چالش‌ها و ضرورت‌های دیپلماسی اقتصادی ایران و الزامات آن در حوزه سیاست خارجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس

چکیده

ایران به‌عنوان کشوری که از‌یک‌سو با چالش‌های درون‌ساختاری اقتصادی به‌گونه‌ای تاریخی مواجه است و از رهگذر آن از عدم انطباق ساختاری با نظام اقتصاد جهانی رنج می‌برد، و از‌سوی‌دیگر دهه‌هاست که با سیاست‌های تحریمی غرب دست‌و‌پنجه نرم می‌‌کند، ضرورت‌هایی پیرامون توسعه اقتصادی و سیاست خارجی توسعه‌گرا فراروی خود دارد. براین‌اساس، دغدغه نوشتار حاضر واکاوی عوامل کاربست دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی ایران را ضروری می‌سازد و همچنین چیستی و چگونگی الزاماتی که ناظر بر اجرای آن است. تز اصلی نوشتار حاضر آن است که از‌یک‌سو بازیابی قدرت ملی و بازدارندگی تهدیدهای محیطی کاربست دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی ایران را ضروری می‌سازد و از‌سوی‌دیگر، این ضرورت‌ها در بستر چالش‌های درون‌ساختاری، الزامات راهبردی در سطوح کارگزاری، نهادی و سیاستی را به‌عنوان نقطه‌ عزیمت در اولویت دستورکار دیپلماسی اقتصادی قرار می‌دهند. این الزامات به هم‌پیوندی تدریجی اقتصاد ملی ایران با اقتصاد بین‌الملل کمک می‌رسانند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Challenges and Necessities of Economic Diplomacy in Iran and Its Imperatives on Foreign Policy

نویسنده [English]

  • Fatemeh Soleimani Poorlak
چکیده [English]

Iran is seen as a country that historically faces internal structural challenges through which suffers non-conformity with structure of global economic system. In addition, for decades it has confronted sanction-based policies by west. Thus, it faces necessities regarding economic development and developmentalist foreign policy.
       In this framework, this paper aims to examine factors that make it necessary to apply economic diplomacy and its imperatives and how to apply it. Core claim is that, on the one hand, recovering national power and deterrening threats make it necessary to apply economic diplomacy in Iran's foreign policy, and on the other hand, internal structural challenges place strategic imperatives as starting point in the agenda of economic diplomacy. The imperatives contribute to promote a gradual synery between Iran's national economy and international economics at the short to medium term.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Economic Diplomacy
  • Globalization
  • Sanctions
  • Developmental Foreign Policy

مراجع

1. افضلی، رسول و وحید کیانی (1392). «بررسی و ارزیابی کیفی وضعیت روابط خارجی ایران در برنامه چهارم توسعه»، سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 1، ش 1.
2. بهکیش، محمدمهدی (1380). اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن، تهران، نشر نی.
3. تقوی، مهدی (1379). اقتصاد سیاسی بین‌الملل، تهران، پژوهشکده امور اقتصادی.
4. چشمی، علی و سعید ملک‌الساداتی (1393). «ارزیابی رتبه جهانی ایران در شاخص پیچیدگی اقتصادی»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: http://rc.majlis.ir/fa/report/show/925480.
5. حیدری مطلق،‌ راضیه (1390). «الزامات مدیریت واردات در کشور»، ماهنامه بررسی مسائل و سیاست‌های اقتصادی، ش 1 و 2.
6. خلیلی، عبدالرسول (1394). «برجام و دیپلماسی اقتصادی کارآمد با عضویت در WTO»، .http://www.irna.ir/fa/News/81821773
7. دانش‌جعفری، داود و سمانه کریمی (1393). «نفت، برنامه ششم توسعه و اقتصاد مقاومتی»، سیاست‌های راهبردی و کلان، دوره 2، ش 8.
8. دانش‌نیا، فرهاد (1391). «دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی توسعه‌گرا؛ موفقیت راهبرد توسعه‌ای جمهوری اسلامی ایران در اقتصاد جهانی»، مطالعات راهبردی جهانی شدن، دوره 3، ش 9.
9. دهقانی فیروزآبادی، سید‌جلال (1391). «ضرورت‌ها و کارکرد دیپلماسی در سیاست خارجی توسعه‌گرا»، فصلنامه پژوهش‌های اقتصاد ایران، سال هفدهم، ش 52.
10. سازمان توسعه تجارت، «گزارش عملکرد تجارت خارجی کشور»، http://farsi.tpo.ir/uploads/ gozaresh- amalkarde-7mahe_13424.pdf.
11. سلطانی، علیرضا (1382). «آثار تحریم‎های اقتصادی آمریکا بر ایران و آمریکا»، http://www.csr.ir/ departments.aspx? abtid=06&depid=44&semid=685.
12. سلیمانی پورلک، فاطمه (1392). قدرت نرم در استراتژی خاورمیانه‌ای آمریکا، چاپ دوم، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
13. کاستلز، مانوئل (1385). عصر اطلاعات، جامعه شبکه‌ای، جلد 1، تهران، طرح نو.
14. مصاحبه معاون وزیر اقتصاد (6/8/1394). «سیاست اصلی دیپلماسی اقتصادی کشور الحاق به سازمان جهانی تجارت باشد»: http://www.irna.ir/fa/News/81806945.
15. موسوی شفایی، مسعود (1388). «دیپلماسی اقتصادی: ابزار نوین سیاست خارجی در عصر جهانی شدن»، مجموعه مقالات دیپلماسی اقتصادی، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
16. Baranay, Pavol (2009). "Modern Economic Diplomacy", in: http://www.dec.lv/mi/ Baranay_Pavol_engl.pdf.
17. Bayen, Nicholas and Stephen Woolcock (2011). The New Economic Diplomacy; Decision-making and Negotiation in International Economic Relations, Hampshire: Ashgate.
18. Bicchi, Federica (2002). "From Security to Economy and Back? Euro- Mediterranean Relations in Perstective", European University Institute, in: http://ies.berkeley.edu/research/ bicchiconvergenceofciv.doc.
19. Bollier, David (2003). The Rise of Netpolitik: How The Internet is Changing International Politics and Diplomacy, Washington D. C., The Aspen Institute.
20. Bridge, Geoffrey and Alan James (2001). A Dictionary of Diplomacy, Hampshire, Palgrave.
21. Bryan, William E. (1975). Japanese Private Economic Diplomacy, NY: Praeger Publisher.
22. Bull, Hedley (2002). (3rdedition) The Anarchical Society; A Study of Order in World Politics, Palgrave.
23. Forman, Lori (2012)."Part One: Regional Security Trends and merging Issues", in: http://apcss.org/wp-content/uploads/2012/09/Chapter1.pdf.
24. Gilpin, Robert (2000). The Challenge of Global Capitalism, Princeton: Princeton University Press.
25. Hausemann, Ricardo and et.al (2013). The Atlas of Economic Complexity: Mapping Paths to Prosperity, Harvard University, MIT Press.
26. Hocking, Brian (2001). "Diplomacy: New Agendas and Changing Strategies, Information Impacts", July, in: http://www.csip.org/imp/july2001/ 0701hocking.html.
27. http://unctad.org/fdistatistics.
28. http://unctadstat.unctad.org/CountryProfile/364/en364GeneralProfile.htm.
29. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13940122001319.
30. http://www3.irna.ir/fa/News/81996959.
31. Khatibzadeh, Saeed (2006). Iran's Economic Diplomacy: An Assessment of Iran Economic and Trade Cooperation with Japan, China and South Korea, Japan: Institute of Developing Economies, Japan External Trade Organization.
32. Kindelberger, Charles (1970). Power and Money: The Politics of International Economics and the Economics of International Politics, New York: Basic Book.
33. Naray, Olivier (2008). "Commercial Diplomacy: A Conceptual Overview", World Conference of TPOs The Hague The Netherlands.
34. Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) (2009) in: http://www.oecd.org/document/10/0,3343,en_2649_201185_1876938_1_1_1_1,0. html [Accessed 15 December 2009].
35. Pearson, Charles S. (2000). Economics and the Global Environment, Cambridge, Cambridge University Press.
36. Ploae, Catalin (2010). "Recent Trends of Commercial Diplomacy in the Balkans Area", in: http://idec.gr/iier/new/3rd%20Panhellenic%20Conference.pdf.
37. Rana, Kishan (2007). "Economic Diplomacy: the Experience of Developing Countries",(WTO) or the World Economic Forum's annual big-splash gathering at Davos, in: http://www.cuts-citee.org/cds03/pdf/cds03-session1-02.pdf.
38. Rashid, arun Ur (2005). "Economic Diplomacy in South Asia", in: http://www.rspas. anu.edu.au.
39. Rothkopf, David (1998). "Cyberpolitik: The Changing Nature of Power in the Information Age", Journal of International Affairs, Vol. 51, No. 2, Spring.
40. Ruggie, John Gerard (1982). "International Regimes, Transactions, and Change: Embedded Liberalism in the Postwar Economic Order", International Organization, Vol. 36, Issue 02.
41. Saner, Raymond and Lichi Yiu (2001). "International Economic Diplomacy: Mutations in Post- Modern Times", Netherland Institute of International Relations "Clingendael", in: http://www.clingendael.nl/sites/ default/files/ 20030100_cli _paper_dip_issue84.pdf.
42. Satow, Ernest and Lord Gore-Booth, (ed.) (1979). Satow's Guide to Diplomatic Practice, Longman.
43. Scholte, Ian Art (2001)."Globalisation, Governance and Corporate Citizenship", Journal of Corporate Citizenship, Issue 1, January.
44. Segal, Adam (2016). The Hacked World Order: How Nations Fight, Trade, Maneuver, and Manipulate in the Digital Era, Public Affairs.
45. sharghdaily.ir/news/77034.
46. Sklias, Pantelis, Roukanas Spyros and Victoria Pistikou (2012). "China's Economic Diplomacy: A Comparative Approach to Sino- Greek and Sino- Turkish Relations", International Journal of Business and Social Science, Vol. 3, No. 10.
47. Tripathi, Rahul (2008)."India’s Economic Diplomacy at the World Trade Organization", International Studies, Vol. 45, No. 4.
48. UNCTAD, World Investment Report: Trends & Determinants, Geneva, 20.
49. www.7.irna.ir/fa/news/81996959

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار