منطقه‌ای، سال پنجم، ش 17.
18. Albetawi,YamenNafeth (2013). HousingandQuality of LifeImplications of the Three Qualities of Housing in Amman, Jordan, A thesis Submitted in Fulfilment of the Requirements of for the Degree of Doctor of Philosophy of Cardiff University, School of Planning and Geography.
19. Duane, K. and L. David (2006). "Housing for All: Essential to Economic, Social, and Civic Development", The World Urban Forum III Vancouver, The International Housing Coalition, 3.
20. Hewitt, W. E. (1998). "The Role of International Municipal Cooperation in Housing the Developing World's Urban Poor’s the Toronto- Sao Paulo Example", Habitat International, l22.
21. Housing Corporation of Britain (HC) (2003, March, 8, 2010), "Sustainable Development Strategy" [Online]. Available: http://www.housingcorp.gov.uk/htm.
22. Listokin, D. and R. Burchill (2007, April, 5, 2009). Housing (Shelter), Microsoft Student (DVD) Redmond. W. A. Microsoft Corporation.
23. Mayo, S. K. (1986). "Shelter Strategies for the Urban Poor in Developing Countries", Research Observer, 1(2).
24. MD. Ashiq, ur-Rahman (2012). "Housing the Urban Poor in Bangladesh: A Study of Housing Conditions", Policies and Organisations (PHD dissertations), Heriot-Watt University School of the Built Environment.
25. Ogunleye, Bamidele M. (2013). Analysis of the Socio-economic Characteristics and Housing Condition in the Core Neighborhood of Akure, Nigeria, Journal of Geography and Regional Planning, Vol. 6(6).
26. Ojo, J. (1998). Description of Houses in Nigeria by Travelers and Explorers – 1823 -1892. In: B. Amole (ed.), Habitat Studies in Nigeria. Some Qualitative Dimensions, Ibadan; Nigeria, Shaneson Publishers Ltd.
27. Oladapo, A. A. (2006). "A Study of Tenant Maintenance Awareness, Responsibility and Satisfaction in Institutional Housing in Nigeria", International Journal of Strategic Property Management, 10.
28. Omole, K. F. (2010). "An Assessment of Housing Condition and Socio-Economic Life Styles of Slum Dwellers in Akure, Nigeria", Contemporary Management Research, 6(4).
29. Takahashi, Kaoko (2009). "Evolution of the Housing Development Paradigms for the Urban Poor: The Post-War Southeast Asian Context", Journal of Asia-Pacific Studies (Waseda University), 13.
30. O’Neill, Phillip (2008). Housing Affordability Literature Review and Affordable Housing Program Audit, Sydney, University of Western Sydney.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار