تطابق سیاستگذاری پولی با قوانین و عملیات بانکی بدون ربا در کشور طی سال‌های 1363-1393

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده اقتصاد، دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد بانکداری اسلامی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

چکیده

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در جهت اصلاح نظام بانکی کشور، قانون عملیات بانکی بدون ربا (بهره) در 8/6/1362 به تصویب رسید. با تصویب این قانون، بانک‌ها در سمت تجهیز و تخصیص منابع موظف به رعایت اصول و شرایطی برای حذف ربا از سیستم بانکی شدند. همچنین با استقرار سیستم بانکداری بدون ربا، بانک مرکزی موظف شد تا به انجام وظایف مقرر خود، از جمله اتخاذ و اعمال سیاست‌های پولی در چارچوب عملیات بانکی بدون ربا بپردازد. این مقاله ضمن استخراج سیاست‌های پولی از ابتدای سال 1363 تا 1393، متناسب با پنج برنامه توسعه، به شش دوره زمانی تقسیم کرده و در هر دوره پس از استخراج سیاست‌های پولی اعمال شده، به بررسی این سیاست‌ها از جهت مطابقت با قوانین سیاست پولی و عملیات بانکی بدون ربا می‌پردازد که از نتیجه این مقایسه، سیاست‌های پولی اعمال شده از جهت میزان مطابقت با قوانین و عملیات بانکی بدون ربا به پنج دسته کلی تقسیم می‌شوند. سپس به جمع‌بندی دلایل عدم مطابقت برخی سیاست‌های اعمال شده با عملیات بانکی بدون ربا پرداخته و آسیب‌های موجود در نظام سیاستگذاری و بانکداری کشور را از جهت مجاری تصویب و اعمال سیاست‌های پولی که سیاست‌های خلاف قانون و خلاف عملیات بانکی بدون ربا را منجر شده‌اند، ذکر کرده و به ارائه پیشنهادهایی در جهت رفع این آسیب‌ها می‌پردازد. روش تحقیق در این مقاله اسنادی کتابخانه‌ای است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of concordance Monetary Policies with Laws and Riba (Interest) -Free Banking in Iran during 1363 to 1393 hijri

نویسندگان [English]

  • Hasan Sobhani 1
  • Pargol Alimardani 2
1
2
چکیده [English]

After the Islamic Revolution, at August 28th, 1983, the Riba(interest)-free banking act was enacted. With the approval of Riba(interest)-free banking, banks were required to compliance principles and conditions for the removal of usury banking system and the central bank was obliged to carry out its assigned tasks, including adoption and enforcement of monetary policy in the context of their Riba(interest)-free banking. While eliciting monetary policy since the beginning 1984 to 2014, this paper presents deal with level of compliance with the Riba(interest)-free banking policies and rules and for this, divides the foregoing time span to six periods as per five development plans and in each period, while extracting monetary policies, takes level of compliance with the Riba(interest)-free banking policies into account and as a results, the applied monetary policies are classified in five classes. Then it summarizes the reasons for the lack of consistency of policies with Riba(interest)-free banking and damage in the policy and shed lights on approval banking and monetary policies that led to the adoption of policies and practices in illegal manner contrary to the Riba(interest)-free banking and finally it put forwards some approaches to obviate these challenges. Research Methodology in this article is attributive libraries.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Monetary policy
  • Riba(interest)-free banking Operations
  • Development plans
  • Monetary policy rules

مراجع

  1. 1.ارشدی، علی و حسین میسمی (1390). «ارزیابی بسته‌های سیاستی و نظارتی بانک مرکزی»، تازه‌های اقتصاد، ش 28.

    2.بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (1393). ابزارهای سیاست پولی در ایران، بازیابی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، www.cbi.ir.

    3._____ (سال‌های مختلف). گزارش اقتصادی و ترازنامه بانک مرکزی، تهران.

    4.بهمنی، محمود (1376). «عملکرد ابزارهای سیاست پولی در بانکداری بدون ربا ایران طی دهه گذشته»، مجموعه مقالات هشتمین سمینار بانکداری اسلامی، تهران، مؤسسه عالی بانکداری.

    5.بیدآباد، بیژن (1393). «اوراق خزانه بدون ربا (ریالی و ارزی)»، بیست و چهارمین همایش سالانه سیاست‌های پولی و ارزی، تهران، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.

    6.چاپرا، محمد (1404 هـ .ق). «النظام النقدی و المصرفی فی الاقتصاد الاسلامی»، ابحاث الاسلامی، ج 1.

    7.دادگر، یدالله (1376). «ماهیت و چارچوب سیاست پولی و ابزارهای آن در نظام بانکداری اسلامی»، تهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.

    8.فراهانی‌فرد‌، سعید (1376). سیاست‌های پولی در بانکداری بدون ربا، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.

    9.فرجی‌دانا، یوسف (1380). «بررسی تطبیق کارایی ابزارهای سیاست پولی در بانکداری اسلامی و بانکداری متداول»، مجموعه مقالات دوازدهمین همایش بانکداری اسلامی، تهران، مؤسسه عالی بانکداری.

    1. قضاوی، حسین و حسین بازمحمدی (1390). «عملیات بازار باز در چارچوب بانکداری بدون ربا؛ مطالعه موردی‌: اسناد خزانه اسلامی»، تهران، پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران (گزارش پژوهشی).
    2. کمیجانی، اکبر (1389). «عملکرد سیاست پولی در ایران طی سال‌های 1351 تا 1388»، تازه‌های اقتصاد، سال نهم، ش 132 و 43.
    3. مجلس شورای اسلامی (1362). قانون عملیات بانکی بدون ربا، تهران.
    4. _____ (1377). قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، بازیابی از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، http://rc.majlis.ir.
    5. _____ (سال‌های مختلف). قوانین برنامه‌های توسعه، تهران.
    6. مجلس شورای ملی و مجلس سنا (1351 و 1339). «قانون بانکی و پولی کشور»، تهران، سایت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
    7. موسویان، سیدعباس (1377). «بررسی فقهی ـ اقتصادی بازار ثانویه سپرده‌های مدت‌دار در بانکداری بدون ربا»، مجموعه مقالات نهمین سمینار بانکداری اسلامی، تهران، مؤسسه عالی بانکداری.
    8. _____ (1390). صکوک مرابحه ابزاری برای بازار پول و سرمایه اسلامی، طرح تحول نظام بانکی (اصلاح قانون و الگوی عملیاتی بانکداری بدون ربا)، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    9. _____ (1380). «مشارکت مجدد جایگزین تنزیل مجدد»، فصلنامه تخصصی اقتصاد اسلامی، سال اول، ش 3.
    10. موسویان، سیدعباس، کامران ندری و حسین میسمی (1393). «آسیب‌شناسی فقهی ـ اقتصادی اوراق مشارکت بانک مرکزی بر‌اساس نظر خبرگان»، مجموعه مقالات بیست‌و‌پنجمین همایش بانکداری اسلامی، تهران، مؤسسه عالی بانکداری ایران.
    11. میسمی، حسین، سیدعباس موسویان، محسن عبداللهی و حامد امراللهی (1391). «تحلیل و مقایسه تجربه قانونگذاری و نظارت بر اجرای بانکداری اسلامی در سایر کشورها‌: دلالت‌هایی برای نظام بانکداری بدون ربا در کشور»، دو‌فصلنامه علمی تخصصی اقتصاد اسلامی، دوره چهارم، ش 8.
    12. نظافتیان، علی (1392). بررسی و نقد مبانی قانونی و حقوقی بانکداری بدون ربا در ایران، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی.
    13. نظر‌پور‌، محمدنقی (1384). «اوراق بهادار استصناع (سفارش ساخت) ابزاری برای اعمال سیاست پولی»، فصلنامه علمی تخصصی پژوهشی اقتصاد اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    14. نظر‌پور، محمدنقی و میثم حقیقی (1392). نقش بانک مرکزی در اعمال سیاست پولی به وسیله بازار بین‌بانکی،تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    15. هادوی تهرانی، مهدی (1378). «مبانی فقهی اوراق مشارکت»، مجموعه مقالات دهمین کنفرانس بانکداری اسلامی، تهران، مؤسسه عالی بانکداری.
    16. همتی، عبدالناصر (1393). «مصاحبه در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری»، بازیابی در 10 اردیبهشت 1393، از باشگاه خبرنگاران: www.yjc.ir

    Accounting and Auditing Organization for Islamic Financial Institutions (AAOIFI), (2002). "Shari’a Standards", No. 18, Investment Sukuk, Manama.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار